της Νατάσας Φραγκούλη
Μια θέση στον χάρτη του διεθνούς επενδυτικού ενδιαφέροντος αποκτά ο εγχώριος αγροδιατροφικός τομέας, με τα ελληνικά προϊόντα να τοποθετούνται σταδιακά στην πρώτη γραμμή της παγκόσμιας αγοράς τροφίμων.
Μέχρι στιγμής, σύμφωνα με όσα μεταφέρει στην «ΥΧ» ο πρόεδρος του οργανισμού Enterprise Greece, Χρήστος Στάικος, ιδιαίτερο επενδυτικό ενδιαφέρον για την Ελλάδα, στον τομέα της αγροτοδιατροφής, επιδεικνύουν επιχειρήσεις και επενδυτές από τη Βόρεια Αμερική, την Κίνα, τη Ρωσία, τις χώρες της Αραβικής χερσονήσου και της Βόρειας Ευρώπης.
Το θετικό κλίμα για τα ελληνικά προϊόντα έρχεται να στηρίξει την άποψη που θέλει την ελληνική πρωτογενή παραγωγή να αποτελεί τη βάση για ένα εθνικό success story, ακόμη και υπό τη σημερινή δυσμενέστατη οικονομική συγκυρία.
Σε συνέντευξή του στην «ΥΧ», ο επικεφαλής του οργανισμού Enterprise Greece απαριθμεί τα πλεονεκτήματα της εγχώριας πρωτογενούς παραγωγής, που «χτίζουν» αυτό το ελκυστικό επενδυτικό προφίλ και εξηγεί γιατί τα ελληνικά τρόφιμα κερδίζουν την ψήφο εμπιστοσύνης των διεθνών αγορών.
Όσον αφορά την εξωστρέφεια του κλάδου, ο κ. Στάικος εκτιμά ότι ακόμη και παραδοσιακά εξαγώγιμα προϊόντα, όπως το ελαιόλαδο και οι βρώσιμες ελιές, έχουν σήμερα μεγάλα περιθώρια περαιτέρω διείσδυσης στις ξένες αγορές.
Ο ίδιος μιλά για μια ομάδα ελληνικών «υπερτροφών», μεταξύ των οποίων η μαστίχα Χίου, ο κρόκος Κοζάνης, η κορινθιακή σταφίδα, το μέλι, τα φιστίκια Αιγίνης, αλλά και η ελληνική πίτα και τα κρασιά, τα οποία γίνονται πλέον περιζήτητα στις διεθνείς αγορές. Ο κ. Στάικος εντοπίζει γόνιμο έδαφος για εξαγωγές προϊόντων της ελληνικής αγροδιατροφής στις αγορές των ΗΠΑ, του Καναδά, της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής (Σαουδική Αραβία, ΗΑΕ, Ιράν) αλλά και «ώριμες» αγορές της Άπω Ανατολής (Ιαπωνία, Νότιος Κορέα) και στη Ρωσία.
Σχολιάζοντας το στοίχημα που καλούνται να κερδίσουν σήμερα τα προϊόντα της ελληνικής αγροδιατροφής, ο επικεφαλής του Οργανισμού τονίζει την ανάγκη «περαιτέρω συνεργασίας σε νέες μορφές συνεταιρισμού για την ανάπτυξη ικανών μεγεθών στον κλάδο».
Εντοπίζοντας, τέλος, τα λάθη του παρελθόντος στην εθνική στρατηγική εξωστρέφειας, υπογραμμίζει την έλλειψη στρατηγικής και στόχευσης, καθώς και τη διασπορά των δυνάμεων, ενώ εξηγεί πώς η Επιτροπή Εξωστρέφειας θα συνδράμει στην κατεύθυνση ενός πιο ολοκληρωμένου σχεδιασμού για την ανάπτυξη της εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας.
Εκτιμάτε ότι ο εγχώριος αγροδιατροφικός τομέας μπορεί να προσελκύσει σήμερα διεθνή επενδυτικά κεφάλαια;
«Τα τελευταία χρόνια γίνεται όλο και περισσότερο αντιληπτό διεθνώς ότι ο αγροτοδιατροφικός τομέας της Ελλάδας διαθέτει τεράστια δυναμική και αποτελεί βασικό πυλώνα του νέου αναπτυξιακού μοντέλου της χώρας, συμβάλλοντας δυναμικά, μεταξύ άλλων, στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Με αυτό το σκεπτικό, στην Enterprise Greece προσπαθούμε να ενισχύσουμε τις ελληνικές επιχειρήσεις αγροτοδιατροφής με πρωτοβουλίες και δράσεις που θα φέρουν τα ελληνικά προϊόντα στην πρώτη γραμμή της διεθνούς αγοράς τροφίμων, ενώ παράλληλα θα προσελκύσουν το ενδιαφέρον διεθνών επενδυτικών κεφαλαίων και θα οδηγήσουν στην υλοποίηση νέων παραγωγικών επενδύσεων».
Υπάρχουν κάποια απτά δείγματα αυτού του διεθνούς επενδυτικού ενδιαφέροντος;
«Μέχρι στιγμής, ιδιαίτερο επενδυτικό ενδιαφέρον για την Ελλάδα, στον τομέα της αγροτοδιατροφής έχουν επιδείξει επιχειρήσεις και επενδυτικοί όμιλοι από τη Βόρεια Αμερική, την Κίνα, τη Ρωσία, τις χώρες της Αραβικής χερσονήσου και της Βόρειας Ευρώπης.
Οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις είτε βολιδοσκοπούν είτε έχουν ήδη πραγματοποιήσει είσοδο στην αγορά ως στρατηγικοί επενδυτές σε ελληνικές εταιρείες, με το ενδιαφέρον τους να εστιάζεται τόσο στον τομέα της στρατηγικής συνεργασίας όσο και στην ανάπτυξη νέων επενδύσεων.
Ο Οργανισμός μας διαθέτει ένα ευρύ χαρτοφυλάκιο με επενδυτικά έργα, που αναζητούν στρατηγικές συνεργασίες ή χρηματοδότηση –μεταξύ αυτών και έργα από τον αγροτοδιατροφικό τομέα–, τα οποία και παρουσιάζει στη διεθνή επενδυτική κοινότητα προκειμένου να επιτευχθούν κατάλληλες επιχειρηματικές συνεργασίες για την υλοποίησή τους».
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της εγχώριας πρωτογενούς παραγωγής, που «χτίζουν» αυτό το ελκυστικό προφίλ;
«Η ελκυστικότητα του αγροτοδιατροφικού τομέα συνδέεται με μια σειρά από παραμέτρους, όπως οι άφθονες και υψηλής ποιότητας πρώτες ύλες, αλλά και η ταύτιση με τον υγιεινό μεσογειακό τρόπο διατροφής παγκοσμίως.
Επιπλέον, σημαντικό ρόλο παίζουν οι δυναμικές ελληνικές επιχειρήσεις τροφίμων και ποτών, το πολύ έμπειρο και υψηλής κατάρτισης ανθρώπινο δυναμικό, αλλά και η έρευνα και τεχνολογία τόσο στην παραγωγή όσο και στη διατήρηση και συσκευασία.
Είναι αυτά τα χαρακτηριστικά, τα οποία εάν συνδυαστούν με περιοχές υψηλής επενδυτικής προοπτικής, δημιουργούν μοναδικές ευκαιρίες. Αυτές εντοπίζονται στις καλλιέργειες με τη χρήση νέων τεχνολογιών, στη βιολογική γεωργία, τη συσκευασία, την τυποποίηση και το μάρκετινγκ παραδοσιακών ελληνικών προϊόντων διατροφής, όπως το ελαιόλαδο και το κρασί, στην παραγωγή προϊόντων Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης και Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης».
Ποια προϊόντα έχουν προδιαγραφές εξωστρέφειας, αλλά δεν έχουν βρει ακόμα τη θέση που τους αξίζει στις διεθνείς αγορές;
«Όσο και αν φαίνεται παράξενο, το ελληνικό ελαιόλαδο έχει μεγάλα περιθώρια διείσδυσης στις ξένες αγορές, δεδομένου ότι ακόμα και σήμερα πολύ μεγάλες ποσότητες εξάγονται χύμα και τυποποιούνται σε τρίτες χώρες (κυρίως στην Ιταλία και την Ισπανία). Το ίδιο ακριβώς ισχύει και με το άλλο εθνικό προϊόν, τις βρώσιμες ελιές.
Την ίδια στιγμή, άλλες ελληνικές υπερτροφές γίνονται πλέον περιζήτητες: η μαστίχα Χίου, ο κρόκος Κοζάνης, η κορινθιακή σταφίδα, το μέλι και τα φιστίκια Αιγίνης εντάσσονται και επιστημονικά στο πλαίσιο μιας σωστής και ισορροπημένης διατροφής, με ευεργετική επίδραση στον ανθρώπινο οργανισμό.
Επίσης, μεγάλο εξαγωγικό ενδιαφέρον εμφανίζουν τα κατεψυγμένα προϊόντα ζύμης. Για παράδειγμα, η ελληνική πίτα, που είναι ένα προϊόν υψηλής διατροφικής αξίας, είναι μεν ακόμα άγνωστο, ωστόσο, το τελευταίο διάστημα, υπάρχουν σημάδια επέκτασης σε αγορές του εξωτερικού.
Παράλληλα, πολύ σημαντικές προοπτικές ανοίγονται και για το ελληνικό κρασί. Στην κατεύθυνση αυτή, η Enterprise Greece υλοποιεί ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα για την προβολή και την προώθηση του ελληνικού κρασιού σε αγορές-στόχους του εξωτερικού, όπως αυτές των ΗΠΑ, του Καναδά, της Ελβετίας, της Ιαπωνίας, της Κίνας και της Νότιας Κορέας».
Τα ελληνικά προϊόντα διακρίνονται για την υψηλή ποιότητα και τη διατροφική τους αξία
Ποιες νέες αγορές προσφέρουν γόνιμο έδαφος στα ελληνικά αγροδιατροφικά προϊόντα για εξαγωγές;
«Οι αγορές των ΗΠΑ και του Καναδά, της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής (Σαουδική Αραβία, ΗΑΕ, Ιράν), αλλά και «ώριμες» αγορές της Άπω Ανατολής, όπως η Ιαπωνία και η Νότιος Κορέα, εμφανίζουν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Φυσικά, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει πάντα και η Ρωσία, όπου το παρόν οικονομικό εμπάργκο έχει δημιουργήσει δυσκολίες, αλλά κάνουμε τις απαραίτητες ενέργειες για την όσο το δυνατόν καλύτερη διείσδυση και ευελπιστούμε το επόμενο χρονικό διάστημα να έχουμε βελτιωμένα αποτελέσματα».
Ποιο είναι το κλίμα που εισπράττετε από τις ξένες αγορές για τα ελληνικά προϊόντα του κλάδου;
«Τα ελληνικά προϊόντα διακρίνονται για την υψηλή ποιότητα και διατροφική τους αξία. Ο αγροτοδιατροφικός τομέας προσφέρει καταπληκτικά προϊόντα, τα οποία όσο περισσότερο τα γνωρίζει ο ξένος καταναλωτής και τα ενσωματώνει στη διατροφή του, άλλο τόσο δύσκολα τα αλλάζει.
Φυσικά, η σχετικά μικρή παραγωγή αυξάνει το κόστος του τελικού προϊόντος, αλλά κύριος στόχος παραμένει η παραγωγή προϊόντων ποιότητας και υψηλής προστιθέμενης αξίας στην παραγωγή και την οικονομία.
Στις μεγάλες διεθνείς εκθέσεις τροφίμων η χώρα προβάλλει πλέον το μήνυμα “Invest in Taste”. Θεωρούμε ότι όποιος καταναλωτής επιλέγει τα ελληνικά προϊόντα, στην ουσία κάνει μια επένδυση στη γεύση, την ποιότητα και ουσιαστικά το ευ ζην, ενώ οι επιχειρήσεις και οι επενδυτές που επενδύουν στον κλάδο των τροφίμων στην Ελλάδα επενδύουν στην ποιότητα, στο αναγνωρισμένο όνομα, στην προοπτική.
Οι Έλληνες παραγωγοί, έμποροι και καταναλωτές και οι Έλληνες εξαγωγείς επενδύουν καθημερινά στη γεύση, στις πρώτες ύλες, στο τι θα μπει στο τραπέζι τους, με σεβασμό στη φύση και με στόχο πάντα την τήρηση μιας σωστής διατροφής. Δεν είμαστε τυχαία παγκοσμίως πρότυπο ως χώρα όσον αφορά τη μεσογειακή μας διατροφή.
Την ίδια στιγμή, ο ξένος επενδυτής έχει να διαλέξει ανάμεσα σε μοναδικές ευκαιρίες που παρουσιάζει η χώρα μας με εγγυημένα οφέλη και αποδόσεις, και για αυτό τον καλούμε να επενδύσει στην ελληνική γεύση».
«Κλειδί» ο κατάλληλος συντονισμός μεταξύ των φορέων προώθησης της εξωστρέφειας
Ο τουρισμός παραμένει εθνικό κεφάλαιο στον δρόμο προς την ανάκαμψη. Υπάρχουν σκέψεις για συνδυαστική προβολή τουριστικών προϊόντων και ελληνικής αγροδιατροφής;
«Πράγματι, η χώρα διαθέτει υψηλής ποιότητας τουριστικό προϊόν, που την κατατάσσει στους κορυφαίους προορισμούς παγκοσμίως. Καθώς το προϊόν της χώρας αναβαθμίζεται και διαφοροποιείται, οι επαγγελματίες του κλάδου δίνουν ιδιαίτερη σημασία στην ανάδειξη των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων που έχει να προσφέρει η χώρα σε εναλλακτικές μορφές τουρισμού, συνδυαστικά με άλλους, ιδιαίτερα ελκυστικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας, όπως αυτός της αγροτοδιατροφής.
Το Enterprise Greece συνδράμει στην προβολή αυτών των πλεονεκτημάτων, μέσω δράσεών του τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Το 2015, όντας οι διοργανωτές της εθνικής συμμετοχής στη World Expo, όπου θέμα ήταν “Feeding the Planet – Energy For Life”, είχαμε την ευκαιρία να αναδείξουμε πολυδιάστατα σε παγκόσμιο επίπεδο τη μοναδικότητα της ελληνικής διατροφής, τονίζοντας παράλληλα και το ελληνικό τουριστικό brand. Και συνεχίζουμε… Αυτός είναι ο ρόλος μας».
Ποια θεωρείτε ότι είναι τα στοιχήματα που πρέπει να κερδίσουν σήμερα τα ελληνικά αγροδιατροφικά προϊόντα;
«Έχουν γίνει μεγάλα βήματα στην τυποποίηση και την προβολή των ελληνικών προϊόντων, ωστόσο αυτό που χρειάζεται είναι η περαιτέρω συνεργασία σε νέες μορφές συνεταιρισμού για την ανάπτυξη ικανών μεγεθών, που να επιτρέπουν στα ελληνικά προϊόντα να “κατακτούν” τα μερίδια που τους αξίζουν. Οι Έλληνες εξαγωγείς ανταγωνίζονται τους ξένους εξαγωγείς και όχι μεταξύ τους».
Διαχρονικά, ποια λάθη εντοπίζετε στην εθνική στρατηγική για την ενίσχυση της εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας;
«Τα λάθη αφορούν κυρίως στην έλλειψη στρατηγικής και στόχευσης, καθώς και στη διασπορά των δυνάμεων. Στο παρελθόν δεν υπήρχε ο κατάλληλος συντονισμός μεταξύ των φορέων προώθησης της εξωστρέφειας (υπουργεία, οργανισμοί, επιμελητήρια, περιφέρειες, άλλοι επαγγελματικοί φορείς κ.λπ.), με αποτέλεσμα να γίνονται ενέργειες αποσπασματικά».
Σε τι αλλαγές μπορούν να ελπίζουν οι Έλληνες εξαγωγείς, ώστε να ανακτηθεί το έδαφος που χάθηκε;
«Η σύσταση της Επιτροπής Εξωστρέφειας, που πραγματοποιήθηκε πριν λίγο καιρό, έρχεται να συνδράμει στην κατεύθυνση ενός πιο ολοκληρωμένου σχεδιασμού για την ανάπτυξη της εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας, τον συντονισμό και την παρακολούθηση των δράσεων όλων των επιμέρους φορέων και οργανισμών. Η Enterprise Greece διαδραματίζει αποφασιστικό ρόλο στη συνολική αυτή προσπάθεια».
