Τη μεγάλη πλειονότητα των μηχανημάτων και εργαλείων που απαρτίζουν το «οπλοστάσιο» μιας αγροτικής εκμετάλλευσης αγγίζει το μέτρο της μείωσης του ΦΠΑ από το 24% στο 13% από την 1η Νοεμβρίου, αφήνοντας ωστόσο εκτός -τουλάχιστον προσώρας- τα ανταλλακτικά, τα οποία συνιστούν μια διόλου ευκαταφρόνητη δαπάνη για τον παραγωγό.
Όπως προκύπτει από σχετική διευκρινιστική εγκύκλιο της ΑΑΔΕ, στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 31 του ν. 5057/2023, που προβλέπει τη μείωση του ΦΠΑ, περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, γεωργικοί ελκυστήρες, θεριζοαλωνιστικές, συλλεκτικές μηχανές, μηχανήματα μεταφύτευσης, ψεκαστικά, άροτρα, σβάρνες, λιπασματοδιανομείς, στεγνωτήρες αγροτικών προϊόντων, αντλίες νερού, καθώς και δεξαμενές αποθήκευσης νερού για την άρδευση.
Ομοίως και κτηνοτροφικά πάγια, όπως εξοπλισμός άμελξης, ποτίστρες, εκκολαπτήρια, κ.α., συμπεριλαμβανομένων συσκευών και εξοπλισμού που χρησιμοποιούνται στη μελισσοκομία και στις ιχθυοκαλλιέργειες.
Η ΑΑΔΕ επισημαίνει ότι, λόγω της ιδιαίτερης τεχνικής φύσης και της εξαιρετικά ευρείας κατηγορίας των συσκευών, μηχανών και εξοπλισμού που χρησιμοποιούνται στη γεωργία και την κτηνοτροφία, η λίστα που παραθέτει δεν είναι εξαντλητική και στον μειωμένο συντελεστή 13% υπάγονται «όλα τα είδη που ανταποκρίνονται στην περιγραφή της σχετικής διάταξης και υπάγονται στις αναγραφόμενες δασμολογικές κλάσεις, πάντοτε με την προϋπόθεση ότι αποτελούν είδη που προορίζονται αποκλειστικά ή κυρίως για χρήση στη γεωργία, την κτηνοτροφία και τη δασοκομία».
Ποιοι επωφελούνται
Την ίδια στιγμή, όπως επαναλαμβάνεται αρκετές φορές στην εγκύκλιο, τα εξαρτήματα και τα μέρη των ειδών που εμπίπτουν στον μειωμένο συντελεστή 13%, συνεχίζουν να υπάγονται στον κανονικό ΦΠΑ 24%, δημιουργώντας επί της ουσίας μια άτυπη αγορά «δύο ταχυτήτων».
Σύμφωνα, πάντως, με πληροφορίες της «ΥΧ», ο Σύνδεσμος Αντιπροσώπων Εισαγωγέων Μηχανημάτων (ΣΕΑΜ) έχει ζητήσει από το υπουργείο Οικονομικών να επανεξετάσει το συγκεκριμένο ζήτημα, ώστε να συμπεριληφθούν στον μειωμένο ΦΠΑ τα ανταλλακτικά των μηχανημάτων, αλλά και κάποια εργαλεία (π.χ. αλυσοπρίονα), τα οποία έχουν μείνει εκτός.
Στην πράξη, όπως αναφέρουν στην «ΥΧ» στελέχη του κλάδου, η μείωση του ΦΠΑ έρχεται να διευκολύνει κυρίως την αγορά παρελκόμενων, καθώς και μεταχειρισμένου εξοπλισμού. Σήμερα, για τους αγρότες του κανονικού καθεστώτος που προχωρούν στην αγορά ενός καινούργιου αγροτικού μηχανήματος, υπάρχει απαλλαγή από τον ΦΠΑ, εφόσον αυτός υπερβαίνει τα 3.000 ευρώ (απαλλαγή ΦΠΑ παγίων επένδυσης). Αυτό αποτελεί τον κανόνα, για παράδειγμα, στα τρακτέρ, όχι όμως και για τον φθηνότερο εξοπλισμό. Επίσης, η απαλλαγή από τον ΦΠΑ δεν ισχύει για τα μεταχειρισμένα μηχανήματα ή εργαλεία.
Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, για τους αγρότες του κανονικού καθεστώτος που τηρούν βιβλία, το μέτρο αποτελεί μια σημαντική ταμειακή διευκόλυνση, εφόσον η συναλλαγή αφορά εξοπλισμό για τον οποίο ο ΦΠΑ που προκύπτει είναι κάτω των 3.000 ευρώ. Ακόμα περισσότεροι θα είναι, φυσικά, οι ωφελημένοι στις τάξεις των αγροτών του ειδικού καθεστώτος, ανεξάρτητα από το ύψος της συναλλαγής.
Ελκυστήρες
Όπως προκύπτει από τα αντιπροσωπευτικά παραδείγματα που παραθέτει η εγκύκλιος, στις διατάξεις περί μειωμένου ΦΠΑ 13% περιλαμβάνονται οι γεωργικοί ελκυστήρες και ελκυστήρες δασών της Δασμολογικής Κλάσης (ΔΚ) 8701, που μπορεί να ανήκουν στις ακόλουθες κατηγορίες:
1) Να έχουν αμάξωμα ή να είναι εφοδιασμένοι με θάλαμο οδήγησης ή καθίσματα για αυτούς που χειρίζονται το όχημα.
2) Μπορεί επιπλέον να είναι εξοπλισμένοι με κιβώτιο εργαλείων, με διάταξη που δίνει τη δυνατότητα ανύψωσης ή χαμηλώματος των γεωργικών εργαλείων, με διάταξη ρυμούλκησης για ρυμουλκούμενα ή ημιρυμουλκούμενα (π.χ. σε τροχαλίες και παρόμοιες ελκτικές μονάδες) ή με διατάξεις λήψης ενέργειας, η οποία κάνει δυνατή τη μετάδοση της δύναμης του κινητήρα σε διάφορες μηχανές, όπως μηχανές αλωνισμού και κυκλικά πριόνια.
3) Η βάση (σασί) μπορεί να είναι συναρμολογημένη είτε πάνω σε τροχούς, είτε πάνω σε ερπύστριες, είτε πάνω σε τροχούς και ερπύστριες και, στην περίπτωση αυτή, μόνο ο μπροστινός κατευθυντήριος άξονας είναι εξοπλισμένος με τροχούς.
4) Χειροδηγούμενοι ελκυστήρες (μοτοκαλλιεργητές)
5) Γεωργικοί ή δασικοί ελκυστήρες, οι οποίοι είναι εφοδιασμένοι με βαρούλκα (που καλούνται ελκυστήρες – βαρούλκα) που καθιστούν δυνατή, π.χ. την εκρίζωση ή τη μεταφορά δέντρων ή ακόμη και τη ρυμούλκηση γεωργικών μηχανημάτων σε απόσταση.
6) Ελκυστήρες με υπερυψωμένη βάση (ελκυστήρες με δρασκελισμό), οι οποίοι χρησιμοποιούνται π.χ. στους αμπελώνες και τα φυτώρια.
Άλλες μηχανές και εργαλεία
Ο μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ 13% ισχύει επίσης για μια ευρεία ομάδα μηχανών, συσκευών και εργαλείων, που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά ή κυρίως για τη γεωργία, την κτηνοτροφία ή τη δασοκομία, τα οποία κατατάσσονται σε διάφορες κλάσεις του Δασμολογίου. Ενδεικτικά, ανά δασμολογική κλάση:
1) ΔΚ ΕΧ 8201: Διάφορα γεωργικά, κηπουρικά ή δασικά εργαλεία χειρός, όπως: Φτυάρια, σκαπάνες, τσάπες, σκαλιστήρια, τσεκούρια, κλαδευτήρια, ψαλίδες, κοσσιές και δρεπάνια, μαχαίρια για το κόψιμο του σανού ή του άχυρου κ.ά.
2) ΔΚ ΕΧ 8413: Διάφοροι τύποι αντλιών νερού που χρησιμοποιούνται στη γεωργία και στις ιχθυοκαλλιέργειες. Ενδεικτικά: φυγόκεντρες, υποβρύχιες, έμβολες, πίδακες ρηχών πηγαδιών και βαθιές πίδακες.
3) ΔΚ ΕΧ 8419: Διάφορες συσκευές και διατάξεις, έστω κι αν θερμαίνονται με ηλεκτρισμό για την επεξεργασία υλών με μεθόδους που απαιτούν αλλαγή της θερμοκρασίας, όπως: Στεγνωτήρες για γεωργικά προϊόντα, συσκευές για απόσταξη ή διύλιση και συσκευές/διατάξεις για την υγροποίηση του αέρα ή άλλων αερίων.
4) ΔΚ ΕΧ 8424: Διάφορες συσκευές ψεκασμού ή ραντισμού, όπως:
● Φορητοί ψεκαστήρες, έστω και με κινητήρα που παρέχει δυνατότητα περιορισμένης αυτόνομης κίνησης.
● Ψεκαστήρες υγρού ή σκόνης, οι οποίοι είναι σχεδιασμένοι για να φέρονται ή να έλκονται από ελκυστήρες.
● Άλλες παρόμοιες συσκευές ψεκασμού ή ραντισμού, οι οποίες χρησιμοποιούνται αποκλειστικά ή κυρίως στη γεωργία.
● Συσκευές ποτίσματος, οι οποίες προορίζονται αποκλειστικά ή κυρίως για χρήση στη γεωργία.
● Συστήματα ποτίσματος που αποτελούνται από σταθμό ελέγχου, ο οποίος περιλαμβάνει φίλτρα, συσκευές έγχυσης, βαλβίδες μέτρησης κλπ., υπόγεια διανομή και διακλαδώσεις, καθώς και επιφανειακό δίκτυο.
5) ΔΚ ΕΧ 8432: Διάφορες μηχανές, συσκευές και μηχανήματα για την προπαρασκευή ή την κατεργασία του εδάφους, ή την καλλιέργεια. Ενδεικτικά:
● Άροτρα
● Βολοκόποι (σβάρνες)
● Αναμοχλευτήρες
● Καλλιεργητικές μηχανές
● Εκριζωτές
● Τσάπες, έστω και με κινητήρα
● Σκαλιστήρια
● Εργαλεία διβολίσματος
● Μηχανήματα σποράς, φύτευσης και μεταφύτευσης, έστω και χωρίς όργωμα
● Μηχανήματα διασκορπισμού κοπριάς και διανομής λιπασμάτων
6) ΔΚ ΕΧ 8433: Διάφορες μηχανές, συσκευές και μηχανικές επινοήσεις για τη συγκομιδή ή τον αλωνισμό των γεωργικών προϊόντων, κουρευτικές μηχανές, καθώς και μηχανές/συσκευές για το καθάρισμα ή τη διαλογή γεωργικών προϊόντων. Ενδεικτικά:
● Κουρευτικές μηχανές χόρτου με κινητήρα ή μη, έστω και αυτοπροωθούμενες.
● Μηχανές-δρεπάνια, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι ράβδοι κοπής για συναρμολόγηση σε ελκυστήρα, με κινητήρα ή μη.
● Διάφορες μηχανές και συσκευές κοπής χόρτων.
● Πιεστήρια για άχυρα ή χορτονομές, στα οποία περιλαμβάνονται και τα πιεστήρια περισυλλογής.
● Θεριζοαλωνιστικές μηχανές και άλλες μηχανές και συσκευές για το αλώνισμα.
● Μηχανές για τη συγκομιδή ριζών ή κονδύλων
● Άλλες μηχανές και συσκευές για τη συγκομιδή, έστω και αυτοπροωθούμενες.
● Μηχανές για το καθάρισμα ή τη διαλογή αβγών, φρούτων ή άλλων γεωργικών προϊόντων.
7) ΔΚ ΕΧ 8434: Αμελκτικές μηχανές κάθε τύπου, καθώς και άλλες μηχανές και συσκευές για τη γαλακτοκομία. Ενδεικτικά:
● Αμελκτικές μηχανές κάθε τύπου, στις οποίες τα συστατικά τους στοιχεία μπορεί να παρουσιάζονται σε ενιαίο πλαίσιο/βάση ή, ιδίως για αμελκτικές μηχανές μεγάλης χωρητικότητας, χωριστά. Εξαιρούνται, ωστόσο, τα είδη που παρουσιάζονται χωριστά και μπορεί να χρησιμοποιούνται μαζί με τις εν λόγω μηχανές, όπως φίλτρα, συσκευές ψύξης και διατάξεις καθαρισμού.
● Μηχανές και συσκευές γαλακτοκομίας, όπως είναι οι ομογενοποιητές και άλλες συσκευές επεξεργασίας του γάλακτος, καθώς και οι συσκευές μετατροπής του γάλακτος σε άλλα προϊόντα (π.χ. βούτυρο ή τυρί).
8) ΔΚ ΕΧ 8436: Μηχανές και συσκευές για τη γεωργία, τη δασοκομία, την πτηνοτροφία ή τη μελισσοκομία που δεν περιλαμβάνονται στις δασμολογικές κλάσεις που προαναφέρθηκαν. Ενδεικτικά:
● Μηχανές και συσκευές για την παραγωγή τροφών ή τροφικών μειγμάτων για ζώα, όπως με ανάμειξη, πολτοποίηση, τεμαχισμό κ.λπ.
● Εκκολαπτήρια και αναθρεπτήρες για την πτηνοτροφία.
● Συσκευές για τη βλάστηση των σπόρων με μηχανικές ή θερμικές διατάξεις.
● Συσκευές κοπής για άχυρο ή σανό.
● Αυτόματες συσκευές παροχής πόσιμου νερού στα ζώα.
● Συσκευές πολτοποίησης ή ανάμιξης λιπασμάτων.
● Μηχανές εκρίζωσης ή κοπής ριζών δέντρων.
● Συσκευές για τη μεταφύτευση.
● Μηχανές και συσκευές που χρησιμοποιούνται στη μελισσοκομία.
