Το κουβάρι της ειδικής στρατηγικής «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο», στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, αρχίζει να ξετυλίγεται, μερικές εβδομάδες πριν από την επίσημη παρουσίασή του. Η «ΥΧ» φέρνει σήμερα στη δημοσιότητα το προπαρασκευαστικό κείμενο του σχεδίου της ειδικής στρατηγικής, που αναμένεται να ανακοινωθεί επίσημα στις 31 Μαρτίου.
Το στοίχημα για να γίνει η Ευρώπη η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος στον κόσμο μέχρι το 2050 είναι σίγουρα φιλόδοξο, αλλά έχει μακροπρόθεσμη προοπτική. Γι’ αυτό και οι πιο έμπειροι του αγροδιατροφικού τομέα τονίζουν ότι σε πρώτη φάση στόχος είναι η αντιμετώπιση των συνεπειών της Κλιματικής Αλλαγής και η προσαρμογή των παραγωγών στα νέα δεδομένα.
Η φιλοσοφία του Green Deal για τον αγροδιατροφικό τομέα στηρίζεται στην ανάγκη «τα ευρωπαϊκά τρόφιμα να παραμείνουν ασφαλή, θρεπτικά και υψηλής ποιότητας, και να παράγονται με τον ελάχιστο αντίκτυπο στη φύση».
Φυτοφάρμακα – λιπάσματα
Πώς θα γίνει αυτό; Με τη σημαντική μείωση της εξάρτησης, του κινδύνου και της χρήσης χημικών φυτοφαρμάκων, καθώς και λιπασμάτων, αντιβιοτικών.
Όπως είχε επισημανθεί ήδη στο προηγούμενο φύλλο της «ΥΧ», η Επιτροπή είναι έτοιμη να αναθεωρήσει την οδηγία για τη χρήση των φυτοφαρμάκων προκειμένου να ενισχυθεί η πρόσβαση σε πιο βιώσιμες επιλογές.
Αυστηρή θα είναι η πολιτική όσον αφορά τη χρήση λιπασμάτων, όλων των ειδών, και τη χρήση αντιμικροβιακών σκευασμάτων. Δεν αποκλείεται το σχέδιο να περιλαμβάνει και απαγορεύσεις τέτοιων φαρμάκων. Πάντως, ιδιαίτερη βαρύτητα θα δοθεί στον περιορισμό των καταλοίπων των αντιμικροβιακών ουσιών στις ζωοτροφές καθώς και στην καλύτερη παρακολούθηση της χρήσης τους. Το σχέδιο προβλέπει επίσης αναθεώρηση του πλαισίου για την εμπορία σπόρων προς σπορά και άλλων φυτικών πολλαπλασιαστικών υλικών, αλλά και την καθιέρωση ενός καθεστώτος όπου θα καταχωρούνται ποικιλίες κατάλληλες για βιολογική καλλιέργεια.
Καλή διαβίωση των ζώωνΘα αξιολογηθεί η υφιστάμενη νομοθεσία για την καλή διαβίωση των ζώων, για την κατάρτιση νέου πλαισίου, και θα δοθεί έμφαση στην παραγωγή βιώσιμων πρώτων υλών σε ζωοτροφές και τρόφιμα. Σημειώνεται ότι η Επιτροπή έχει εκφράσει την άποψη ότι είναι απαραίτητη η παρακολούθηση των δεικτών διαβίωσης των ζώων ανά κράτος-μέλος, ειδικά όσων σχετίζονται με την ΚΑΠ. Η στρατηγική προβλέπει, μεταξύ άλλων και επιστημονική καθοδήγηση για την προώθηση της παραγωγής και της επεξεργασίας εναλλακτικών πηγών πρωτεϊνών. |
Βιολογική Γεωργία
Ένας από τους κεντρικούς άξονες της ειδικής στρατηγικής αφορά τη στήριξη και την αύξηση των βιολογικών καλλιεργειών. Από τα όσα έχουν διαρρεύσει, αναμένεται να προταθεί επιπλέον ενίσχυση προς τους παραγωγούς που επιθυμούν να στραφούν σε βιολογικές καλλιέργειες, αλλά και στην τόνωση της καταναλωτικής ζήτησης βιολογικών προϊόντων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Για το λόγο αυτό προβλέπεται και η εφαρμογή ενός νέου σχεδίου δράσης για τα έτη 2021-2026 που θα υποστηρίξει παράλληλα την έρευνα και την ανάπτυξη νέων οργανικών τεχνικών για την προστασία των τροφίμων από επιβλαβείς οργανισμούς και ασθένειες.
Στρατηγικά Σχέδια
Οι αξιωματούχοι των Βρυξελλών έχουν ξεκαθαρίσει πως τα εθνικά στρατηγικά σχέδια για τη γεωργία θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν πλήρως τη φιλοδοξία της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και της στρατηγικής «Από το αγρόκτημα στο πιάτο». Αυτή είναι η μεγάλη αλλαγή που αναμένεται κατά τη νέα προγραμματική περίοδο, καθώς τα Στρατηγικά Σχέδια θα συμπυκνώνουν τις πολιτικές της ΚΑΠ και της Πράσινης Συμφωνίας και θα εφαρμόζονται με διαφορετικό τρόπο ανά κράτος-μέλος.
Η συνταγή της ενιαίας πολιτικής, όπως γίνεται τα τελευταία χρόνια με το Πρασίνισμα για παράδειγμα, αποδείχτηκε και η αχίλλειος πτέρνα της τρέχουσας ΚΑΠ. Στη νέα προγραμματική περίοδο, οι κοινοί στόχοι θα επιτυγχάνονται μέσω πολιτικών που θα είναι προσαρμοσμένες στις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες όχι μόνο κάθε κράτους-μέλους, αλλά και των περιοχών εντός κράτους.
Στο πλαίσιο αυτό, η ειδική στρατηγική προβλέπει ένα νέο πλαίσιο και μία σειρά ρυθμίσεων που θα κουμπώσουν με τη νέα ΚΑΠ, ώστε να διασφαλιστεί ότι τα Εθνικά Στρατηγικά Σχέδια, που θα παρουσιαστούν, θα ακολουθούν τη νέα στοχοθεσία βάσει της Πράσινης Συμφωνίας.
Γεωργικές ΣυμβουλέςΠαράλληλα, πρωταγωνιστικό ρόλο αναμένεται να διαδραματίσουν οι συμβουλευτικές υπηρεσίες όχι μόνο προς τους παραγωγούς αλλά και τους αλιείς, καθώς οι σύμβουλοι θα έχουν καλύτερη πρόσβαση στα συστήματα γνώσης και καινοτομίας, ενώ θα αναβαθμιστεί το Δίκτυο AKIS. Στόχος είναι η παρακολούθηση όχι μόνο των οικονομικών αποτελεσμάτων των εκμεταλλεύσεων της ΕΕ, αλλά και της βιωσιμότητάς τους. Ειδικά για την Ελλάδα, το θέμα επισήμανε για άλλη μία φορά ο διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας και Ανάπτυξης Υπαίθρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Τάσος Χανιώτης, μιλώντας πριν από λίγες ημέρες σε ημερίδα στα Τρίκαλα Ημαθίας. «Η μεταφορά της γνώσης σήμερα έχει μεγάλα κενά. Και δεν είναι δυνατόν η γεωργία να προσαρμοστεί στις νέες εξελίξεις εάν η Ελλάδα δεν αποκτήσει επιτέλους ένα σύστημα παροχής συμβουλών στους παραγωγούς, το οποίο θα είναι ανοιχτό προς όλους» τόνισε, μεταξύ άλλων. «Η Ελλάδα λαμβάνει το 55% των πόρων από την ΕΕ κάθε χρόνο για το 4% της οικονομίας της στον τομέα της γεωργίας. Το πρόβλημα δεν είναι οι πόροι, αλλά η χρήση και ο κατάλληλος προσανατολισμός αυτών των πόρων», εξήγησε. Αξίζει να σημειωθεί ότι η στρατηγική θα οδηγήσει σε μέτρα για τη στήριξη των συνεταιρισμών, τη βελτίωση της θέσης των αγροτών στην αλυσίδα εφοδιασμού, και την ίση πρόσβασή τους στην εκπαίδευση. |
Προϊόντα
Θα διερευνηθεί ο τρόπος με τον οποίο θα αυξηθεί η διαφάνεια στην αγορά, με τη συλλογή και δημοσιοποίηση δεδομένων για την ενίσχυση της γνώσης σχετικά με τη λειτουργία της τροφικής αλυσίδας. Επιπλέον, θα ληφθούν νέα μέτρα για την προστασία των ΠΟΠ και ΠΓΕ προϊόντων, ενώ θα υλοποιηθεί ένα νέο σχέδιο δράσης για την σπατάλη τροφίμων και τα απόβλητα, και ένα σχέδιο δράσης για την απάτη στα τρόφιμα.
Η στρατηγική προβλέπει την ανάπτυξη ενιαίων κανόνων για την υπεύθυνη επιχειρηματική δραστηριότητα στην εφοδιαστική αλυσίδα, τη βελτίωση της διατροφικής αξίας των επεξεργασμένων τροφίμων (λιγότερη ζάχαρη, αλάτι και λίπος), την ενθάρρυνση των καταναλωτών να κάνουν βιώσιμες επιλογές τροφίμων, την προώθηση της υγιεινής διατροφής (κατανάλωση φρούτων και λαχανικών), ιδίως σε σχολεία, νοσοκομεία και άλλους δημόσιους οργανισμούς, π.χ. μέσω στοχοθετημένων δράσεων για την αύξηση της διαθεσιμότητας οπωροκηπευτικών, την επανεξέταση των σχολικών προγραμμάτων της ΕΕ κ.ά.
Τέλος, σχεδιάζεται ένα νέο πακέτο δράσεων για την έρευνα και τη καινοτομία, το «Food 2030», στο πλαίσιο του προγράμματος Horizon Europe (2021-2027).
