γράφει ο Δρ. Βασίλης Πρωτονοτάριος,
υπευθ. Δικτύωσης και Εξωστρέφειας NEUROPUBLIC
Ο ι καινοτόμες υπηρεσίες ευφυούς γεωργίας προσεγγίζουν ολιστικά την παραγωγική διαδικασία μέσα στο χωράφι. Μετρούν με ακρίβεια τις ανάγκες της καλλιέργειας ανά πάσα χρονική στιγμή, παρακολουθούν τις εφαρμογές του παραγωγού στο χωράφι και του παρέχουν επιστημονικές συμβουλές ακριβείας, προσαρμοσμένες ακριβώς στις ιδιαίτερες ανάγκες του χωραφιού του.
Το συγκεκριμένο έργο αφορά στην εφαρμογή των υπηρεσιών Ευφυούς Γεωργίας στην περιοχή της Χαλκιδικής για την ελιά. Η ομάδα της GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ που εφαρμόζει τις υπηρεσίες ευφυούς γεωργίας αποτελείται από μηχανικούς πληροφορικής και συστημάτων που προσαρμόζουν και επιβλέπουν τα τεχνολογικά συστήματα και εξειδικευμένους επιστήμονες (φυτοπαθολόγους, εδαφολόγους, γεωργικούς μηχανικούς, εντομολόγους κ.λπ.) που προσαρμόζουν και ερμηνεύουν τα επιστημονικά μοντέλα που χρησιμοποιούνται στη λήψη των αποφάσεων.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση της εφαρμογής των υπηρεσιών στην εκμετάλλευση του κ. Προδρόμου, η ομάδα εγκατέστησε στην αρχή του έτους 3 τηλεμετρικούς σταθμούς GAIAtron μέτρησης ατμοσφαιρικών και εδαφικών παραμέτρων, έλαβε δείγματα εδάφους και φύλλων για αναλύσεις, τοποθέτησε εντομοπαγίδες, χρησιμοποίησε ειδικά όργανα για μέτρηση δεικτών της φυσιολογίας των δέντρων ενώ παράλληλα εξόπλισε τον παραγωγό και επιβλέποντα γεωπόνο της εκμετάλλευσης με ειδικές εφαρμογές για κινητό για την καταγραφή των καλλιεργητικών εφαρμογών και λήψη παρατηρήσεων. Δημιούργησε έτσι ένα ολιστικό σύστημα παρακολούθησης με ακρίβεια όλων των ζωτικών ενδείξεων της καλλιέργειας, του εδάφους, των ατμοσφαιρικών συνθηκών και των εφαρμογών που γίνονται μέσα στο χωράφι και μάλιστα με τρόπο ώστε να μην επιβαρύνεται καθόλου ο παραγωγός και ο επιβλέπων γεωπόνος στις καθημερινές τους εργασίες.
Μέσα από το λογισμικό GAIA InFarm, προκύπτει η αναγκαιότητα και ο κατάλληλος χρόνος για ψεκασμό έναντι συγκεκριμένων εχθρών και ασθενειών
Ο στόχος κατά το πρώτο έτος εφαρμογής των υπηρεσιών ήταν να γίνει πλήρης καταγραφή των συνθηκών που επικρατούν στην καλλιέργεια (έδαφος-κλίμα), των καλλιεργητικών εργασιών που πραγματοποιεί ο παραγωγός, να μετρηθούν οι ιδιαιτερότητες της συγκεκριμένης ποικιλίας στη Χαλκιδική και να βγουν πολύτιμα συμπεράσματα. Κατά την πρώτη περίοδο, ο παραγωγός εφάρμοσε τις συμβουλές λίπανσης ακριβείας που του έδωσε η υπηρεσία, αλλά συνέχιζε να εφαρμόζει τις δικές του πρακτικές φυτοπροστασίας και άρδευσης με τον συμβατικό τρόπο διαχείρισης. Αυτή η πιλοτική περίοδος είναι απαραίτητη για να εξειδικευθούν κατάλληλα τα μοντέλα στις ιδιαιτερότητες της περιοχής και της ποικιλίας αλλά και να αποτιμηθεί η προσδοκώμενη επίδραση των υπηρεσιών στην κερδοφορία της εκμετάλλευσης. Συγκεκριμένα:
Θρέψη
Από τη λήψη δειγμάτων εδάφους και φύλλων και διεξαγωγής αναλύσεων τροφοδοτήθηκαν τα επιστημονικά μοντέλα λίπανσης που έχουν αναπτυχθεί ειδικά για την Ελιά. Το αποτέλεσμα ήταν συμβουλές λίπανσης ακριβείας που προσδιορίζουν την ποσότητα, το είδος, τον τρόπο και χρόνο εφαρμογής του λιπάσματος. Ο παραγωγός εφάρμοσε τη συμβουλή λίπανσης με θετική επίπτωση στην ποσότητα και μέγεθος των καρπών.
Φυτοπροστασία
Σχετικά με τη φυτοπροστασία, έγινε συστηματική παρακολούθηση της παρουσίας δάκου (ο κυριότερος εχθρός της ελιάς στην περιοχή) και κυκλοκόνιου (η κυριότερη ασθένεια για τη συγκεκριμένη περιοχή και ποικιλία). Τα μοντέλα που αναπτύχθηκαν, λαμβάνουν υπόψη τις μικροκλιματικές συνθήκες και δίνουν σε πραγματικό χρόνο το δείκτη κινδύνου για τη συγκεκριμένη ασθένεια. Η εγκατάσταση παγίδων για την παρακολούθηση του πληθυσμού του δάκου και οι επιτόπιες μετρήσεις και σχετικές παρατηρήσεις για προσβολές, συμπλήρωσαν την εικόνα και επιβεβαίωσαν την προγνωστική ακρίβεια των μοντέλων. Στη συγκεκριμένη περίπτωση και όπως παρουσιάζεται και στην εικόνα που συνοδεύει το κείμενο ο παραγωγός σε δύο περιπώσεις (σύμβολο !) καθυστέρησε σε δύο ψεκασμούς για κυκλοκόνιο, ενώ ένας ψεκασμός δεν χρειαζόταν να γίνει (σύμβολο x). To τελευταίο επιβεβαιώθηκε και από το αψέκαστο τμήμα το ελαιώνα (μάρτυρας), το οποίο δεν εμφάνισε σημάδια προσβολής.
Άρδευση
Η άρδευση, απαιτεί πρόσθετη διεργασία προσαρμογής των μοντέλων σε κάθε αγροτεμάχιο αφού έστω και λίγο διαφορετικός τρόπος διαμόρφωσης του συστήματος άρδευσης οδηγεί σε διαφορετικό τρόπο ανάπτυξης του ενεργού ριζικού συστήματος. Αρχικά έγινε μέτρηση με ειδικούς αισθητήρες της κατανομής του ριζικού συστήματος στο έδαφος και στην συνέχεια μελετήθηκε η απόκριση των ελαιοδέντρων στην υδατική καταπόνηση με μετρήσεις της μέγιστης φωτοσυνθετικής ικανότητας, στοματικής αγωγιμότητας και μεσοκυττάριου CO2.
Έπειτα προσαρμόσθηκε κατάλληλα το μοντέλο διαχείρισης υδατικού δυναμικού για τη συγκεκριμένη καλλιέργεια, το οποίο υπολογίζει τη βέλτιστη ποσότητα νερού που χρειάζεται το ελαιόδεντρο ανά πάσα στιγμή. Και σε αυτήν την περίπτωση συγκρίναμε τα ποτίσματα που έκανε ο παραγωγός με αυτά που προτείνονται από το μοντέλο άρδευσης και διαπιστώσαμε ότι ο παραγωγός υπεραρδεύει σε μεγάλο ποσοστό. Αυτό οδηγεί σε προσθήκη αυξημένης ποσότητας νερού που είναι υψηλότερη από την ικανότητα συγκράτησης υγρασίας του εδάφους (υπεράρδευση) σε απορροή νερού και σημαντική απώλεια θρεπτικών στοιχείων μέσω μεταφοράς τους σε βαθύτερα του ριζικού συστήματος στρώματα (έκπλυση) – με την αντίστοιχη οικονομική επιβάρυνση. Τέλος, αυξημένη εδαφική υγρασία λόγω της πλεονάζουσας εδαφικής υγρασίας δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη εδαφικών μυκήτων όπως η βερτισιλλίωση που οδηγούν σε μείωση της ποσότητας και ποιότητας της παραγωγής.
Συμπεράσματα
Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, η πρώτη φάση του έργου μας έδειξε τεκμηριωμένα ότι ο κ. Προδρόμου βελτίωσε την ποσότητα και μέγεθος των καρπών του εφαρμόζοντας τις συμβουλές λίπανσης ενώ οι μετρήσεις στην άρδευση και φυτοπροστασία έδειξαν ότι μπορεί να εξοικονομήσει σημαντικές ποσότητες αρδευτικού νερού, να ελαττώσει κατά περίπτωση τους ψεκασμούς φυτοπροστατευτικών και να μειώσει περαιτέρω τους κινδύνους προσβολών. Στην επόμενη καλλιεργητική περίοδο ο κ. Προδρόμου θα εφαρμόζει τις συμβουλές ακριβείας για την άρδευση και την φυτοπροστασία ώστε να αξιοποιήσει στο σύνολό τους τις υπηρεσίες ευφυούς γεωργίας.
