Στο προηγούμενο φύλλο της «ΥΧ» (#5, σελ. 38) στο άρθρο «Απούσα η Ελλάδα στον νέο χάρτη της παγκόσμιας ελαιοκομίας», κλείναμε γράφοντας «Ελλάδα: Σσσσς, μην ξυπνήσει. Λεπτομέρειες για τον λήθαργο του “εθνικού” μας προϊόντος, στο επόμενο φύλλο»
Η παγκόσμια ελαιοκομία έχει σήμερα στην ατζέντα της μια σειρά από προκλήσεις:
-
Διεθνοποίηση με νέες χώρες παραγωγής (Βόρ. και Λατ. Αμερική) αλλά και νέες χώρες κατανάλωσης να μπαίνουν δυναμικά στο προσκήνιο (Ινδία, Ν. Κορέα κ.ά.)
-
Η παραγωγή επεκτείνεται με καλλιεργητικές μεθόδους μείωσης του κόστους (εκμηχάνιση των υπερεντατικών φυτεύσεων), που αφήνουν όμως ένα ερωτηματικό στο κατά πόσο φιλικές προς το περιβάλλον είναι και πόσο ενισχύουν τη βιοποικιλότητα
-
Η διατήρηση ισορροπίας μεταξύ παγκόσμιας προσφοράς και ζήτησης μέχρι τώρα επιτυγχάνεται και έτσι αποφεύγονται τα πλεονάσματα
-
Η αύξηση της κατανάλωσης βασίζεται στις ανακαλύψεις και στη διάδοση των ευεργετικών για την υγεία ιδιοτήτων του (εξαιρετικού) παρθένου ελαιόλαδου και της Μεσογειακής Διατροφής.
-
Βασικό όπλο στον σημερινό ανταγωνισμό, που διεξάγεται μεταξύ χωρών/εταιρειών δεν είναι μόνο, οι ανταγωνιστικά χαμηλές τιμές πώλησης, αλλά και, παράλληλα, η ποιότητα, εκφρασμένη με όρους αντικειμενικούς ώστε να πείθουν τους καταναλωτές. Η κάθε χώρα υποστηρίζει εκείνα τα εμπορικά πρότυπα (στάνταρντς) που ταιριάζουν στη φυσιογνωμία των δικών της ελαιολάδων. Στο επίκεντρο της διαμάχης βρίσκεται η αξιοπιστία και η χρήση της οργανοληπτικής μεθόδου (πάνελ τεστ), όπως και ορισμένων χημικών παραμέτρων γνησιότητας και ποιότητας (π.χ. αλκυλεστέρες).
Η Ελλάδα στον χάρτη
Μέσα σε αυτή την κοσμογονία, όπου το ελαιόλαδο κερδίζει διεθνώς φήμη και μερίδια αγοράς, το ελληνικό ελαιόλαδο πού βρίσκεται;
-
Οι τιμές που απολαμβάνει ο Έλληνας ελαιοπαραγωγός ήταν ανέκαθεν σημαντικά μικρότερες του Ιταλού, εδώ και αρκετά χρόνια είναι και του Ισπανού, ήδη είναι μικρότερες και του Τυνήσιου
-
Οι εξαγωγές του ελληνικού ελαιολάδου κατευθύνονται κυρίως (άνω του 80%) προς Ιταλία και Ισπανία, χύμα. Αυτό σημαίνει μικρότερη τιμή, άρα και απώλεια εσόδων περίπου 1€/κιλό σε σύγκριση με τις εξαγωγές του επώνυμου τυποποιημένου (δηλαδή 80 εκ. € ετησίως)
-
Τα μερίδια του ελληνικού ελαιολάδου στις ξένες αγορές είναι απογοητευτικά, μικρότερα του 5% (στις ΗΠΑ π.χ. κυμαίνεται στο 2%) και μάλιστα επειδή οι ανταγωνιστές μας προοδεύουν, εμείς χάνουμε συνεχώς έδαφος
-
Στην εσωτερική αγορά κυριαρχεί ο χύμα 17κιλος ανώνυμος «τενεκές», με ό,τι αυτό σημαίνει σε απώλειες εσόδων για τους (σωστούς) ελαιοπαραγωγούς, ελαιοτριβείς, τη βιομηχανία και το κράτος αλλά και με ένα μεγάλο ερώτημα για την ποιότητα και γνησιότητα των ελαιολάδων που αγοράζουν οι τελικοί καταναλωτές, συμπεριλαμβανομένων και της μαζικής εστίασης.
Οι χαμένες ευκαιρίες
Κι όμως, σε αντίθεση με την παραπάνω απογοητευτική εικόνα, το ελληνικό ελαιόλαδο διαθέτει μια σειρά από εγγενή πλεονεκτήματα:
-
Το χάρισμα της καλής ποιότητας, αποτέλεσμα των κλιματολογικών συνθηκών και των υποδομών που έχουν αποκτηθεί μέσω χρηματοδοτούμενων κοινοτικών προγραμμάτων για ελαιοτριβεία, δεξαμενές, τυποποιητήρια
-
Τη συσσωρευμένη εμπειρία των ελαιοπαραγωγών μέσα από τους αιώνες παράδοσης
-
Τον πακτωλό των κοινοτικών επιδοτήσεων, οι οποίες από το 1981 έχουν φτάσει τα 20 δισ. ευρώ, μόνο οι άμεσες του α’ πυλώνα, χωρίς τα διαρθρωτικά προγράμματα του β’ πυλώνα.
Παρόλα αυτά, οι ευκαιρίες δεν λείπουν. Όπως π.χ. πέρυσι (2014/15), όταν στην παγκόσμια αγορά υπήρχε έλλειμμα εξαιτίας της κακής παραγωγής σε Ιταλία και Ισπανία. Σε αυτές τις περιπτώσεις (επίσης την 2012/2013 και 2005/06), η Ελλάδα συστηματικά χάνει την ευκαιρία να προωθήσει το επώνυμο τυποποιημένο ελαιόλαδό της και αρκείται να εφοδιάζει τους ανταγωνιστές της με χύμα ελαιόλαδο. Πουλάει, δηλαδή, τα πρωτοτόκια έναντι πινακίου φακής. Μάλιστα, κάποιοι υψηλά ιστάμενοι υπερηφανεύονται για αυτό τους το «επίτευγμα», ότι αύξησαν δηλαδή τις εξαγωγές, παραβλέποντας ότι χάθηκε μια ακόμη χρυσή ευκαιρία.
(Φύλλο 06 11/12/2015)
