Κανείς δεν θα ξεχάσει το δάσος της Δαδιάς στο πόστερ της πάλαι ποτέ Νομαρχίας Έβρου και άπειρες αναμνηστικές φωτογραφίες από όλο τον κόσμο. Η τεράστια οικολογική καταστροφή στο Εθνικό Πάρκο Δάσους Δαδιάς – Λευκίμμης – Σουφλίου αποτυπώνεται στα περισσότερα από 808 τετραγωνικά χιλιόμετρα που κατέστρεψε η πυρκαγιά στον Έβρο, σύμφωνα με την Υπηρεσία Διαχείρισης Εκτάκτων Αναγκών της Copernicus (πριν από πέντε μέρες). Ο ανθρώπινος παράγοντας αποδείχθηκε ανίκανος να αναχαιτίσει τις φωτιές πριν κάψουν τα πάντα και επιβεβαιώθηκαν όσοι έλεγαν ότι η φωτιά θα σβήσει στη θάλασσα.
Σύμφωνα με την Εταιρεία Προστασίας Βιοποικιλότητας Θράκης στο Εθνικό Πάρκο Δάσους Δαδιάς – Λευκίμμης – Σουφλίου, ό,τι σώθηκε από την περσινή φωτιά καίγεται φέτος με μεγαλύτερη ένταση και ακόμη πιο καταστροφικές συνέπειες.
«Η φωτιά ξεκίνησε από τον μεγάλο πυρήνα του Εθνικού Πάρκου (θέση Γκίμπραινα), ο οποίος φιλοξενεί τις περισσότερες από τις φωλιές του εμβληματικού Μαυρόγυπα, αλλά και πολλών άλλων σπάνιων αρπακτικών πουλιών και ακόμη κατακαίει το δάσος της Δαδιάς. Εκτός από τις φωλιές αρπακτικών, καίγονται και τα λιγοστά μαντριά που έχουν απομείνει στο δάσος της Δαδιάς, τα κτηνοτροφικά ζώα των οποίων προσέφεραν πολύτιμη υπηρεσία στο δάσος».
Είναι τραγική ειρωνεία ότι η εταιρεία σε ανάρτησή της στις 9 Αυγούστου ανέφερε ότι «Νέοι Αιολικοί Σταθμοί στη Ροδόπη απειλούν τους γύπες και άλλα προστατευόμενα πουλιά», καθώς στις 25 Ιουλίου η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας – Θράκης ενέκρινε την κατασκευή και τη λειτουργία τριών Αιολικών Σταθμών. Η πρωτοφανής φωτιά ξεπέρασε και το πιο δυσοίωνο σενάριο, βάζοντας ταφόπλακα σε μία από τις σημαντικότερες προστατευόμενες περιοχές σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, μία από τις πρώτες περιοχές στην Ελλάδα που τέθηκαν σε καθεστώς προστασίας.
Εθελοντές
Κανείς δεν θα ξεχάσει τον εθελοντισμό των αγροτών και των κατοίκων του Έβρου, της Ροδόπης, αλλά και του Νέστου Καβάλας, όπου επίσης εκδηλώθηκαν φωτιές στο τέλος Αυγούστου, αλλά και τον καταλυτικό ρόλο που έπαιξε η ενεργοποίησή τους.
Έκκληση προς κάθε αρμόδιο να ενδιαφερθεί για την επόμενη μέρα στον Έβρο κάνει ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Αλεξανδρούπολης, Κώστας Αλεξανδρής, ο οποίος ανήκει στη δυναμική ομάδα των εθελοντών αγροτών που πάλεψαν να αναχαιτίσουν τη φωτιά. «Από την πρώτη στιγμή, θεωρήσαμε καθήκον μας να βοηθήσουμε στην κατάσβεση της φωτιάς με τα αγροτικά μηχανήματα, γιατί η φύση δίνει ζωή. Δημιουργήσαμε ζώνες πυρασφάλειας και σβήσαμε φωτιές». Επίσης, πολλοί αγρότες από όλη την περιφέρεια, όπως για παράδειγμα, από την Κυανή του Διδυμοτείχου, φορτώνουν φορτηγά με άχυρα και μηδική και τα διαθέτουν για τους πυρόπληκτους.
Τονίζει ότι το μέγεθος της φωτιάς ήταν τεράστιο και η κατάσταση δεν περιγράφεται. «Κτηνοτροφικές μονάδες και επιχειρήσεις έχουν καταστραφεί ολοσχερώς». Σε ορισμένα σημεία, η φωτιά σβήνει προς τη θάλασσα, αλλά στη Δαδιά το μέτωπο παραμένει ενεργό.
Εστιάζοντας στις αποζημιώσεις, ο κ. Αλεξανδρής αναφέρει πως είναι 104 ευρώ το ελαιόδεντρο, σημειώνοντας πως τα δέντρα που θα φυτευθούν θα δώσουν παραγωγή σε μια πενταετία. «Κάηκε η σταβλική εγκατάσταση παραγωγού και ο μηχανολογικός εξοπλισμός θα πάρει το 20% της εκτιμώμενης αξίας πριν από τα Χριστούγεννα. Στα μέσα του Οκτώβρη, θα αποζημιωθούν από τον ΕΛΓΑ οι κτηνοτρόφοι που έχασαν το ζωικό τους κεφάλαιο. Ουσιαστικά, αποζημιώνονται με το 70% της αξίας της εκτίμησης», μεταφέρει από τα λεγόμενα της σύσκεψης στην Αλεξανδρούπολη.
Κτηνοτρόφοι
Μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου θα γίνει καταγραφή των ζημιών και μέχρι τις 30 Οκτωβρίου θα λάβουν αποζημίωση οι πληγέντες κτηνοτρόφοι, σύμφωνα με υποσχέσεις που έλαβαν στη σύσκεψη της Δευτέρας. Ο πρόεδρος των κτηνοτρόφων Ροδόπης, Σάκης Κοσουτζής, εξηγεί ότι η αποζημίωση θα προσδιοριστεί με βάση τη δήλωση καλλιέργειας.
«Όσο συντομότερα κλείσουν τη δήλωση οι παθόντες, τόσο γρηγορότερα θα γίνει η πληρωμή». Ως προς τη ζωοτροφή, αλλά και τις σταβλικές εγκαταστάσεις αναφέρει ότι θα συγκροτηθεί περιφερειακή επιτροπή που θα επισκεφθεί όλα τα ποιμνιοστάσια που κάηκαν και θα εξετάσουν τι είχαν μέσα». Η εξακρίβωση θα γίνει για τις αγορασμένες ζωοτροφές με τα τιμολόγια.
Ο ίδιος αντιλαμβάνεται ότι η γραφειοκρατία θα μειωθεί για να προκύψουν σύντομα αποζημιώσεις για τους συναδέλφους του και αναρωτιέται εκ μέρους του Συλλόγου πού θα βρουν να αγοράσουν ζώα. «Θα αγοράσουν εισαγόμενα που κοστίζουν 300 και 400 ευρώ το κομμάτι. Δεν μπορούν να βρουν τόσα ζώα να αναπληρώσουν το κεφάλαιό τους».
Ο γεωργός και κτηνοτρόφος, με ζώα ελευθέρας βοσκής, από τον Πολύανθο Ροδόπης, Ταχήρ Μεμέτ, αντικρίζει την καταστροφή. Καλλιεργεί μηδική, καλαμπόκι, σιτάρι και κριθάρι για ζωοτροφή. «Ένα μοσχάρι κάηκε και άλλα τέσσερα έφυγαν και αγνοούνται. Κάηκαν πάνω από 1.000 μπάλες άχυρο που ήταν αποθηκευμένες για τον χειμώνα, 100-150 μπάλες τριφύλλι, 5 με 6 τόνοι κριθάρι, μια αγροτική πλατφόρμα, ένα μηχάνημα σπαρτικό, ένα ποτιστικό μηχανάκι, 500 με 600 μέτρα λάστιχα για πότισμα (μάνικες ποτίσματος), περίπου 250 ελαιόδεντρα και αυτό με πονάει πολύ, μαζί με τα ζώα, γιατί ήταν 15 χρόνια στην παραγωγή».
Ο ίδιος θέλει να προλάβει να κάνει δήλωση στον ΕΛΓΑ, γιατί προσπαθεί να μαζέψει τις καμένες ζωοτροφές, «να μη μας προλάβουν οι βροχές». Τονίζει ότι η κατάσταση είναι τραγική για τους συγχωριανούς του που έχασαν πολλά ζώα, σημειώνοντας ότι οι συνθήκες μετακίνησης είναι ιδιαίτερα δύσκολες. Το ερώτημά του είναι πότε και πώς θα τους αποζημιώσει το κράτος.
Ανέβηκαν οι τιμές στα ελαιόδεντρα
Από τους μεγάλους χαμένους της φωτιάς είναι οι ελιές της Μάκρης στον αρχαίο ελαιώνα που μετρά πάνω από 2.000 χρόνια ζωής. Δυστυχώς, την καταστροφή της πυρκαγιάς επιβαρύνει η ανθρώπινη συμπεριφορά, καθώς όπως μεταφέρει ο πρόεδρος του Αγροτικού Ελαιουργικού Συνεταιρισμού Μάκρης Έβρου, Δημοσθένης Χατζηνικολάου, όσοι παραγωγοί πήγαν στα φυτώρια βρήκαν τις τιμές ανεβασμένες! «Με 100 ευρώ αποζημίωση θα αντικαταστήσουμε ένα δέντρο 300 ετών; Το πουλούσαν 15 ευρώ και το ανέβασαν στα 25 πριν ξεκινήσουμε να αγοράζουμε. Δηλαδή, αύξησαν την τιμή κατά περίπου 70%».
Η φετινή χρονιά ήταν εξαρχής δύσκολη για τους ελαιοπαραγωγούς της Μάκρης, που αντιμετώπισαν τις συνέπειες του περονόσπορου. Η περιοχή που κάηκε ήταν αυτή που είχε μια κάποια παραγωγή. «Περίπου το 50% έχει καεί και έχει μείνει το υπόλοιπο που βρισκόταν στον παραδοσιακό ελαιώνα του χωριού που κατορθώσαμε να σώσουμε με τους χωριανούς, με βυτία και τρακτέρ». Η απίστευτη δύναμη της φωτιάς δεν επέτρεπε στους παραγωγούς να πλησιάσουν στα κτήματά τους και ο ίδιος μόλις το βράδυ της Τρίτης κατόρθωσε να επισκεφθεί ένα.
Τέλος, επισημαίνει ότι η πολιτεία δεν αποζημιώνει καθόλου τους μικρούς παραγωγούς που καλλιεργούν ελιά αποκλειστικά για οικιακή χρήση και δεν κάνουν δήλωση ΟΣΔΕ.
Στάχτη σταφύλια και ελιές στον Νέστο
Ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Νέστου, Σάββας Αργυράκης, εξηγεί ότι η φωτιά πέρασε από δύο οικισμούς, κάηκαν 57 σπίτια, ενώ προκλήθηκαν και ζημιές σε καλλιέργειες. «Είναι μία ημιορεινή περιοχή όπου καλλιεργούνται ελαιόδεντρα και αμπέλια με οινοστάφυλα. Νέοι άνθρωποι δημιούργησαν ένα οινοποιείο, το Κτήμα Αποστολίδη, επένδυσαν στον τόπο τους και βλέπουν τους κόπους τους να πηγαίνουν χαμένοι.
Υπάρχουν κτήματα με αμπέλια και ελιές όπου οι ζημιές φτάνουν έως το 100% και δεν θα πάρουν παραγωγή. Στα σταφύλια έχει αφυδατωθεί ο καρπός, γιατί υπέστησαν πολύ μεγάλο σοκ από την ακτινοβολία της φωτιάς και το θερμικό κύμα». Όπως σημειώνει, εκτός από το φυτικό κεφάλαιο, ζημιές προκλήθηκαν και σε υποδομές, αλλά όχι στο ζωικό γιατί οι κτηνοτρόφοι μετακίνησαν τα ζώα τους, με εξαίρεση έναν στάβλο που κάηκε ολοσχερώς.
Στον Δήμο Νέστου υποβάλλονται δηλώσεις. Τονίζει το μεγάλο κύμα εθελοντισμού από κατοίκους, αλλά και μέλη του ΑΣ Νέστου που έφεραν τουρμπίνες, ψεκαστικά και μεγάλα βυτία συμβάλλοντας στην κατάσβεση, κατόπιν υπόδειξης των πυροσβεστών.
Μέτρα
Στα μέτρα του ΥΠΑΑΤ για θέματα ΕΛΓΑ αναφέρονται, μεταξύ άλλων τα εξής: «Ζωικό κεφάλαιο-χρονοδιάγραμμα: Ολοκλήρωση εντός Οκτωβρίου. Φυτικό κεφάλαιο: Αξιοποίηση συστήματος Copernicus. Οι εικόνες του συστήματος θα χρησιμοποιηθούν για τη σύνταξη αρχείου με τους δικαιούχους παραγωγούς. Χρονοδιάγραμμα: Προκαταβολές για ζημιές πριν από το τέλος του 2023».
