Η ποιότητα των ζωοτροφών συμβάλλει σημαντικά στην παραγωγή προϊόντων, αλλά και στην καλή διαβίωση των ζώων. Οι πρακτικές παραγωγής και διαχείρισης των ζωοτροφών, από το χωράφι μέχρι και τον στάβλο, παίζει σημαντικό ρόλο για το τελικό αποτέλεσμα.
Πολλές φορές όμως, και για διαφορετικούς λόγους, οι πρακτικές αυτές δεν είναι και οι καλύτερες, κάτι που οι κτηνοτρόφοι βλέπουν στα ζώα τους, ακόμα και με θανάτους ή αποβολές στην εγκυμοσύνη.
Οι εναλλαγές χεριών από την παραγωγή της ζωοτροφής μέχρι και την εμπορία του προϊόντος, χωρίς την ταυτοποίησή της, δημιουργεί ένα ομιχλώδες τοπίο, μέσα στο οποίο οι επιτήδειοι δρουν ανενόχλητοι, εις βάρος των κτηνοτρόφων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι αφλατοξίνες, οι οποίες παρουσιάζονται κυρίως σε φορτία σπόρων καλαμποκιού, σιταριού, κριθαριού και άλλων, και δημιουργούν σημαντικά προβλήματα στα ζώα.
Για τον Γιάννη Γκαρίλα, γεωπόνο ζωοτέχνη και κτηνοτρόφο από την Ελάτεια Λοκρίδας, οι ζωοτροφές αποτελούν τη βασικότερη υποχρέωση των κτηνοτρόφων για την ορθή διαχείριση και διαβίωση των ζώων τους. «Η εικόνα που έχουν οι συνάδελφοί μου είναι ότι στο μεγαλύτερο ποσοστό τους οι ζωοτροφές δεν ελέγχονται, με αποτέλεσμα να υποβαθμίζεται η ποιότητα του προϊόντος μας και η υγιεινή των ζώων μας. Μεγάλο πρόβλημα παρατηρείται σε ζωοτροφές από σπόρους καλαμποκιού και σιτηρών κυρίως, που εισάγονται από βόρειες χώρες και έχουν υψηλά φορτία σε αφλατοξίνες. Η κατανάλωση αυτών των τροφών από τα ζώα μας δημιουργεί σημαντικά προβλήματα στα ίδια και, κατά συνέπεια, και σε ολόκληρη την αλυσίδα παραγωγής».
Απαραίτητη η αλλαγή των τρόπων διαχείρισης
Πολλοί κτηνοτρόφοι έχουν μάθει εμπειρικά να ξεχωρίζουν και την ποιότητα της ζωοτροφής. Πρακτικά, όμως, και σύμφωνα με τον ίδιο, «τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά, διότι απαιτούνται σύγχρονες μέθοδοι ελέγχων και καταγραφής της ταυτότητας, αλλά και της ποιότητας των ζωοτροφών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η μηδική, όπου κανένας από τους παραγωγούς δεν γνωρίζει το ποσοστό της πρωτεΐνης και απλά αγοράζει τριφύλλι, έτσι όπως αυτοί το ονομάζουν».
«Δεν τηρούνται οι χρόνοι ψεκασμών»
Αυτό επισημαίνει με έντονο προβληματισμό ο Γιάννης Ανεστόπουλος, κτηνοτρόφος και γεωργός από το Ρεγγίνι Φθιώτιδας. Υποστηρίζει ότι οι παραγωγοί κτηνοτροφικών φυτών, «για να προστατεύσουν τα φυτά τους από έντομα, κάνουν χρήση φυτοφαρμάκων χωρίς να τηρούν τους χρόνους κοπής και συλλογής στις ζωοτροφές, με αποτέλεσμα να υπάρχει αυξημένη υπολειμματικότητα, η οποία μεταφέρεται στο σιτηρέσιο». Συμπληρώνοντας, ο κ. Ανεστόπουλος κάνει λόγο και για συμπληρώματα διατροφής των ζώων, όπως είναι οι ολικές αζωτούχες ενώσεις, «χωρίς οι κτηνοτρόφοι να γνωρίζουν την προέλευσή τους».
Ακόμη και τα ζιζάνια δημιουργούν πρόβλημα
Περιγράφοντας τη συνολική εικόνα γύρω από το θέμα της σωστής διαχείρισης των ζωοτροφών, ο Δημήτρης Μπαξεβάνος, γεωπόνος και ερευνητής στο Ινστιτούτο Κτηνοτροφικών Φυτών του ΕΛΓΟ-Δήμητρα, κάνει λόγο για μία σειρά κινδύνων από το χωράφι μέχρι τον στάβλο, όπου, συνήθως, οι κτηνοτρόφοι, αλλά και οι γεωργοί που παράγουν τις ζωοτροφές, δεν τους προσέχουν.
Ζιζάνια, όπως η αγριοντοματιά και ο τάτουλας, δημιουργούν σημαντικά προβλήματα στα ζώα που εγκυμονούν, επισημαίνει ως παράδειγμα ο κ. Μπαξεβάνος και συνεχίζει: «Η μη ορθή διαχείριση του ενσιρώματος μπορεί να αυξήσει τα ποσοστά αφλατοξίνης και να επηρεάσει την υγιεινή των ζώων».
Επίσης, για τον ίδιο, σημαντικός παράγοντας είναι και η διαχείριση της κοπριάς σε χωράφια που καλλιεργούνται κτηνοτροφικά φυτά. «Έχει παρατηρηθεί συγκέντρωση παθογόνων λιστέριας σε ενσιρώματα που έχουν παραχθεί από καλλιέργειες κτηνοτροφικών φυτών όπου έγινε χρήση κοπριάς ζώων, με αποτέλεσμα να επηρεάζουν σημαντικά την ασφάλεια και την ποιότητα των ζωοτροφών».
Αναφερόμενος στο θέμα της ποιότητας των ζωοτροφών που προέρχονται από σπόρους καλαμποκιού, σιτηρών και κριθαριού, ο κ. Μπαξεβάνος κάνει λόγο για προσβολές από διάφορα έντομα, όπως «η πυραλίδα και η σεζάμια, που επίσης υποβαθμίζουν την ποιότητα των ζωοτροφών και αποτελούν υγειονομική παγίδα για τα ζώα».
Καλύτερος έλεγχος μέσα από συλλογικά σχήματα
Για αδυναμίες στους ελέγχους των ζωοτροφών κάνει λόγο και ο Νίκος Σακκάς, κτηνίατρος από τα Άγραφα Ευρυτανίας. Επισημαίνει ότι υπάρχει μεγάλη αδυναμία από την πλευρά των μεμονωμένων κτηνοτρόφων, αυτών που δεν έχουν τη δυνατότητα να παράγουν δικές τους ζωοτροφές, να ελέγξουν την ποιότητά τους.
«Ο καθένας μόνος του δεν έχει δυνατότητα να ελέγχει τις τροφές που καταναλώνουν τα ζώα του, με αποτέλεσμα τα ζώα του να είναι μονίμως σε ρίσκο, την ώρα που η ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων υποβαθμίζεται. Τα συλλογικά σχήματα των κτηνοτρόφων, όπως επίσης και οι συνεργασίες που μπορούν να δημιουργήσουν με παραγωγούς ζωοτροφών μέσα από συμβολαιακή σχέση, μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στη διασφάλιση ποιότητας, αλλά και τις υγιεινής των ζώων».
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η δήλωση του Βαγγέλη Παναγιώτου, αντιπροέδρου του συνεταιρισμού ΘΕΣγη. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι ο συνεταιρισμός του σε κάθε φορτίο καλαμποκιού κάνει ανάλυση για αφλατοξίνες. «Εφαρμόζουμε όλες τις σύγχρονες μεθόδους που απαιτούνται, ώστε η υγρασία στη μηδική να βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα, για να μη δημιουργεί προβλήματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν και τα υγρασιόμετρα που έχουμε στην πρέσα της μηχανής για τη συλλογή του φυτού», καταλήγει ο ίδιος.
