10o Πανελλήνιο Συνέδριο για την Ανάπτυξη της Ελληνικής Γεωργίας: Προώθηση βιώσιμων καινοτόμων λύσεων μέσα από Επιχειρησιακές Ομάδες

H παρουσίαση του έργου των Επιχειρησιακών Ομάδων της Ευρωπαϊκής Σύμπραξης Καινοτομίας για τη Γεωργία, τις οποίες συντονίζουν ή στις οποίες συμμετέχουν ως διαμεσολαβητές καινοτομίας η GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ και η NEUROPUBLIC, με τοποθετήσεις από εκπροσώπους της ακαδημαϊκής – ερευνητικής κοινότητας, των αγροτικών συνεταιρισμών και του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, πραγματοποιήθηκε, την Πέμπτη 25 Απριλίου, στην Καλαμάτα, στο πλαίσιο του 10ου Πανελλήνιου Συνεδρίου για την Ανάπτυξη της Ελληνικής Γεωργίας, που διοργάνωσε η GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ.

Στο πάνελ της παράλληλης θεματικής ενότητας του Συνεδρίου, με θέμα «Προώθηση βιώσιμων καινοτόμων λύσεων μέσω Επιχειρησιακών Ομάδων: Βέλτιστες πρακτικές στην Ελλάδα», συμμετείχαν η Αθανασία Μερεμέτη, προϊσταμένη της Μονάδας Συνεργασίας και Καινοτομίας της Ειδικής Υπηρεσίας Εφαρμογής του ΠΑΑ του ΥΠΑΑΤ, ο Μάρκος Λέγγας, περιφερειακός σύμβουλος Κορινθίας-πρόεδρος Αγροτικού Συνεταιρισμού «Πήγασος», ο Νίκος Παπακωνσταντίνου, διευθυντής Αγροτικής Ανάπτυξης και Διαχείρισης Έργων της GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ, o Λευτέρης Πετράκης, υπεύθυνος Διαχείρησης Έργων της εταιρείας Neuropublic, ο Δημήτριος Σάββας, κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών των Φυτών του ΓΠΑ, ο Γεώργιος Φραγκιαδάκης, αναπληρωτής καθηγητής του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου, η Γεωργία Ντάτση, επίκουρη καθηγήτρια Εργαστηρίου Κηπευτικών Καλλιεργειών στο ΓΠΑ, ο Κωνσταντίνος Αλιφέρης, επίκουρος καθηγητής Εργαστηρίου Γεωργικής Φαρμακολογίας του ΓΠΑ, η Αικατερίνη Μοσχοπούλου, επίκουρη καθηγήτρια του Εργαστηρίου Γαλακτοκομίας του ΓΠΑ και ο Σταμάτης Σταματιάδης, υπεύθυνος Εργαστηρίου Εδαφικής Οικολογίας και Βιοτεχνολογίας στο Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας.

Τον συντονισμό της παράλληλης θεματικής ενότητας είχε ο σύμβουλος Έκδοσης της «ΥΧ», Νίκος Λάππας, ενώ το «παρών» έδωσαν παραγωγοί, εκπρόσωποι συνεταιρισμών, γεωπόνοι, φορείς του ευρύτερου αγροδιατροφικού τομέα κ.ά.

Διασύνδεση της έρευνας με την παραγωγή

Τη σημασία της Ευρωπαϊκής Σύμπραξης Καινοτομίας για την παραγωγικότητα και τη βιωσιμότητα της γεωργίας, μια πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που ξεκίνησε το 2012, εξήρε κατά την ομιλία της στην παράλληλη θεματική ενότητα η Αθανασία Μερεμέτη, προϊσταμένη της Μονάδας Συνεργασίας και Καινοτομίας της Ειδικής Υπηρεσίας Εφαρμογής του ΠΑΑ του ΥΠΑΑΤ.

Όπως επεσήμανε, στόχος του Μέτρου 16 «ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ» του ΠΑΑ 2014-2022 είναι η ανάπτυξη συνεργασιών, με απώτερο σκοπό τη διασύνδεση της έρευνας με την παραγωγή μέσω της πιλοτικής εφαρμογής έργων, καθώς και η δημιουργία Επιχειρησιακών Ομάδων (ΕΟ).

Πρόσθεσε, δε, ότι οι στόχοι του εγχειρήματος αυτού είναι η εξασφάλιση δίκαιου εισοδήματος για τους γεωργούς, η αύξηση της ανταγωνιστικότητας, η βελτίωση της θέσης των γεωργών στην τροφική αλυσίδα, η δράση για την κλιματική αλλαγή, η προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και της αποτελεσματικής διαχείρισης των φυσικών πόρων, η διατήρηση των τοπίων και της βιοποικιλότητας, η προστασία της ποιότητας των τροφίμων και της υγείας, η προώθηση της γνώσης και της καινοτομίας κ.ά.

Από την πλευρά του, ο Νίκος Παπακωνσταντίνου, διευθυντής Αγροτικής Ανάπτυξης και Διαχείρισης Έργων της GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ, αναφέρθηκε στις δράσεις της εταιρείας, οι οποίες έρχονται σε πλήρη σύμπνοια με τους στόχους και τις αξίες του Μέτρου 16, αναφορικά με την ανταγωνιστικότητα και βιωσιμότητα της Γεωργίας. Αναφερόμενος στις Επιχειρησιακές Ομάδες Καινοτομίας, τις οποίες συντονίζει ή στις οποίες συμμετέχει ως μέλος η GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ, ο κ. Παπακωνσταντίνου υπογράμμισε την προστιθέμενη αξία που προσδίδουν οι γέφυρες επικοινωνίας που θεμελιώνονται ανάμεσα στα μέρη του αγροδιατροφικού τομέα, με τις εν λόγω Επιχειρησιακές Ομάδες. Επίσης, εξήρε την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ εταιρειών – παραγωγών και ερευνητικών φορέων που αποσκοπεί, όπως είπε, στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ της έρευνας και της πρακτικής εφαρμογής της γνώσης. Τέλος, έκανε ιδιαίτερη αναφορά στη διάχυση του έργου των Επιχειρησιακών Ομάδων με απώτερο σκοπό την διάδοση της καινοτομίας σε Εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο.

Ο Λευτέρης Πετράκης, υπεύθυνος Διαχείρισης Έργων της εταιρείας Neuropublic, τόνισε την αξία της συνεργασίας μεταξύ Επιχειρήσεων-Παραγωγών και Ερευνητικών Φορέων για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας μέσω της μείωσης εισροών, της αύξησης ποιότητας προϊόντων και της ελαχιστοποίησης των κινδύνων με εργαλεία παρακολούθησης (IoT, τηλεπισκόπησης κ.λπ.). Για όλα τα παραπάνω ανέδειξε τη χρήση του καινοτόμου συστήματος gaiasense όπου μαζί με την ενσωμάτωση των αναμενόμενων αποτελεσμάτων και την επέκταση των υπηρεσιών του συστήματος θα οδηγήσει σε μείωση του κόστους άρδευσης, λίπανσης και φυτοπροστασίας. Έργα όπως αυτά των Επιχειρησιακών Oμάδων Κότινος, Sustainable Peach και Στάφυλος, τα οποία συντονίζει και στα οποία παρέχει την τεχνολογία η Neuropublic, ανοίγουν τον δρόμο για την ψηφιοποίηση της ελληνικής γεωργίας.

Επιχειρησιακή Ομάδα «DSS-ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ»

Τις σύγχρονες προσεγγίσεις και τεχνολογίες ορθολογικής λίπανσης των κηπευτικών παρουσίασε ο Δημήτριος Σάββας, κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών των Φυτών στο ΓΠΑ. Συγκεκριμένα, όπως εξήγησε, στο πλαίσιο υλοποίησης του έργου της Επιχειρησιακής Ομάδας «DSS-ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ», εφαρμόζεται και αξιολογείται ένα καινοτόμο ειδικό λογισμικό υποστήριξης λήψης αποφάσεων που έχει αναπτύξει το Εργαστήριο Κηπευτικών Καλλιεργειών του ΓΠΑ σε θερμοκηπιακές καλλιέργειες κηπευτικών, με στόχο την ορθολογική λίπανση και τον περιορισμό της νιτρορύπανσης σε θερμοκηπιακές καλλιέργειες κηπευτικών αναπτυσσόμενες είτε στο έδαφος είτε σε υδροπονικά συστήματα.

Ο κ. Σάββας υπογράμμισε πως με τη χρήση ενός DSS μειώνεται σημαντικά το κόστος της λίπανσης, καθώς οι παραγωγοί μπορούν να εφαρμόζουν έναν συνδυασμό απλών λιπασμάτων, τα οποία έχουν σημαντικά χαμηλότερο κόστος αντί να χρησιμοποιούν πανάκριβα σύνθετα λιπάσματα. Η εφαρμογή ορθολογικών σχημάτων λίπανσης με τη βοήθεια ενός DSS διευκολύνει την πιστοποίηση των προϊόντων, με συνέπεια να διευκολύνονται οι εξαγωγές πρώιμων κηπευτικών θερμοκηπίου.

Στη συγκεκριμένη ΕΟ «DSS-ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ», συμμετέχουν το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, η GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ και ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ψαρής.

Καινοτόμος εφαρμογή για την προώθηση ελαιολάδου στην Κριτσά Κρήτης

Τις δράσεις της Επιχειρησιακής Ομάδας καινοτομίας προβολής της ελιάς και του ελαιολάδου στην Κριτσά (περιοχή Μεραμβέλλου) Κρήτης παρουσίασε ο Γεώργιος Φραγκιαδάκης, αναπληρωτής καθηγητής στο Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο (ΕΛΜΕΠΑ).

Όπως τόνισε, «το έργο στοχεύει στη γνωριμία του δυνητικού επισκέπτη με το ελαιόλαδο, την παραγωγή του και τη διατροφική του αξία. Η προτεινόμενη προσέγγιση αφορά τη δημιουργία διαδικτυακών εφαρμογών, στην οποία θα παρουσιάζονται όλα τα στάδια της παραγωγικής του διαδικασίας», είπε ο κ. Φραγκιαδάκης.

Διευκρίνισε, δε, ότι η διαδικτυακή εφαρμογή θα είναι δωρεάν διαθέσιμη σε όλες τις ηλεκτρονικές συσκευές, σε ελληνική και αγγλική γλώσσα, και θα δίνει πληροφορίες για ιστορικά στοιχεία που σχετίζονται με την παραγωγή του ελαιολάδου, τις καλλιεργητικές τεχνικές, τη διατροφική αξία του τελικού προϊόντος, τη συμμετοχή του στη γαστρονομία, ενώ θα τροφοδοτείται με στοιχεία εισροών στους πρότυπους ελαιώνες που θα συμμετέχουν στο έργο. Παράλληλα, θα παρουσιάζονται ελαιουργεία και τυποποιητήρια της περιοχής ανάλογα με την παραγωγική φάση.

«Με την αξιοποίηση της τεχνολογίας, δεδομένης της δυνατότητας πρόσβασης στην πληροφορία και στην ευκολία διάχυσής της, η δημιουργία και η δωρεάν διάθεση στο ευρύ κοινό φιλικής στον χρήστη διαδικτυακής εφαρμογής αποτελεί σημαντικότατο βήμα για τη γνωριμία του επισκέπτη με το ελαιόλαδο», πρόσθεσε ο κ. Φραγκιαδάκης.

Το πιλοτικό πεδίο εφαρμογής θα βρίσκεται στην Κριτσά, περιοχή που έχει αναγνωριστεί ως ΠΓΕ, παράγει υψηλής ποιότητας προϊόν και θα υπάρχει δυνατότητα επιτόπιας επίσκεψης. Η υλοποίηση του έργου αποτελεί μια εικονική διαδρομή στον «Δρόμο του Λαδιού», με σκοπό την προώθησή του, ενώ θα διαθέτει δυνατότητα γεωγραφικής επέκτασης και μελλοντικής εφαρμογής στην ευρύτερη περιοχή της Κρήτης.

Επισημαίνεται ότι η εν λόγω Επιχειρησιακή Ομάδα συγκροτείται από την Αγροτική Εταιρική Σύμπραξη Ένωση Μεραμβέλλου ΑΕ (καταγραφή στοιχείων για τη διαδικτυακή εφαρμογή), από τη NEUROPUBLIC (αναπτύσσει τη διαδικτυακή εφαρμογή όπου ο χρήστης θα έχει τη δυνατότητα να παρακολουθεί την παραγωγική διαδικασία του ελαιολάδου κ.ά.), τη GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ (διάχυση των αποτελεσμάτων του έργου, καθώς και της ενημέρωσης σχετικά με τους στόχους του έργου και τη χρήση της εφαρμογής, δικτύωση με ΕΟ, παραγωγούς, καταναλωτές, πανεπιστήμια, φορείς κ.λπ.) και το ΕΛΜΕΠΑ (καταγραφή δεδομένων στη διαδικτυακή εφαρμογή σχετικά με τη διατροφική αξία του ελαιολάδου).

Εφαρμογή βιοδιεγερτών σε καλλιέργειες ντομάτας και επιτραπέζιων σταφυλιών

Από την πλευρά της η Γεωργία Ντάτση, επίκουρη καθηγήτρια του Εργαστηρίου Κηπευτικών Καλλιεργειών του ΓΠΑ παρουσίασε τις νέες τάσεις στην αγορά λιπασμάτων, ενώ έκανε ιδιαίτερη αναφορά στους βιοδιεγέρτες, οι οποίοι, όπως αναλύθηκε, αυξάνουν την ανάπτυξη των φυτών, την πρόσληψη των θρεπτικών συστατικών και την αποτελεσματικότητα χρήσης νερού χωρίς αρνητικές επιδράσεις στις αποδόσεις.

Ειδικότερα, παρουσιάστηκε η εφαρμογή και η αξιολόγηση καινοτόμων βιοδιεγερτών που μειώνουν τις ανάγκες των φυτών σε νερό και λιπάσματα σε θερμοκηπιακές καλλιέργειες ντομάτας, η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, οργάνων και ερευνητικών εργαλείων, ενώ επισημάνθηκε, μεταξύ άλλων, η απαίτηση για πιο βιώσιμα και φιλικά στο περιβάλλον συστήματα καλλιέργειας με μειωμένες εισροές.

Στην Επιχειρησιακή Ομάδα της εν λόγω εφαρμογής συμπράττουν το Εργαστήριο Κηπευτικών Καλλιεργειών του ΓΠΑ, η GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ, ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Παραγωγών Κηπευτικών Δήμου Ιεράπετρας «ΑΝΑΤΟΛΗ» και ο ΑΟΕΣ Τυμπακίου.

Στις τεχνολογίες αιχμής στην υπηρεσία του Έλληνα παραγωγού αναφέρθηκε ο Κωνσταντίνος Αλιφέρης, επίκουρος καθηγητής Εργαστηρίου Γεωργικής Φαρμακολογίας ΓΠΑ. Ειδικότερα, παρουσίασε το επιχειρησιακό σχέδιο της ΕΟ «Ποιοτική και ποσοτική αναβάθμιση της παραγωγής επιτραπέζιων σταφυλιών μέσω της βελτιστοποίησης της εφαρμογής βιοδεγερτών με εφαρμογή μεταβολομικής».

Στο εν λόγω σχέδιο η GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ είναι υπεύθυνη για τον γενικό συντονισµό του προγράµµατος και των δράσεων διάχυσης, σε συνεργασία µε τους υπόλοιπους φορείς. Η οµάδα «PMG» του Εργαστηρίου Γεωργικής Φαρµακολογίας-ΓΠΑ έχει αναλάβει το επιστηµονικό κοµµάτι του έργου και σε συνεργασία µε τον Αγροτικό Συνεταιρισµό «ΠΗΓΑΣΟΣ» συντονίζει τις εφαρµογές των επιλεγµένων βιοδιεγερτών στους αµπελώνες και τις δειγµατοληψίες των φυτικών ιστών.

Επιπλέον, ο κ. Αλιφέρης αναφέρθηκε και στο καινοτόμο έργο MUCH-BETTER OIL που αφορά την «Ποιοτική και ποσοτική αναβάθµιση της παραγωγής ελαιολάδου στην ΠΕ Μεσσηνίας µέσω της ανάπτυξης σύγχρονου προγράµµατος φυτοπροστασίας έναντι της ασθένειας “Γλοιοσπόριο της Ελιάς”».

Μέλη της εν λόγω Επιχειρησιακής Ομάδας είναι η GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ ΑΕ, το Εργαστήριο Γεωργικής Φαρμακολογίας του ΓΠΑ, το Ινστιτούτο Βιοεπιστημών και Εφαρμογών, το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ, ο ΝΗΛΕΑΣ- Αγροτικός Ελαιοπαραγωγικός Συνεταιρισμός και ο Αγροτικός Ελαιοπαραγωγικός Συνεταιρισμός Πιστοποιημένα Προϊόντα Γαργαλιάνων «ΕΛΑΙΩΝΑΣ».

Πιλοτικό πρόγραμμα παραγωγής γραβιέρας Βοΐου με προβιοτικούς μικροοργανισμούς

Στην Επιχειρησιακή Ομάδα, στην οποία συμμετέχουν το Εργαστήριο Γαλακτοκομίας του ΓΠΑ, ο Αγροτικός Κτηνοτροφικός συνεταιρισμός Βοΐου Κοζάνης και η GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ για την παραγωγή Γραβιέρας Βοΐου με προπιονική καλλιέργεια, αναφέρθηκε διεξοδικά η Αικατερίνη Μοσχοπούλου, επίκουρη καθηγήτρια του Εργαστηρίου Γαλακτοκομίας του ΓΠΑ. Στόχος του συγκεκριμένου επιχειρησιακού σχεδίου είναι η δημιουργία ενός νέου τυριού τύπου γραβιέρας με προβιοτικούς μικροοργανισμούς για τον Αγροτικό Κτηνοτροφικό Συνεταιρισμό του Βοΐου Κοζάνης. Η νέα γραβιέρα θα είναι τυρί με προστιθέμενη αξία, καθώς θα έχει ιδιαίτερα ενισχυμένες προβιοτικές ιδιότητες και βελτιωμένα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά.

Όπως εξήγησε η κα Μοσχοπούλου, στον τομέα των τροφίμων υπάρχει ανάγκη για βιολειτουργικά τρόφιμα και διευκρίνισε πως τέτοια προϊόντα προκύπτουν από την προσθήκη διάφορων συστατικών μεταξύ των οποίων είναι και οι προβιοτικοί μικροοργανισμοί.

Στόχος του πιλοτικού έργου είναι, μεταξύ άλλων, η αύξηση της αξιοποίησης του αιγοπρόβειου γάλακτος που παράγεται στην περιοχή,
η διεύρυνση της ομάδας των τυροκομικών προϊόντων του συνεταιρισμού, η αύξηση στο μερίδιο της αγοράς και προς άλλες περιφέρειες κ.ά.

Επιχειρησιακό σχέδιο ΚΑΛ.ΛΙ.Σ.ΤΗ

Στο επιχειρησιακό σχέδιο ΚΑΛ.ΛΙ.Σ.ΤΗ αναφέρθηκε ο Σταμάτης Σταματιάδης, υπεύθυνος του Εργαστηρίου Εδαφικής Οικολογίας και Βιοτεχνολογίας του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας. Το έργο αφορά τη σημειακή λίπανση στο καλαμπόκι με τεχνολογία μεταβλητής παροχής αζώτου σε υψηλή χωρική διακριτική ικανότητα.

Το ΚΑΛ.ΛΙ.Σ.ΤΗ εισάγει μια διεθνώς καινοτόμο τεχνολογία, η οποία επιτρέπει στους παραγωγούς να απομακρυνθούν από την ενιαία λίπανση σε μεθόδους που αξιοποιούν καλύτερα τη γονιμότητα του εδάφους και παρέχουν ισορροπία θρεπτικών σημειακά εντός του αγρού (η ακρίβεια διάγνωσης επιτυγχάνεται από ενεργούς αισθητήρες και από έναν επιστημονικά έγκυρο αλγόριθμο, ενώ η ακρίβεια εφαρμογής οφείλεται σε καινοτόμο ηλεκτρονικό σύστημα ροής που ελέγχει την ταχύτητα της αντλίας).

Για την υλοποίηση του έργου, συγκροτήθηκε Επιχειρησιακή Ομάδα, µε σκοπό τη διασύνδεση της έρευνας µε την παραγωγή. Όπως τόνισε ο κ. Σταματιάδης, για να επιτευχθεί αυτό, το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, που έχει τον συντονισμό, συνεργάστηκε µε το Ινστιτούτο Αγροτικής Έρευνας του ΕΛΓΟ-Δήμητρα, Ινστιτούτο Βιομηχανικών και Κτηνοτροφικών Φυτών, στη Λάρισα για τις δειγματοληψίες και τις αναλύσεις, τη GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ για θέµατα προώθησης και διάχυσης της γνώσης στον αγροτικό κόσµο, την εταιρεία «PRO DEPOT» για συστήµατα τηλεπισκόπησης και τον Αγροτικό Συνεταιρισµό «ΘΕΣγη» στη Λάρισα, που θα κάνει πράξη τα αποτελέσματα του έργου στον αγρό.

Ο κ. Σταματιάδης επεσήμανε πως οι στόχοι του έργου είναι η ανάδειξη των πλεονεκτημάτων της νέας τεχνολογίας έναντι των συμβατικών εφαρμογών υπό όρους περιβάλλοντος και οικονομίας, η επίδειξη της επιχειρησιακής ετοιμότητας του συστήματος να εφαρμόζει σημειακή λίπανση σε πραγματικό χρόνο και με υψηλή διακριτική ικανότητα και η διάδοση της νέας καλλιεργητικής πρακτικής στον αγροτικό κόσμo.