Οι τιμές παραγωγού μειώνονται – Ο καταναλωτής πληρώνει περισσότερα

Η έρευνα της «ΥΧ» κατέγραψε τις τιμές σε 15 προϊόντα σε διάστημα δύο εβδομάδων

Οι τιμές παραγωγού μειώνονται-ο καταναλωτής πληρώνει τους ενδιάμεσους

Η «ΥΧ» κατέγραψε τις διακυμάνσεις τιμών στις 4 και 18 Απριλίου για 15 προϊόντα: ντομάτες, κρεμμύδια (ξερά και φρέσκα), αγγούρια, πιπεριές (κέρατο και στρογγυλές), μαρούλια, λάχανο, κολοκυθάκια, σπανάκι, μελιτζάνες φλάσκες, πατάτες, πορτοκάλια, λεμόνια και φράουλες. Το εύρος θεωρείται ιδιαίτερα μεγάλο, δεδομένου ότι αντίστοιχες έρευνες δεν περιλαμβάνουν περισσότερα από τα μισά περίπου προϊόντα. Οι τιμές περιλαμβάνουν ΦΠΑ και αφορούν πιστοποιημένα προϊόντα Α’ κατηγορίας. Οι τιμές παραγωγού έχουν ως πηγή αντιπροσωπευτικά δημοπρατήρια της Κρήτης και στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από μεμονωμένους παραγωγούς ή οργανώσεις τους, από τις περιοχές της Πελοποννήσου, της Στερεάς, της Δυτικής Ελλάδας, της Κεντρικής Μακεδονίας και της Θράκης.

Οι χονδρικές που διαμορφώνονται στον ΟΚΑΑ και οι λιανικές τιμές που κατεγράφησαν στις λαϊκές αγορές και τα σούπερ μάρκετ, προέρχονται από το παρατηρητήριο τιμών του υπουργείου Ανάπτυξης. Επιπλέον, συγκεντρώθηκαν μέσες τιμές λιανικής από νομαρχιακές τιμοληψίες των αρμόδιων αρχών.

Από τους παρακάτω πίνακες, προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα:

1. Η λειτουργία της Κεντρικής Λαχαναγοράς φαίνεται να επιβαρύνει την τιμή παραγωγού κατά 30% – 40% περίπου, κατά μέσο όρο. Ωστόσο, όταν οι τιμές παραγωγού μειωθούν, όπως συνέβη την περίοδο μεταξύ των δύο τιμοληψιών της έρευνας, δηλαδή μεταξύ 4 και 18 Απριλίου, τα ποσοστά αυξάνονται σημαντικά. Για παράδειγμα, όπως προκύπτει από τον σχετικό πίνακα, από τις μειώσεις των τιμών παραγωγού ντομάτας και μελιτζάνας επωφελήθηκαν και οι χονδρέμποροι, που αύξησαν την επιβάρυνση που επέβαλαν στο 50% μέχρι και στο 100% της τιμής παραγωγού.

Ιδιαίτερα επιβαρυντικά λειτουργούν οι χονδρεμπορικές επιχειρήσεις και σε προϊόντα όπου, λόγω συγκυρίας, οι τιμές παραγωγού είναι καθηλωμένες. Οι τιμές παραγωγού πορτοκαλιών, για παράδειγμα, που κυμαίνονται στα 11 – 18 λεπτά το κιλό, επιτρέπουν στις επιχειρήσεις αυτές να τις αυξήσουν σε πιο «λογικά» επίπεδα και σε ποσοστά που αγγίζουν μέχρι και το 200%.

2. Σε ό,τι αφορά το στάδιο της λιανικής, πρέπει, κατ’ αρχάς, να επισημανθεί ότι οι λαϊκές αγορές δείχνουν να χάνουν ένα βασικό τους πλεονέκτημα, αυτό των χαμηλότερων τιμών καταναλωτή σε σύγκριση με τα σούπερ μάρκετ. Όπως δείχνει ο σχετικός πίνακας, οι λαϊκές είναι πιο φθηνές στα λεμόνια, τις μελιτζάνες φλάσκες, τις πιπεριές κέρατα και τα αγγούρια, αλλά πιο ακριβές στα κρεμμύδια, τις πράσινες πιπεριές, τα μαρούλια, τα λάχανα, τα κολοκυθάκια, το σπανάκι και τις φράουλες. Τέλος, οι τιμές είναι περίπου ίδιες στα προϊόντα «κράχτες» αυτής της εποχής, δηλαδή τις ντομάτες, τις πατάτες και τα πορτοκάλια.

3. Η μετακύλιση τιμών, δηλαδή εάν και σε ποιο βαθμό μεταβιβάζονται οι αυξομειώσεις τιμών από τον παραγωγό στον καταναλωτή, αποτελεί δείκτη της ανταγωνιστικότητας και της αποδοτικότητας της αγοράς.

Από τα 15 προϊόντα που απασχόλησαν την έρευνα, η τιμή παραγωγού σε έξι από αυτά, την ντομάτα, τις πιπεριές κέρατο και στρογγυλές, τα κολοκυθάκια, τις φλάσκες μελιτζάνες και τις πατάτες, οι τιμές μειώθηκαν μεταξύ 4 και 18 Απριλίου. Σε κάποιες περιπτώσεις, λόγω της έναρξης της εμπορικής περιόδου, οι μειώσεις στις τιμές παραγωγού ήταν ιδιαίτερα σημαντικές.

Όπως προκύπτει από τον πίνακα, οι μειώσεις αυτές πέρασαν στον καταναλωτή σε πολύ μικρότερο ποσοστό από ό,τι μειώθηκαν οι τιμές παραγωγού και σε περιορισμένο αριθμό προϊόντων.

4. Όλα τα παραπάνω εξηγούν τις μεγάλες αποκλίσεις των τιμών παραγωγού – καταναλωτή, τη λεγόμενη ψαλίδα τιμών. Στις τιμοληψίες της 18ης Απριλίου, λίγες μέρες πριν την πασχαλινή περίοδο, υπήρξε η εξής εικόνα:

Σε ό,τι αφορά τις λαϊκές αγορές

  • Απόκλιση τιμών παραγωγού – καταναλωτή:
  • Από 100% έως 200% είχαμε στις ντομάτες, τους δύο τύπους κρεμμυδιών, το σπανάκι, τις πατάτες, τα λεμόνια και, οριακά, στις φράουλες.
  • Από 200% έως 300%, είχαμε στα αγγούρια, τους δύο τύπους πιπεριών, το μαρούλι, το λάχανο, τα κολοκυθάκια, τις μελιτζάνες φλάσκες, τα πορτοκάλια. Υπήρξαν, μάλιστα, περιπτώσεις όπου κάποιες ανώτατες, ακόμα και κάποιες κατώτατες (!) τιμές άγγιξαν ή ξεπέρασαν το 400%, όπως σε αγγούρια, λάχανο, πορτοκάλια.

Σε ό,τι αφορά τα σούπερ μάρκετ

  • Απόκλιση τιμών παραγωγού – καταναλωτή:
  • Από 100% έως 200% είχαμε στις ντομάτες, τους δύο τύπους κρεμμυδιών, το λάχανο, τα κολοκυθάκια, το σπανάκι, τις πατάτες, τα λεμόνια και τις φράουλες.
  • Από 200% έως 300% είχαμε στο μαρούλι, τα πορτοκάλια και τις στρογγυλές πιπεριές.
  • Τέλος, άνω του 300%, ή ακόμα και σε κάποιες περιπτώσεις του 400%, είχαμε στα αγγούρια, τις πιπεριές κέρατο και τις φλάσκες μελιτζάνες.

times-agrotikwn-proiontwn-ereyna
Η έρευνα της «ΥΧ» κατέγραψε τις τιμές σε 15 προϊόντα σε διάστημα δύο εβδομάδων – Πίνακας 1
times-agrotikwn-proiontwn-ereyna2
Τιμές σε 15 προϊόντα σε διάστημα δύο εβδομάδων – Πίνακας 2 (ευρώ/κιλό)

Λύση η οργάνωση

Το πρόβλημα της ψαλίδας τιμών παραγωγού – καταναλωτή απασχολεί και την υπόλοιπη Ευρώπη. Για τον λόγο αυτό, οι αγρότες πολλών χωρών έχουν δημιουργήσει αξιόπιστες οικονομικές οργανώσεις.

Οι αμιγώς συνεταιριστικές δομές αφορούν κυρίως ισχυρές πρωτοβάθμιες οργανώσεις διαπραγμάτευσης, που συχνά προσφέρουν επίσης υπηρεσίες συμβουλευτικής και διάθεσης εισροών στα μέλη τους. Αντίθετα, η λειτουργία συνεταιρισμών επεξεργασίας, είναι περιορισμένη στα οπωροκηπευτικά.

Συνολικά, οι οργανώσεις παραγωγών κάθε μορφής, ήλεγχαν, το 2010, το 43% των οπωροκηπευτικών της ΕΕ. Υπήρχαν, βέβαια, και οι εξαιρέσεις. Στην Ολλανδία, για παράδειγμα, οι οργανώσεις ελέγχουν το 90%. Αντίθετα, στην Ελλάδα, ελέγχουν μόλις το 11%, ποσοστό που μειώνεται συνεχώς.

Όσο οι παραγωγοί δεν οργανώνονται, οι γιορτές θα «δίνουν χαρά» σε λίγους. Σίγουρα όχι στους ίδιους ή τους καταναλωτές.