Σε μία σειρά υπαναχωρήσεων έχουν ήδη προχωρήσει οι Βρυξέλλες λόγω των δυναμικών κινητοποιήσεων των αγροτών σε πολλά κράτη-μέλη της ΕΕ, ενώ το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα αναμένεται να φανούν και νέες ουσιαστικές παρεμβάσεις. Εθνική χρηματοδότηση των άμεσων ενισχύσεων, «υπεύθυνη δήλωση» των αγροτών ότι εφαρμόζουν τα Οικολογικά Σχήματα για να λαμβάνουν τις ενισχύσεις τους και δυνατότητα στα κράτη-μέλη να απαλλάσσουν τους παραγωγούς από την εφαρμογή προτύπων (GAEC) λόγω εξαιρετικών καταστάσεων προτείνει ο επίτροπος Γεωργίας, Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι, προκειμένου να δοθεί μία ουσιαστική απάντηση από την Κομισιόν στους Ευρωπαίους παραγωγούς που έχουν βγει στους δρόμους.
Θυμίζουμε ότι η πρώτη απάντηση της Κομισιόν στα μπλόκα των αγροτών ήρθε μία ημέρα πριν από την έκτακτη σύνοδο των Ευρωπαίων ηγετών, παρέχοντας στα κράτη-μέλη τη δυνατότητα εξαίρεσης από την υποχρέωση της αγρανάπαυσης στο πλαίσιο του GAEC 8. Αναμενόμενη εξέλιξη από την πλευρά της Κομισιόν -με δεδομένο ότι είναι η τρίτη φορά που παρέχει δυνατότητα παρεκκλίσεων από υποχρεώσεις-, την οποία τεχνηέντως αξιοποίησαν για επικοινωνιακούς λόγους διάφοροι κυβερνητικοί αξιωματούχοι, ακόμη και στη χώρα μας.
Οι ενέργειες των Βρυξελλών δεν σταματούν εδώ, αφού επανεξετάζονται τόσο η πρόταση κανονισμού για την αειφόρο χρήση των φυτοφαρμάκων (SUR) όσο και η σχεδιαζόμενη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου Mercosur.
Σχέδιο δράσης τριών σημείων
Στα παραπάνω έρχεται να προστεθεί και η πρόταση τριών σημείων από τον επίτροπο Γεωργίας. Στην επιστολή του Γ. Βοϊτσεχόφσκι, με τίτλο «Απάντηση στις διαμαρτυρίες των αγροτών – Τι μπορεί να κάνει η Επιτροπή;», προτείνεται το παρακάτω σχέδιο δράσης:
1. «Προσαρμογή στον πληθωρισμό των άμεσων ενισχύσεων που θα χρηματοδοτείται από τους εθνικούς προϋπολογισμούς»: Η Επιτροπή να επιτρέψει στα κράτη-μέλη να παρέχουν ως προσαρμογή του πληθωρισμού έως και 10% των άμεσων ενισχύσεων, που θα χρηματοδοτείται από τους εθνικούς προϋπολογισμούς. Είναι ένας τρόπος που εμπίπτει στο προσωρινό πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων, το οποίο εγκρίθηκε ως απάντηση στις εξαιρετικές περιστάσεις λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Έτσι, θα αξιοποιούνται εθνικά κονδύλια υπέρ των άμεσων ενισχύσεων, καθώς αυτό δεν είναι εφικτό σε επίπεδο ΕΕ.
2. «Εξαίρεση από κυρώσεις που δικαιολογούνται λόγω έκτακτων καταστάσεων (εξαιρετικές περιστάσεις)»: Ο Γ. Βοϊτσεχόφσκι προτείνει την παροχή «καθοδήγησης στα κράτη-μέλη που υποδεικνύουν ότι η τρέχουσα κρίση της αγοράς, που προκλήθηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία και οδηγεί, αφενός, σε υψηλό κόστος παραγωγής και πτώση των τιμών των γεωργικών προϊόντων, αφετέρου, να μπορεί να θεωρηθεί εξαιρετική περίσταση, κατά την έννοια του άρθρου 3 του Κανονισμού 2116/2021 για τη χρηματοδότηση, τη διαχείριση και την παρακολούθηση της ΚΑΠ». Σύμφωνα με τους κανόνες, τα κράτη-μέλη «θα μπορούσαν να απαλλάξουν τους αγρότες από την εφαρμογή κυρώσεων σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με τους κανόνες GAEC».
3. «Μείωση του γραφειοκρατικού βάρους απόδειξης για τη λήψη των άμεσων ενισχύσεων»: Στόχος είναι η αντιμετώπιση της υπερβολικής γραφειοκρατίας στη λήψη των άμεσων ενισχύσεων, ιδίως των Οικολογικών Σχημάτων. Ο επίτροπος προτείνει «την παροχή επίσημων αποσαφηνίσεων, που να επιβεβαιώνονται από το ισχύον νομικό πλαίσιο της ΕΕ, που θα αναφέρουν ότι, σε σχέση με τα αποδεικτικά στοιχεία που απαιτούνται για τη χορήγηση άμεσων ενισχύσεων, τα κράτη-μέλη δύναται να αρκούνται στη δήλωση του γεωργού ότι οι πρόσθετες πρακτικές που απαιτούνται για τη λήψη ενισχύσεων στο πλαίσιο του 1ου Πυλώνα πραγματοποιήθηκαν, χωρίς να ζητούν πρόσθετη τεκμηρίωση». Αυτή η προσέγγιση θα πρέπει να περιοριστεί στον 1ο Πυλώνα, ενώ για τον 2ο Πυλώνα (μέτρα αγροτικής ανάπτυξης) «το τρέχον, πιο απαιτητικό σύστημα θα παραμείνει σε ισχύ».
Σύμφωνα με τον επίτροπο, οι τρεις προτάσεις «δεν απαιτούν τροποποίηση του υφιστάμενου νομικού πλαισίου και θα μπορούσαν να εφαρμοστούν μέσω της παροχής καθοδήγησης στα κράτη-μέλη», τα οποία, όπως ισχυρίζεται, θα μπορούσαν «να τις εφαρμόσουν γρήγορα και να επιφέρουν θετικά αποτελέσματα σε σύντομο χρονικό διάστημα».
Από νέα βάση ο SUR
Την απόσυρση της πρότασης για τον κανονισμό που αφορά την αειφόρο χρήση των φυτοφαρμάκων (SUR) πρότεινε η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, καθώς, όπως είπε, έχει γίνει σύμβολο πόλωσης και δεν υπάρχει πλέον πρόοδος ούτε στο Συμβούλιο.
Η φον ντερ Λάιεν, μιλώντας στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο, σημείωσε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε προτείνει τον SUR «με στόχο να μειώσει τους κινδύνους της χρήσης χημικών φυτοπροστατευτικών προϊόντων».
Ωστόσο, η ίδια τώρα προτείνει την απόσυρση της πρότασης. «Φυσικά, το θέμα παραμένει και, για να προχωρήσουμε, χρειάζονται περισσότερος διάλογος και διαφορετική προσέγγιση. Σε αυτήν τη βάση, η Επιτροπή θα μπορούσε να υποβάλει μια νέα πρόταση, πολύ πιο ώριμη», ανέφερε η πρόεδρος της Κομισιόν.
Επανεξετάζεται και η Mercosur
Δεν πέρασε ένα 24ωρο, και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί έκαναν νέα υποχώρηση. Αυτήν τη φορά, ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μάρος Σέφκοβιτς, μιλώντας στο Ευρωκοινοβούλιο, είπε πως «δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις για τη σύναψη της συμφωνίας Mercosur». Η Ευρωπαϊκή Ένωση και το μπλοκ της Mercosur, αποτελούμενο από Αργεντινή, Βραζιλία, Παραγουάη και Ουρουγουάη, συζητούν εδώ και περίπου 20 χρόνια για τη συμφωνία, με την ΕΕ να πιέζει στις πρόσφατες διαπραγματεύσεις για ισχυρότερες εγγυήσεις σχετικά με την κλιματική αλλαγή και την αποψίλωση των δασών. Η Γαλλία έχει επανειλημμένα εκφράσει επιφυλάξεις για τη συμφωνία ΕΕ-Mercosur και ο πρόεδρός της, Εμανουέλ Μακρόν, δήλωσε πριν από λίγες ημέρες στις Βρυξέλλες ότι θα ήταν αδύνατο να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις υπό τις παρούσες συνθήκες.
