Η ώρα του Λύγκου στην καλλιέργεια του βαμβακιού

vamvaki-fito-lygos

Ολύγκος είναι ένα έντομο που τα τελευταία χρόνια έχει δημιουργήσει εκτεταμένα προβλήματα στην καλλιέργεια του βαμβακιού στην Ελλάδα. Πολλές φορές δεν λαμβάνεται υπόψη η σοβαρότητα της ζημιάς με αποτέλεσμα το η προσβολή αυτή να οδηγεί σε μεγάλη μείωση της παραγωγής.

του Θοδωρή Χριστοδούλου, M.Sc. γεωπόνου, www.agricenter.gr

Από τα τέλη Ιούνη και μετά, οι βαμβακοπαραγωγοί θα πρέπει κατά τις επισκέψεις στα χωράφια τους, να δίνουν ιδιαίτερη σημασία για τον εντοπισμό προσβολών από τον λύγκο.

Το έντομο αυτό έχει τρεις με τέσσερις γέννες τον χρόνο και διαχειμάζει ως ενήλικο, τόσο σε αυτοφυή βλάστηση, όσο και σε υπολείμματα της καλλιέργειας. Προσβάλλει την καλλιέργεια του βαμβακιού από το στάδιο της δημιουργίας των πρώτων χτενιών έως και τον σχηματισμό των καρδιών. Τα ακμαία του λύγκου τρυπούν τα μικρά χτένια και προσβάλλουν τους ανθήρες και άλλους ιστούς, με αποτέλεσμα αυτά να συρρικνώνονται, να γίνονται κάστανα και τελικά να πέφτουν.

Τι πρέπει να προσέχει ο παραγωγός

Στο χωράφι στο οποίο υπάρχει εκτεταμένη προσβολή, περπατώντας ανάμεσα στις γραμμές φύτευσης, βλέπουμε τα μικρά χτενάκια πεσμένα στο έδαφος κατά ομάδες. Εδώ, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι παρόμοιο αποτέλεσμα παρατηρείται στα βαμβακόφυτα, όταν αυτά είναι στρεσαρισμένα, είτε από έλλειψη υγρασίας, είτε από κακή λίπανση και σε κάποιες περιπτώσεις όταν το φυτό έχει καρποφορήσει υπερβολικά, οπότε στην περίπτωση αυτή αποβάλλει κάποια χτενάκια μόνο του, διότι δεν μπορεί να τα θρέψει όλα. Στην περίπτωση αυτή, όμως, τα χτενάκια δεν φέρουν τους τραυματισμούς που έχει δημιουργήσει το έντομο, οπότε δεν θα πρέπει να συγχέουμε τις δύο περιπτώσεις. Στα μεγαλύτερα χτένια, η ζημιά γίνεται στους ανθήρες, στον στύλο και το στίγμα.

Σε κάποιες περιπτώσεις, ο λύκος τρέφεται και με τα ακραία μεριστώματα του φυτού, δημιουργώντας έτσι πρόβλημα στην ανάπτυξη. Τα φυτά που χάνουν μεγάλο αριθμό καρποφόρων οργάνων συνήθως παρουσιάζουν πολύ μεγάλη βλαστική ανάπτυξη, με αποτέλεσμα την οψίμηση της καλλιέργειας και τη φτωχή καρποφορία. Θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι τα φυτά αυτά στη συνέχεια θα είναι επιρρεπή σε προσβολές πράσινου σκουληκιού, καθώς ξαναδημιουργούν νέα χτένια, προς αντικατάσταση των προσβεβλημένων, τα οποία όμως είναι όψιμα και με αργή εξέλιξη. Έτσι, οι επιβλαβείς γενιές του πράσινου τα βρίσκουν σε στάδιο που είναι εύκολο να τα καταστρέψουν. Επίσης, η έντονη βλάστηση, όταν συνδυάζεται με την υγρασία του ποτίσματος, δημιουργεί το κατάλληλο περιβάλλον για ωοτοκία των εντόμων αυτών, για αυτό και αυξάνεται ο πληθυσμός των προνυμφών.

Προσοχή στους ξενιστές

Ο λύγκος πολλές φορές έρχεται στο βαμβάκι από γειτονικές καλλιέργειες μηδικής, πατάτας, ζαχαρότευτλου, αλλά και από διάφορα άλλα ζιζάνια-ξενιστές, τα οποία βρίσκονται στο ίδιο χωράφι. Η μεγάλη στρεμματική αύξηση της καλλιέργειες της μηδικής στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια σίγουρα έχει παίξει κάποιο ρόλο στην ανάπτυξη των πληθυσμών του λύγκου.

Η ώρα του Λύγκου (Lygus hesperus, Hemiptera: Miridae) στην καλλιέργεια του βαμβακιού
Η ώρα του Λύγκου (Lygus hesperus, Hemiptera: Miridae) στην καλλιέργεια του βαμβακιού

Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται όταν τα ζιζάνια που βρίσκονται σε γειτονικούς αγρούς αρχίζουν να ξεραίνονται, αλλά και μετά από κάθε κοπή της καλλιέργειας της μηδικής, όπου και στην περίπτωση αυτή οι πληθυσμοί του λύγκου μεταναστεύουν προς τα γειτονικά χωράφια. Συστήνεται, κατά την κοπή της μηδικής, να αφήνουμε κάποιες λωρίδες κατά μήκος των συνόρων, ώστε τα ακμαία έντομα του λύγκου να παραμένουν εκεί και να μην μεταφέρονται μαζικά στη διπλανή καλλιέργεια, δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα. Επίσης, μπορούμε να κόβουμε τη μηδική κλιμακωτά, ώστε στο ένα τμήμα της να διατηρηθεί το ευνοϊκό περιβάλλον για το έντομο. Επίσης, επιβάλλεται η απομάκρυνση των ζιζανίων ξενιστών του εντόμου από τον αγρό, πριν ο λύγκος προλάβει να φτάσει στο στάδιο του ακμαίου. Κατά περίπτωση, και αν εντοπισθεί μεγάλος πληθυσμός ακμαίων, μπορεί να γίνει χρήση εντομοκτόνου, πριν από την απομάκρυνση των ζιζανίων.

Ορθή διαχείριση των αγροχημικών

Στη φάση αυτή, συστήνεται στους βαμβακοκαλλιεργητές να επισκέπτονται συχνά τους αγρούς τους και να περπατούν κατά μήκος των γραμμών σε τέσσερα – πέντε σημεία του αγροτεμαχίου, ώστε να εντοπίζονται τυχόν προσβολές. Η κρίσιμη περίοδος αρχίζει από τις 20 Ιουνίου και φτάνει ως τα τέλη Ιουλίου. Όταν εντοπίζουν χτενάκια να βρίσκονται πεσμένα στο έδαφος και σε αριθμό που να δημιουργεί ανησυχία, θα πρέπει να ζητούν τη βοήθεια του γεωπόνου τους, ώστε να βγάλουν την απόφαση για το αν χρειάζεται χημική επέμβαση. Η χημική επέμβαση στο βαμβάκι πρέπει να εκτιμάται προσεκτικά και σε επίπεδο κάθε χωραφιού ξεχωριστά, καθώς οι ψεκασμοί είναι δυνατόν να οδηγήσουν σε δευτερογενείς εξάρσεις τετράνυχου, αφίδων ή άλλων εντομολογικών εχθρών. Αυτό συμβαίνει όταν τα εντομοκτόνα που χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση δεν είναι φιλικά προς τα ωφέλημα έντομα. Οι εγκεκριμένες δραστικές ουσίες για την αντιμετώπιση του λύγκου στην Ελλάδα είναι οι: deltamethrin, tau-fluvalinate και πρόσφατα η sulfoxaflor. Η τελευταία είναι νέα χημική ομάδα των σουλφοξιμίνων, με διαφορετικό τρόπο δράσης από τα μέχρι τώρα γνωστά εντομοκτόνα.

Η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη αντιμετώπιση με το σωστό σκεύασμα, μπορούν να εξασφαλίσουν σε μεγάλο βαθμό την παραγωγή, τόσο από την προσβολή του λύγκου, όσο και από τα παράπλευρα προβλήματα που μπορεί αυτός να δημιουργήσει.