Ι.Τσιρώνης: Οι ΤΟΕΒ και ΓΟΕΒ πρέπει να γίνουν αξιόπιστοι και βιώσιμοι

Διευκρινίσεις για τους κανόνες που θα διέπουν την κοστολόγηση και τιμολόγηση του νερού άρδευσης δίνει, σε αποκλειστική συνέντευξή του στην «ΥΧ», ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Ι. Τσιρώνης. Οι ρυθμίσεις αυτές, που ενσωματώνουν την ευρωπαϊκή οδηγία για τη διαχείριση υδάτων στο ελληνικό Δίκαιο, οφείλουν να ενταχθούν σε ένα ευρύτερο εθνικό σχέδιο για την άρδευση της γεωργίας. Όπως δηλώνει ο Ι. Τσιρώνης, οι αγρότες δεν έχουν να φοβούνται από φοροεισπρακτικές λογικές

• Συνέντευξη στον Νίκο Λάππα

Καταθέσατε, στις 17 Αυγούστου, για Δημόσια Διαβούλευση, σχέδιο Απόφασης της Επιτροπής Υδάτων για τους κανόνες κοστολόγησης και τιμολόγησης του νερού, στο οποίο περιλαμβάνεται και το νερό άρδευσης. Τι προβλέπει η πρόταση για τους αγρότες εν συντομία, τόσο για αυτούς που χρησιμοποιούν νερό μέσω συλλογικών δικτύων, όσο και εκτός;

Η προτεινόμενη ΚΥΑ καταρτίστηκε κατ’ εφαρμογή της κοινοτικής Οδηγίας-Πλαίσιο για τα Νερά (2000/60/ΕΕ) και θέτει ένα γενικό πλαίσιο κανόνων κοστολόγησης και τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος κάθε χρήσης, συμπεριλαμβανομένου και του αρδευτικού νερού. Στόχος είναι η βιωσιμότητα του νερού με την καταπολέμηση της υπερκατανάλωσης και την πρόσβαση των καταναλωτών σε αξιόπιστες υπηρεσίες προσφοράς ύδατος.

Αναφορικά με το νερό για αρδευτική χρήση, προβλέπονται τα εξής:

• Οι υπηρεσίες παροχής νερού για αρδευτική χρήση μέσω οργανωμένων συλλογικών δικτύων η ιδιωτικών γεωτρήσεων υπάγονται στο γενικό κανόνα του προσδιορισμού του χρηματοοικονομικού κόστους για την παροχή της υπηρεσίας, που περιλαμβάνει το κόστος κεφαλαίου, το λειτουργικό κόστος καθώς και το κόστος συντήρησης και διοίκησης. Η ανάκτηση, ως ένα βαθμό, αυτού του κόστους, μέσω της τιμής του νερού, γίνεται με κριτήρια κοινωνικο-οικονομικά και με ευαισθησία στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
• Το Περιβαλλοντικό Κόστος προκύπτει μόνο όταν το νερό αποκλίνει από την «καλή» ποιοτική κατάσταση.
• Το Κόστος Πόρου προκύπτει όταν χρησιμοποιείται νερό από μη ανανεούμενα αποθέματα (νερό «κακής» ποσοτικής κατάστασης), (β) ελλιπής κάλυψη των αναγκών νερού των κύριων ανθρωπογενών χρήσεων.
• Τα παραπάνω θα υπολογίζονται μελλοντικά μετά την 2η αναθεώρηση των διαχειριστικών σχεδίων.
• Τα έσοδα που προκύπτουν από τα παραπάνω κατατίθενται σε Ειδικό Λογαριασμό στο Πράσινο Ταμείο, αποκλειστικά για τη χρηματοδότηση περιβαλλοντικών μέτρων (ανταποδοτικός χαρακτήρας του περιβαλλοντικού τέλους).
• Στις περιπτώσεις των μεμονωμένων ιδιωτικών γεωτρήσεων (εκτός οργανωμένων συλλογικών δικτύων), το περιβαλλοντικό τέλος εισπράττεται από τους οικείους ΟΤΑ Α’ βαθμού και στη συνέχεια αποδίδεται στο Πράσινο Ταμείο.

Οι Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων είναι κατά κανόνα χρεωμένοι. Μπορούν να διαχειριστούν αυτό το εγχείρημα;

Οι ΤΟΕΒ και ΓΟΕΒ πρέπει να γίνουν αξιόπιστοι και βιώσιμοι με βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Το Σχέδιο αυτό είναι αποτέλεσμα διαλόγου και συνεργασίας με εκπροσώπους τόσο των παρόχων υπηρεσιών νερού για άρδευση (ΟΕΒ, ΔΕΥΑ, δήμοι κ.λπ.) όσο και του ΥΠΑΑΤ, με «κοινό τόπο» την ανάγκη βελτίωσης των υφιστάμενων συνθηκών ως προς τη διαχείριση του αρδευτικού νερού αλλά και τη βιωσιμότητα των φορέων που το παρέχουν.

Στο πλαίσιο αυτό, προβλέπεται ο στόχος της βελτίωσης της ανάκτησης του κόστους (χωρίς την ανατροπή της βιωσιμότητας της αγροτικής εκμετάλλευσης), καθώς και η δυνατότητα καθορισμού χαμηλότερης ανάκτησης κόστους για ευπαθείς ομάδες αγροτών και ανάλογα με τις τοπικές ιδιαιτερότητες.

Εκφράζονται φόβοι ότι η έλλειψη υδρομετρητών από τη μεγάλη πλειοψηφία των αγροτικών εκμεταλλεύσεων θα οδηγήσει σε ένα σύστημα που θα στηρίζεται σε έντονα υποκειμενικά δεδομένα.

Τα δεδομένα τα οποία προτείνεται να χρησιμοποιηθούν σε περίπτωση έλλειψης υδρομετρητών δεν είναι υποκειμενικά. Τα στοιχεία που χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση της ποσότητας του νερού που καταναλώθηκε, αφορούν στην καλλιεργούμενη έκταση γης και στο είδος της καλλιέργειας, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που συγκεντρώνονται ετησίως από τους αρμόδιους φορείς. Επίσης, στο πλαίσιο της υφιστάμενης νομοθεσίας, προβλέπεται η σταδιακή τοποθέτηση υδρομετρητών σε όλες τις υδροληψίες της χώρας.

Αυτά είναι τα κόστη σε Θεσσαλία, Στερεά και Πελοπόννησο

Θα μπορούσατε να μας δώσετε ενδεικτικά παραδείγματα για τα επίπεδα του σταθερού τέλους ανά στρέμμα και του μεταβλητού ανά κυβικό; Τι διαφοροποιήσεις θα μπορούσαν να υπάρξουν ανά καλλιέργεια, εκτροφή και περιοχή;

Τέτοιου είδους παραδείγματα έχουν γίνει αντικείμενα επεξεργασίας από την ΕΓΥ και η διαδικασία συνεχίζεται με την 1η αναθεώρηση των διαχειριστικών σχεδίων.

Προς το παρόν, είναι διαθέσιμα στοιχεία σχετικά με το χρηματο-οικονομικό κόστος και το κόστος πόρου για τα ΥΔ Θεσσαλίας, Δυτ. Στερεάς Ελλάδας, Δυτ. Πελοποννήσου.

Γενικά, οι διαφοροποιήσεις από το σημερινό καθεστώς προβλέπεται να είναι μικρές, ανάλογα με την περιβαλλοντική κατάσταση των υδάτων.

Δεδομένου ότι το χρηματοοικονομικό κόστος αφορά στον πάροχο νερού, αυτή τη στιγμή είναι διαθέσιμες τιμές του περιβαλλοντικού κόστους και του κόστους πόρου, όπως προέκυψαν από την επεξεργασία της ΕΓΥ, βάσει των υφιστάμενων Σχεδίων Διαχείρισης. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι για το Υδατικό Διαμέρισμα (ΥΔ) Θεσσαλίας το περιβαλλοντικό κόστος για την αρδευτική χρήση εκτιμάται σε 0,0002 €/m3  και το κόστος πόρου σε 0,011 €/m3 και για κτηνοτροφική χρήση σε 0,0001 €/m3  και 0,001 €/m3  αντίστοιχα. Για το ΥΔ Δυτικής Στερεάς Ελλάδας για την αρδευτική χρήση το περιβαλλοντικό κόστος εκτιμάται σε 0,0006 €/m3 ενώ το κόστος πόρου 0 €/m3 και για την κτηνοτροφική χρήση σε 0,0005 €/m3 και 0 €/m3 αντιστοίχως, ενώ για το ΥΔ Δυτ. Πελοποννήσου για την αρδευτική χρήση το περιβαλλοντικό κόστος εκτιμάται σε 0,002 €/m3 και το κόστος πόρου είναι μηδενικό και για την κτηνοτροφική 0,001 €/m3 και 0 €/m3 αντίστοιχα.

Θα μπορέσουμε ως χώρα να αποκτήσουμε ένα συνεκτικό σχέδιο για την αξιοποίηση των υδάτων και την άρδευση, που θα λαμβάνει υπόψιν τόσο την κλιματική αλλαγή, όσο και τις αναπτυξιακές ανάγκες του αγροδιατροφικού μας τομέα;

Από την πλευρά του υπουργείου Περιβάλλοντος και της ΕΓΥ πρέπει να επισημανθεί ότι ο Εθνικός Στρατηγικός Σχεδιασμός για την διαχείριση των υδάτων με όρους προστασίας και αειφορίας, αποτυπώνεται στα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών των Υδατικών Διαμερισμάτων της χώρας, τα οποία στην 1η αναθεώρηση δίνουν βάρος στις ιδιαίτερες οικονομικο-κοινωνικές συνθήκες, την εξοικονόμηση νερού, την ανακύκλωση και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.