Πικρή γεύση στους Έλληνες βαμβακοκαλλιεργητές αφήνει το 2015, αφού οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες «έπνιξαν» τις αποδόσεις ενώ η χασούρα των παραγωγών επ’ ουδενί αντισταθμίστηκε από την αυξημένη –σε σχέση με το 2014- τιμή που εισέπραξαν από τα εκκοκκιστήρια.
Η εξέλιξη αυτή προϊδεάζει για νέα στρεμματική μείωση ενόψει των ανοιξιάτικων σπορών, καθώς θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η εν λόγω καλλιέργεια είναι από τις ακριβότερες όσον αφορά το κόστος παραγωγής, σε μια εποχή που η ρευστότητα για τους αγρότες αποτελεί είδος εν ανεπαρκεία, ενώ τα φορολογικά βάρη αυξάνονται.
Οι πρώτες εκτιμήσεις μιλούν για μια μείωση της τάξης του 25% των εκτάσεων στον θεσσαλικό κάμπο, ενώ σε άλλες περιοχές το ποσοστό αυτό αναμένεται να κινηθεί λίγο χαμηλότερα, μεταξύ 10% και 15%, καθώς πολλοί καλλιεργητές έδειξαν ήδη από τις χειμερινές σπορές την προτίμησή τους στο (σκληρό) σιτάρι.
Οι βροχοπτώσεις του Οκτωβρίου ήρθαν σε μια στιγμή που το κλίμα στην αγορά προδιαγραφόταν ευνοϊκό και η ζήτηση από την πλευρά των εκκοκκιστηρίων ισχυρή.
Ωστόσο, η κακοκαιρία έριξε τις αποδόσεις έως και τα 200 κιλά/στρέμμα σε ορισμένες περιπτώσεις, ενώ δημιούργησε και πρόβλημα στις ποιότητες. Η συνολική πτώση στην παραγωγή έφτασε το 30%, ενώ, μετά από σημαντική καθυστέρηση που αποδόθηκε κυρίως στα προβλήματα χρηματοδότησης των εκκοκκιστηρίων εξαιτίας της αδυναμίας πρόσβασης σε τραπεζικό δανεισμό, οι εκκοκκιστές «κλείδωσαν», στη μεγάλη πλειοψηφία τους, τον Δεκέμβριο την τιμή στα 46 λεπτά/κιλό παραδοτέο (43 λεπτά στο χωράφι), διαβεβαιώνοντας ότι εξάντλησαν τα περιθώρια μέσα στα οποία μπορούσαν να κινηθούν.
Κράτησε χρηματιστηριακά η ίνα
Σε διεθνές χρηματιστηριακό επίπεδο, πάντως, η εικόνα δεν ήταν τόσο κακή. Όπως επισημαίνει το agrimoney.com, στη Νέα Υόρκη, οι τιμές των προθεσμιακών συμβολαίων βαμβακιού ενισχύθηκαν 5% σε ετήσια βάση, επίδοση που σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί εντυπωσιακή, αλλά απέχει παρασάγγας από το πτωτικό 25% που κατέγραψαν στο σύνολό τους τα εμπορεύματα στον σχετικό δείκτη του Reuters ( CRB ή Thomson Reuters/ Core Commodity Index). Σε σύνολο, δε, 22 προθεσμιακών που περιλαμβάνονται στον δείκτη εμπορευμάτων του Bloomberg, το βαμβάκι ήταν το μοναδικό που κατέγραψε κέρδη το 2015.
Έλλειμα στη διεθνή αγορά βλέπουν οι αναλυτές
Η χρονιά που φεύγει κληροδοτεί στην επόμενη δύο σημαντικά δεδομένα που πρέπει να λάβουμε υπόψη μας: Αφενός την αδυναμία της Κίνας να διοχετεύσει στην αγορά τα τεράστια αποθέματα που διαθέτει (κάτι που απέτρεψε τα φαινόμενα υπερπροσφοράς που ορισμένοι παράγοντες της αγοράς είχαν προεξοφλήσει), αφετέρου το γεγονός ότι οι σχετικά χαμηλές τιμές (σ.σ. σε σύγκριση με το 2014 οι απώλειες στα προθεσμιακά έφτασαν το 29%) έχουν κάνει την καλλιέργεια λιγότερο δημοφιλή στους αγρότες. Αρκούν, όμως, αυτά τα δύο «κρατούμενα» για να δοθεί στην εξίσωση του βαμβακιού θετικό πρόσημο για το 2016;
Σύμφωνα με την Commerzbank, «η πτώση της παραγωγής τα τελευταία χρόνια σε συνδυασμό με την σχετικά ενισχυμένη ζήτηση καθιστούν βάσιμη την πρόβλεψη ότι η αγορά το 2015-2016 θα παρουσιάσει έλλειμμα, για πρώτη φορά τα τελευταία έξι χρόνια». Η γερμανική τράπεζα επικαλείται υπολογισμούς του ΙCAC και του USDA οι οποίοι προσδιορίζουν αυτό το έλλειμμα προσφοράς στο 1 εκατ. τόνους τουλάχιστον.
«Τα παγκόσμια αποθέματα λογικά θα μειωθούν, αν και για τις περισσότερες χώρες, εκτός από την Κίνα, η πτώση αναμένεται να είναι πολύ μικρή», εξηγεί η Commerzbank και, στη βάση αυτών των δεδομένων, προβλέπει μια μικρή αύξηση τιμών –χρηματιστηριακά, στα επίπεδα των 64 σεντς- το τρίμηνο Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου 2016.
Σύμφωνα με την Τζούντιθ Γκένις, επικεφαλής της ομώνυμης εταιρείας συμβούλων (J. Ganes Consulting) που ειδικεύεται στα εμπορεύματα, οι χαμηλές τιμές «σπρώχνουν» πολλούς παραγωγούς σε άλλες καλλιεργητικές επιλογές. «Όσο πιο χαμηλά οδηγείται η αγορά αυτή την περίοδο και καθώς πλησιάζουμε στην άνοιξη, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες οι αγρότες να γυρίσουν την πλάτη στο βαμβάκι και να επιλέξουν άλλες, πιο “οικονομικές” όσον αφορά το κόστος παραγωγής, καλλιέργειες» εξηγεί. «Αυτό μπορεί να μην είναι ακόμα εμφανές, ωστόσο λογικά θα πρέπει να θέσει τις προϋποθέσεις για να ανέβουν οι τιμές νωρίς το 2016. Εκτός κι αν δεν υπάρξει κάποια ξεκάθαρη ένδειξη ότι η Κίνα θα ρίξει στην αγορά το ‘βουνό’ αποθεμάτων που διαθέτει, δεν βλέπω κάποια δικαιολογία οι τιμές να συνεχίσουν να υποχωρούν» συνεχίζει η κ. Γκέινς.
Η ίδια προβλέπει επίσης αποδυνάμωση του δολαρίου εντός του 2016 –μετά την αρχική ενίσχυση λόγω της ανόδου των επιτοκίων- γεγονός που, όπως εκτιμά, θα καταστήσει το αμερικανικό βαμβάκι πιο ανταγωνιστικό, αλλά και θα ενθαρρύνει γενικότερα την κατανάλωση, ιδίως αν συνδυαστεί με μια βελτίωση των συνθηκών στην παγκόσμια οικονομία.
Πονοκέφαλος η συνθετική ίνα
«Ιστορικά, το βαμβάκι είναι ‘’άρρηκτα’’ δεμένο με το δολάριο και, παρά το γεγονός ότι καθώς προχωράμε στο 20
16 αναμένεται να μπει ένα φρένο στην άνοδο του αμερικανικού νομίσματος, ωστόσο θα εξακολουθεί να πιέζει τις τιμές του βαμβακιού, πόσω μάλλον αν λάβουμε υπόψη μας και τις μειωμένες εισαγωγές από την Κίνα», επισημαίνει, στον αντίποδα, η Citigroup. «Η μείωση των αποθεμάτων αναμένεται να βάλει ένα κατώτερο όριο στις τιμές (60 σεντς τη λίβρα), ωστόσο δύσκολα μπορεί κανείς να δικαιολογήσει την εκτίμηση για ένα ράλι στις τιμές, ιδίως με την Κίνα έξω από την αγορά» καταλήγει.
Πτώση στις τιμές βλέπει και η Australia & New Zealand Bank, που σημειώνει τον σκληρό ανταγωνισμό από τις συνθετικές ίνες. Κατά την τράπεζα, το εκκοκκισμένο βαμβάκι ήταν «υπερτιμημένο» το 2013 και στις αρχές του 2014, ενώ στα μέσα εκείνης της χρονιάς είχε “διορθώσει” 25%, δίνοντας νέα ώθηση στη ζήτηση». Οι αναλυτές της τράπεζας θεωρούν ότι «χρειάζεται περαιτέρω πτώση 10% το 2016 ώστε να καταστεί πιο ελκυστικό σε σχέση με τις συνθετικές ίνες».
Γιάννης Τσατσάκης
