«20.000 Είδη Μελισσών»: Ένα παιδί ανακαλύπτει την ταυτότητά του ανάμεσα στα ισπανικά μελίσσια
Στην τρυφερή ταινία της ταλαντούχας Ισπανίδας Εστιμπαλίθ Ουρεσόλα Σολαγουρέν, που τιμήθηκε με το Βραβείο Σκηνοθεσίας στο 29ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας «Νύχτες Πρεμιέρας» και τελικά κατάφερε, έστω και με αρκετή καθυστέρηση, να βρει διανομή στην Ελλάδα, η ισπανική ύπαιθρος και το νατουραλιστικό ύφος έχουν την τιμητική τους. Η πλοκή περιστρέφεται γύρω από ένα οκτάχρονο αγόρι, το οποίο βαθιά μέσα του νιώθει πως είναι κορίτσι. Οι γονείς του παιδιού διανύουν τη φάση του χωρισμού, και εκείνο υποχρεώνεται να ακολουθήσει τη μητέρα του και τα αδέλφια του σε ένα ταξίδι στη Χώρα των Βάσκων, στο χωριό της γιαγιάς τους.
Πίσω στις νοητές ρίζες, λοιπόν, ο πρώην Αϊτόρ και νυν Λουτσία (Αργυρή Άρκτος Καλύτερης Ερμηνείας για την 11χρονη Σοφία Οτέρο στο 73ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου) θα ξεναγηθεί, μεταξύ άλλων, στην καθημερινότητα της θείας της, η οποία εξασκεί το επάγγελμα της μελισσοκόμου. Θα μάθει για τις ευεργετικές υπηρεσίες που προσφέρουν οι μέλισσες στη φύση (ως πολύτιμοι επικονιαστές) και σε πιο άμεσο επίπεδο στον άνθρωπο (καθώς το δηλητήριό τους χρησιμεύει σε πολλές περιπτώσεις ως φάρμακο), θα δαμάσει τον φόβο της για εκείνες, θα τις κατανοήσει και θα συμφιλιωθεί μαζί τους. Δίπλα σε εκείνες, θα νιώσει ελεύθερη να εκφραστεί όπως πραγματικά νιώθει, απαλλαγμένη προσωρινά από το αφόρητο φορτίο να ανταποκριθεί στις προσδοκίες των άλλων – δηλαδή όλων εκείνων που συνεχίζουν να την αντιμετωπίζουν ως αγόρι και να της προκαλούν σύγχυση.
Διανύοντας η καθεμιά τα δικά της δύσκολα διαχειρίσιμα μεταβατικά μονοπάτια, η εν διαστάσει σύζυγος και το διεμφυλικό παιδί της θα βιώσουν μια σύνθετη «ωρίμανση» και «ενηλικίωση», αντίστοιχα, με φόντο την ισπανική ύπαιθρο, χωρίς η κατανόηση και η αποδοχή να είναι δεδομένες για καμιά τους. Ιδιαίτερα στην περίπτωση της Λουτσία, η επίδραση που ασκεί η ταυτότητα φύλου της στην οικογένειά της είναι μεγάλη, ενώ η σιωπηλή δυσφορία του στενού της περιβάλλοντος προς εκείνη θα συνεχίσει να την κάνει να νιώθει παρείσακτη.
Οι γονείς της θα κινδυνεύσουν να τη χάσουν οριστικά, και μόνον τότε, μέσα από το σοκ της παρ’ ολίγον απώλειας, θα μπορέσουν να εμπεδώσουν τη σημασία της άνευ όρων αγάπης και αποδοχής. Αλλά και εκείνη, με τη σειρά της, θα διαπιστώσει ότι ο μόνος τρόπος προκειμένου να συμφιλιωθεί με τον δικό της εαυτό είναι αποκτώντας το θάρρος και τον καλώς εννοούμενο «τσαμπουκά», ώστε να ορίσει με παρρησία τη θέση της στον κόσμο.
Διαφορετικότητα και αποδοχή
Όπως είναι γνωστό, στον κόσμο μας υπάρχουν πάνω από 20.000 είδη µελισσών, ταξινομημένα σε πολυάριθμα γένη και οικογένειες. Από εκεί εμπνέεται ο τίτλος της ταινίας, «20.000 Είδη Μελισσών» («20,000 Species of Bees»/«20.000 Especies de Abejas», 2023), υπογραμμίζοντας κι εκείνος, θα έλεγε κανείς, τα κυρίαρχα θέματα της διαφορετικότητας και της ταυτότητας, με τα οποία καταπιάνεται το έργο. Δίπλα στη μελισσοκόμο θεία της, η Λουτσία θα βρει τελικά την πολυπόθητη υποστήριξη και την ελευθερία να επιλέξει ποιο θα είναι το πραγματικό της όνομα. Και στο πρόσωπο της μητέρας της, με την οποία διανύουν παράλληλα μονοπάτια, θα δει επιτέλους τον «φύλακα άγγελό» της. Η ακόλουθη κομβική στιχομυθία του έργου περικλείει όλη τη σημασία και το μεγαλείο της αποδοχής:
– Θεία, γίνεται να πεθάνω και να ξαναγεννηθώ κορίτσι; – αναρωτιέται η Λουτσία.
– Δεν είναι ανάγκη να πεθάνεις – απαντά καθησυχαστικά η γηραιά γυναίκα στο ανιψάκι της. – Είσαι ήδη κορίτσι. Και, μάλιστα, πολύ όμορφο.
Ίσως, λοιπόν, αυτό να είναι και το μεγαλύτερο επίτευγμα της συγκεκριμένης κινηματογραφικής κατάθεσης από τη χώρα της Ιβηρικής, η οποία σε επίπεδο παραγωγής θυμίζει… εργατικό μελίσσι: Το ότι πετυχαίνει να είναι η ταινία που δίνει «τροφή» στο μυαλό του κάθε γονιού –ή μελλοντικού γονέα– να αναλογιστεί τι θα έκανε αν βρισκόταν εκείνος μετέωρος ανάμεσα στην ανιδιοτελή αγάπη και τα εγωιστικά του συμπλέγματα. Τελικά, για τι από τα δύο θα θέλαμε να μείνουμε χαραγμένοι στις μνήμες των δικών μας ανθρώπων;
