Το κόστος, η χρηματοδότηση και η διαδικασία για την κατασκευή θερμοκηπίου

Από την κατασκευή των πρώτων θερμοκηπίων, μερικούς αιώνες πριν, ως και σήμερα, τα θερμοκήπια χρησιμοποιούνται ευρέως για την επιτάχυνση του ρυθμού ανάπτυξης των φυτών, όπως και την βελτιστοποίηση της ποιότητας και την αύξηση της ποσότητας των παραγόμενων προϊόντων. Στην Ελλάδα σήμερα -σύμφωνα με τα στοιχεία που προκύπτουν από το ρεπορτάζ της «ΥΧ»-, υπάρχουν και καλλιεργούνται περίπου 55.000 στρ. θερμοκήπια. Η δυνατότητα ανάπτυξης όμως -σύμφωνα με όσα μας μαρτυρούν άνθρωποι του χώρου-, λόγω του πολύ ευνοϊκού κλίματος, της αυξημένης ηλιοφάνειας και της αυξημένης ζήτησης νωπών πιστοποιημένων λαχανικών, είναι πολύ μεγάλη και θα μπορούσε η καλλιεργήσιμη έκταση θερμοκηπίων να ήταν μέχρι και εξαπλάσια.

Διαβάστε ακόμη: Αφιέρωμα – Θερμοκήπια 2017

«Στα θερμοκήπια πλέον μπορούν να καλλιεργηθούν λαχανοκομικά, ανθοκομικά φυτά, σπορόφυτα ή και ακόμα να χρησιμοποιηθούν σαν κήποι, ώστε να φιλοξενούνται καλλωπιστικά φυτά. Μπορούν να καλλιεργηθούν φυτά ετήσια, εποχιακά ή και εκτός εποχής, ανάλογα με την απαίτηση της αγοράς», τονίζει στην «ΥΧ», ο Κωνσταντίνος Σαμαντούρος, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας ΑΓΡΕΚ Κ. ΣΑΜΑΝΤΟΥΡΟΣ ΑΕ, που ασχολείται χρόνια με τον συγκεκριμένο κλάδο.

Οι τύποι θερμοκηπίου

Και προσθέτει: «Το είδος καλλιέργειας και οι απαιτήσεις της, οι κλιματικές αλλαγές σε έναν τόπο και η καλλιεργητική περίοδος είναι τα πιο σοβαρά κριτήρια για το πώς θα κατασκευαστεί ένα θερμοκήπιο. Για τον λόγο αυτό κιόλας, ένα θερμοκήπιο ποικίλει προς τον τύπο του, τις διαστάσεις του, τους εξοπλισμούς του, ακόμα και τα υλικά κάλυψής του. Όσον αφορά τον τύπο του θερμοκηπίου, αυτό μπορεί να είναι τοξωτό, γοτθικό η αμφίρρικτο. Με άνοιγμα αψίδας 5μ, 6,40μ, 8μ, 9,60μ, 10μ και 12μ, ενώ η απόσταση από τόξο σε τόξο να είναι 2μ, 2,5μ, 3μ, 4μ έως και 5μ. Η σύγχρονη τάση σχετικά με το ύψος του θερμοκηπίου είναι όλο και υψηλότεροι ορθοστάτες μέχρι και 7μ, ώστε να εξασφαλίζεται ιδανικό περιβάλλον για τις καλλιέργειες».

Στην Ελλάδα, λόγω των προαναφερθέντων παραμέτρων, προτιμάται η κατασκευή του τοξωτού ή γοτθικού τύπου για τα πλεονεκτήματα που παρουσιάζουν, όπως η ανθεκτικότητα στους ανέμους λόγω της τέλειας αεροδυναμικής και η καλή εφαρμογή των υλικών κάλυψης. Ο σκελετός μπορεί να είναι από διάφορα υλικά, όπως ξύλο ή γαλβανισμένους σωλήνες. Ο γαλβανισμένος σωλήνας είναι πιο σύνηθες, λόγο της καλύτερης σταθερότητας του αλλά και της μεγαλύτερης αντοχής του στη διάβρωση της υγρασίας (πάνω από τριάντα έτη).

Υλικά κάλυψης

Ένα άλλο χαρακτηριστικό τον θερμοκηπίων -σύμφωνα με όσα προκύπτουν, μιλώντας με παραγωγούς και ανθρώπους του κλάδου κατασκευής θερμοκηπίων- είναι τα υλικά κάλυψης, δηλαδή το υλικό με το οποίο καλύπτουμε τον σκελετό του θερμοκηπίου. Τα υλικά αυτά ποικίλουν ως προς τη φύση τους και τις ιδιότητες που φέρουν. Τα συνηθέστερα είναι το σκληρό πλαστικό (πολυεστέρα, πολυκαρβονικό), το φιλμ πολυαιθυλενίου (μονό ή διπλό φουσκωτό) και το γυαλί.

Στη χώρα μας, έχει καθιερωθεί το σκληρό πλαστικό και το νάιλον, διότι έχουν μεγαλύτερη διάχυση του φωτός στον χώρο, μικρότερη συγκέντρωση τον υδρατμών (ιδιαίτερα στο διπλό φουσκωτό φιλμ), και είναι πιο ελαφριά υλικά όπως και οικονομικότερα από το γυαλί. Ένας άλλος λόγος που αποφεύγεται το γυαλί -όπως μας εξηγούν- είναι ότι χρειάζονται μεγάλες και στιβαρές κατασκευές, που είναι και ιδιαίτερα δαπανηρές, τόσο στην κατασκευή τους όσο και στη συντήρηση τους. Αρνητικό είναι επίσης ότι με τις μεγάλες αλλαγές στη θερμοκρασία που επικρατούν στη χώρα μας (π.χ. καλοκαίρι, 37οC το μεσημέρι, 20οC το βραδύ και σε μερικές περιοχές και χαμηλότερα), λόγω της συστολής και διαστολής των μετάλλων του σκελετού, τα γυαλιά σπάνε ή ραγίζουν.

Μεγάλη σημασία έχει ο αερισμός

«Βασικό σημείο σε ένα θερμοκήπιο υψίστης σημασίας είναι ο αερισμός του, γι’ αυτό υπάρχουν παράθυρα αερισμού, στην οροφή και στις πλαϊνές πλευρές, ώστε να εξασφαλίζεται ο ελάχιστος εξαερισμός και η ανακύκλωση του όγκου του αέρα στο εσωτερικό του θερμοκηπίου. Στο πλάι, τα παράθυρα μπορούν να ανοίγουν είτε με περιτύλιξη (roll up) ή με κλαπέτο και μπορούν να λειτουργούν αυτόματα ή χειροκίνητα. Τα παράθυρα οροφής είναι τύπου κλαπέτου και επιτρέπουν τη χρήση ηλεκτροκινητήρα και θερμοστάτη χώρου για αυτόματο άνοιγμα», αναφέρει στην «ΥΧ» ο κ. Σαμαντούρος. Και συμπληρώνει: «Τα παράθυρα του θερμοκηπίου παίζουν σοβαρό ρόλο, επειδή μέσω του αερισμού, επιδιώκεται ο περιορισμός της αύξησης της θερμοκρασίας μέσα στο θερμοκήπιο πέρα από το επιθυμητό και η διόρθωση της αναλογίας των διαφόρων συστατικών του αέρα, όπως της συγκέντρωσης των υδρατμών, του διοξειδίου του άνθρακα κ.λπ.».

Extra εξοπλισμός

Με τον καιρό, οι απαιτήσεις των παραγωγών αυξήθηκαν, φέρνοντας ως αποτέλεσμα την ανάγκη να εξελιχτούν περισσότερο τα θερμοκήπια. Έτσι, άρχισαν να εντάσσονται και άλλοι εξοπλισμοί στα θερμοκήπια. Εξοπλισμοί όπως τα αερόθερμα ή οι σωλήνες κυκλοφορίας ζεστού νερού, που είναι απαραίτητες για τη θέρμανση του θερμοκηπίου, έτσι ώστε να επιτύχει ο παραγωγός μια εκτός εποχής καλλιέργεια. Αντίστροφα, τους καλοκαιρινούς μήνες, που ο υδράργυρος ανεβαίνει και στρεσάρονται πολλά είδη φυτών, είναι αναγκαία η ύπαρξη υδροπάνελ. Το υδροπάνελ είναι ένας τοίχος από χαρτί και ειδικές ρητίνες, που διαβρέχεται με νερό και λειτουργούν συνδυαστικά με εξαεριστήρες.

Κατά τη λειτουργία του συστήματος δροσισμού, ο αέρας περνάει μέσα από το υδροπάνελ και εισάγει στο θερμοκήπιο υδρατμούς που ρίχνουν την θερμοκρασία του κατά την εξάτμισή τους. «Για τις ανάγκες της επανακυκλοφορίας του αέρα μέσα στο θερμοκήπιο, που διασφαλίζει τις ομοιόμορφες συνθήκες μέσα σε αυτό, χρησιμοποιούμε αξονικούς ανεμιστήρες που τοποθετούνται στο ύψος της υδρορροής. Επίσης, για την εξοικονόμηση ενέργειας αλλά και τη σκίαση του θερμοκηπίου κατά τους θερινούς μήνες, τοποθετούνται στο ύψος της υδρορροής ειδικές κουρτίνες που ανοιγοκλείνουν αυτόματα.

Απαραίτητο είναι να υπάρχει προθάλαμος εισόδου από εντομοστατική σήτα στην είσοδο κάθε θερμοκηπίου, ώστε να αποφεύγεται η μεταφορά εντόμων κατά την είσοδο και έξοδο του προσωπικού. Η τεχνολογία βοηθά για άλλη μια φορά, δίνοντας την δυνατότητα πλέον όχι άπλα να ανοιγοκλείνουν τα παράθυρα και οι εξοπλισμοί αυτόματα, αλλά και να παίρνουν την πρωτοβουλία να ενεργοποιούνται όποτε είναι απαραίτητο, έτσι ώστε να διασφαλίζονται οι καλύτερες συνθήκες ανάπτυξης τις καλλιέργειας, ακόμα και όταν δεν βρίσκεται κανείς στο θερμοκήπιο.

Αυτό επιταχύνεται εύκολα με την τοποθέτηση κατάλληλων αισθητήρων θερμοκρασίας, υγρασίας και ηλιοφάνειας, βροχής, ηλεκτρικής αγωγιμότητας (EC), PH, CO2 κ.λπ,», αναφέρει ο πρόεδρος της εταιρείας ΑΓΡΕΚ Κ. ΣΑΜΑΝΤΟΥΡΟΣ ΑΕ.

Για την έγκριση

Τέλος, θα πρέπει να τονίσουμε ότι αν κάποιος θέλει να κατασκευάσει ένα θερμοκήπιο, σύμφωνα με το ΦΕΚ 270 για την εκτός σχεδίου Δόμηση, αυτά κατασκευάζονται χωρίς άδεια και περιορισμούς στο μέγεθος, θα πρέπει όμως να προσέξει να υπάρχει η ανάλογη έγκριση τύπου από τον κατασκευαστή, ειδικά αν θελήσει ο υποψήφιος αγοραστής να εντάξει το θερμοκήπιο σε κάποιο πρόγραμμα επιδότησης ή σχεδίου βελτίωσης. Η έγκριση τύπου ζητείται επίσης και από τη ΔΕΗ, αν κάποιος θελήσει να ηλεκτροδοτήσει το θερμοκήπιό του με ρεύμα (αγροτικό τιμολόγιο).