Χρηματιστήριο αξιών της αγροτικής παραγωγής τα θεσσαλικά προϊόντα

Η Θεσσαλία αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους γεωργικούς κόμβους της Ελλάδας, με την πεδιάδα της να είναι –προ Daniel– από τις πιο εύφορες της χώρας. Η περιοχή φημίζεται για την παραγωγή βαμβακιού, καλαμποκιού, δημητριακών, τυροκομικών προϊόντων, φρούτων και λαχανικών. Σημαντικό ρόλο παίζει, επίσης, η κτηνοτροφία, με την παραγωγή γάλακτος, κρέατος και τυροκομικών να έχει έντονη παρουσία, με πιο ξεχωριστή περίπτωση τη φέτα. Τα προϊόντα της περιοχής είναι γνωστά για την ποιότητά τους, ενώ η βιολογική γεωργία και οι τοπικές παραδοσιακές καλλιέργειες κερδίζουν συνεχώς έδαφος.

Ωστόσο, η κλιματική κρίση και ο Daniel επιβάλλουν άμεσα να συνταχθεί ένα νέο παραγωγικό μοντέλο, με καλλιέργειες ανθεκτικές στην κλιματική αλλαγή και, κυρίως, στη λειψυδρία, αλλά και ανταγωνιστικές στα νέα δεδομένα που έχουν δημιουργηθεί στη διεθνή αγορά. Το βαμβάκι χάνει συνεχώς έδαφος, καθώς απαιτεί νερό που δεν υπάρχει, το σιτάρι που κινείται ανοδικά δεν συντηρεί μεγάλο κύκλο εμπορικών δραστηριοτήτων και καταστημάτων, ενώ η κτηνοτροφία πλήττεται από καταστροφές, ζωονόσους (πανώλη, ευλογιά) και ελληνοποιήσεις, με αποτέλεσμα να μειώνεται διαρκώς το ζωικό κεφάλαιο. Αντιθέτως, τα όσπρια, τα αρωματικά φυτά και ιδιαίτερα η ρίγανη, η βιομηχανική ντομάτα και η αμπελουργία κερδίζουν συνεχώς έδαφος.

Ενδεικτικό της ανασφάλειας και της σύγχυσης που επικρατεί στις τάξεις των Θεσσαλών αγροτών είναι η συζήτηση που γίνεται αυτές τις μέρες για τις χειμερινές σπορές, οι οποίες βρίσκονται σε εξέλιξη

Ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας, Δημήτρης Κουρέτας, δηλώνει επανειλημμένως ότι η Θεσσαλία πρέπει να επενδύσει σε προϊόντα ποιοτικά, με ταυτότητα. Γι’ αυτό και προχωρά στην υποβολή φακέλων για πιστοποίηση ΠΟΠ/ΠΓΕ σε 13 προϊόντα σε πρώτη φάση και σε άλλα πέντε στη συνέχεια.

Σε όλη αυτή την προσπάθεια σημαντικό ρόλο επιτελούν νέοι συνεταιρισμοί, που διοικούνται από νέους ανθρώπους, οι οποίοι, αξιοποιώντας τη γεωργία ακριβείας, κάθε χρηματοδοτικό εργαλείο και επενδύοντας τις όποιες ενισχύσεις στην παραγωγή και όχι στο βιοτικό τους επίπεδο, αποτελούν μια ηλιαχτίδα στο νεφελώδες τούνελ που επικρατεί.

Η θεσσαλική παραγωγή

Ενδεικτικό της ανασφάλειας και της σύγχυσης που επικρατεί στις τάξεις των Θεσσαλών αγροτών είναι η συζήτηση που γίνεται αυτές τις μέρες για τις χειμερινές σπορές, οι οποίες βρίσκονται σε εξέλιξη. Όλοι έχουν βγάλει τα κομπιουτεράκια και κάνουν λογαριασμούς, οι οποίοι όμως δεν βγάζουν κέρδος λόγω του αυξημένου κόστους παραγωγής και των χαμηλών τιμών.

Βαμβάκι

Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί το βαμβάκι, το οποίο ο παραγωγός παραδίδει με 50 λεπτά. Η μέση στρεμματική απόδοση φέτος, λόγω κλιματολογικών συνθηκών, κυμάνθηκε κατά μέσο όρο στα 200 κιλά, άρα τα έσοδα στα 100 ευρώ το στρέμμα. Τα έξοδα, όμως, υπερβαίνουν τα 250 ευρώ το στρέμμα σε ιδιόκτητο χωράφι. Η διαφορά αυτή δεν καλύπτεται ούτε από την ενιαία ενίσχυση, ούτε από κάποιο άλλο αγροπεριβαλλοντικό πρόγραμμα.

Διέξοδο στην προβληματική αυτή εικόνα αναζητεί ο Συνεταιρισμός Cotton Farsala. Σύμφωνα με τον πρόεδρό του, Σάββα Παχατίρογλου, «εμείς καταφέραμε να εκκοκκίσουμε το βαμβάκι, να αποκτήσουμε τον δικό μας σπόρο και τη δική μας ίνα, ενώ συζητούμε με διεθνείς και εγχώριες αγορές, προσδοκώντας στην υπεραξία του προϊόντος. Η αξιοποίηση της τεχνολογίας είναι απαραίτητη, γι’ αυτό και ο συνεταιρισμός εφαρμόζει τη νέα ψηφιακή εφαρμογή της NEUROPUBLIC, ‘‘Green Cotton’’. Πρόκειται για ένα ημερολόγιο, στο οποίο παρέχεται πλήρης καταγραφή των καλλιεργητικών εργασιών και συνολική ιχνηλάτηση του προϊόντος από τη σπορά μέχρι και τη συγκομιδή». Φυσικά, οι νέοι παραγωγοί του Cotton Farsala δηλώνουν έτοιμοι για κάθε συζήτηση σχετικά με το πώς το πρόγραμμα για το διοξείδιο του άνθρακα μπορεί να τους ενισχύσει οικονομικά.

Δημητριακά

Η τιμή του σιταριού κυμαίνεται στα 26-27 λεπτά, με μία μέση στρεμματική απόδοση τα 350 κιλά. Μπορεί η καλλιέργεια να μην είναι κοστοβόρα, σε καμία περίπτωση όμως η υφιστάμενη κατάσταση δεν προσφέρεται για πανηγυρισμούς.

Πριν από δύο χρόνια, ξεκίνησε μια προσπάθεια πέντε αγροτικών συνεταιρισμών (Νίκαιας, Πλατυκάμπου, Χάλκης, Κιλελέρ, ΘΕΣγη) να δημιουργήσουν ένα ενιαίο μέτωπο στην αγορά, αλλά, για άγνωστο μέχρι στιγμής λόγο, η κίνηση αυτή δεν εντατικοποιήθηκε. «Σίγουρα υπάρχουν συνέργειες μεταξύ μας. Η προσπάθεια συνεχίζεται. Δεν είναι εύκολη. Πρόθεσή μας είναι να υπερασπιστούμε τον παραγωγό», δηλώνει ο πρόεδρος του ΘΕΣγη, Παναγιώτης Καλφούντζος.

Αμπελουργία

Η κρίση δημιουργεί ευκαιρίες και οι διοικήσεις του Οινοποιητικού Συνεταιρισμού Τυρνάβου και Νέας Αγχιάλου προσπαθούν να εκμεταλλευθούν το αυξημένο ενδιαφέρον που παρατηρείται στη Θεσσαλία για περισσότερα δικαιώματα στη φύτευση των αμπελώνων.

Ζητούν από την πολιτεία «οικονομική στήριξη για την εγκατάσταση αμπελιών και την ενίσχυση του ενδιαφέροντος για νέες φυτεύσεις στην περιοχή τους και ιδιαίτερα στον Τύρναβο. Η λειψυδρία απασχολεί και τους αμπελουργούς, γι’ αυτό επιδιώκουν τη χρηματοδότηση μελέτης και εφαρμογής μεθόδων για τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Οινοποιητικού Συνεταιρισμού Τυρνάβου, Χρήστο Τσιτσιρίγκο, «έχουμε καταθέσει πρόταση ερευνητικού προγράμματος σε συνεργασία με πανεπιστημιακά ιδρύματα για την αναζήτηση και την αξιολόγηση των καταλληλότερων βιοτύπων-κλώνων της ποικιλίας Μοσχάτο Τυρνάβου, με σκοπό τον πολλαπλασιασμό και την εγκατάστασή τους στην περιοχή και στην αναβάθμιση των οίνων και των αποσταγμάτων που παράγονται από αυτήν και ενίσχυση του ΑΟΣ Τυρνάβου σε δράσεις σχετικές με τον οινοτουρισμό και την αναβάθμιση της επισκεψιμότητας του οινοποιείου – αποσταγματοποιείου».

Η γη των Φαρσάλων είναι εύφορη, ιδανική για τη γεωργία και ιδιαίτερα για την καλλιέργεια οσπρίων, όπως είναι η φάβα, οι φακές και τα ρεβίθια

Κτηνοτροφία

Η κτηνοτροφία βιώνει την πιο δύσκολη περίοδο. Η τιμή στο αγελαδινό γάλα κυμαίνεται λίγο κάτω από το 1,5 ευρώ το κιλό, τη στιγμή που ο κτηνοτρόφος καλείται να βάλει το χέρι στην τσέπη για να προμηθευτεί ζωοτροφές, καθώς τους τελευταίους οκτώ μήνες τα ζώα του παραμένουν σταβλισμένα στις μονάδες, αρχικά λόγω της πανώλης και, εν συνεχεία, της ευλογιάς.

Αν προστεθούν και οι εκκρεμότητες που υπάρχουν ως προς τις αποζημιώσεις που δεν έχουν δοθεί για τον Daniel, τότε καταλαβαίνει κανείς γιατί ο νέος δεν θέλει να παραμείνει στην κτηνοτροφία, πόσω μάλλον να επενδύσει σε αυτή.

Στον αντίποδα, συνεταιρισμοί, όπως ο «Γάλα Ελάςς» και ο «Βοσκός» στην Ελασσόνα, επιχειρούν να ανοίξουν νέους δρόμους. Στην πρόσφατη συνάντησή τους με τον περιφερειάρχη, Δ. Κουρέτα, ζήτησαν τη συνδρομή του στην προσπάθεια να δημιουργήσουν Κέντρο Γενετικής Βελτίωσης των γαλακτοπαραγωγών προβάτων στη Θεσσαλία, για να αποφεύγουν τις ζωονόσους που θεωρούν ότι προκύπτουν από τις εισαγωγές μικρών ζώων για πάχυνση, αλλά και επενδύσεις για ανάπτυξη μοντέλων εντατικής εκτροφής κρεοπαραγωγών προβάτων στην Ελλάδα.

Όσπρια

Η γη των Φαρσάλων είναι εύφορη, ιδανική για τη γεωργία και ιδιαίτερα για την καλλιέργεια οσπρίων, όπως είναι η φάβα, οι φακές και τα ρεβίθια. Εκεί παράγεται η μεγαλύτερη ποσότητα ελληνικής φάβας, το λεγόμενο λαθούρι, αντιπροσωπεύοντας το 53% της συνολικής εγχώριας παραγωγής. Παράλληλα, οι «διάσημες» φακές Φαρσάλων καλλιεργούνται σε ποσοστό 36%, τα ρεβίθια των ποικιλιών Μacarena και Αμοργός καλλιεργούνται σε ποσοστό 35% και τα φασόλια, όπως μαυρομάτικα, βανίλιες και άλλα, σε ποσοστό 12%. Σύμφωνα με τον Κώστα Μπρέλλα, πρόεδρο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Παραγωγών Δημητριακών και Οσπρίων Αγ. Κωνσταντίνου Φαρσάλων, τα όσπρια της περιοχής ξεχωρίζουν για το εξαιρετικό τους άρωμα και τη γλυκιά τους γεύση, ενώ είναι και πολύ βραστερά.

Αρκετοί πάλι πειραματίζονται με την αναβίωση παλιών καλλιεργειών, όπως είναι το σουσάμι και το κεχρί, αλλά και με νέες, όπως η κινόα, ενώ, τα τελευταία χρόνια, έχουν στραφεί και στην καλλιέργεια της φουντουκιάς.