Το μέλλον του αγροτικού τομέα γράφεται με «δεδομένα»

Oταν πριν από δέκα χρόνια η εφημερίδα Ύπαιθρος Χώρα ξεκινούσε την πορεία της στην ενημέρωση του αγροδιατροφικού κλάδου, έδωσε μία υπόσχεση στο κοινό της. Να σταθεί στο πέρασμα του χρόνου ως ένας πυλώνας ενημέρωσης και προβολής της καινοτομίας στον αγροτικό τομέα. Εκείνης της καινοτομίας που έχει στο επίκεντρο τον ίδιο τον αγρότη και τον απασχολούμενο στον αγροδιατροφικό κλάδο. Το όραμα της ενεργούς συνεισφοράς και παρέμβασης για την εξέλιξη, τον εκσυγχρονισμό και τη βιώσιμη ανάπτυξη της υπαίθρου έγινε πράξη σε κάθε φύλλο.

Τα τελευταία δέκα χρόνια, η εξέλιξη της αγροτικής καινοτομίας συντελέστηκε με αργά, αλλά σταθερά βήματα, με αποτέλεσμα η τεχνολογία, πλέον, να αποτελεί ένα καθημερινό εργαλείο για χιλιάδες παραγωγούς, συνεταιρισμούς και αγροτικές επιχειρήσεις. Το πρώτο βασικό σημείο είναι η αλλαγή της νοοτροπίας των παραγωγών. Η αντίληψη, δηλαδή, ότι ο αγρότης, σήμερα, είναι ένας σύγχρονος επιχειρηματίας που μπορεί να έχει στη διάθεσή του μοντέρνα εργαλεία και πρόσβαση σε δεδομένα για να εκσυγχρονίσει την εργασία του. Η εικόνα του αγρότη που βασίζεται αποκλειστικά στην εμπειρία και την παράδοση δίνει σταδιακά τη θέση της σε ένα νέο μοντέλο: Τον παραγωγό που αξιοποιεί δεδομένα, αισθητήρες, δορυφόρους και εφαρμογές.

Ψηφιακή γεωργία: Από την εμπειρία στη λήψη αποφάσεων με δεδομένα

Το πιο χαρακτηριστικό βήμα εξέλιξης της τελευταίας δεκαετίας είναι η διάδοση της ευφυούς γεωργίας. Μέσω ψηφιακών πλατφορμών, οι αγρότες έχουν πρόσβαση σε δεδομένα για το έδαφος, τον καιρό και την ανάπτυξη των φυτών. Εταιρείες έχουν αναπτύξει υποδομές που συνδέουν τα δεδομένα αυτά με την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ), προσφέροντας εργαλεία για συμμόρφωση, αλλά και για καλύτερη απόδοση. Η μετάβαση αυτή άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο λαμβάνονται αποφάσεις: Από το «έτσι το κάναμε πάντα» στο «τι δείχνουν οι μετρήσεις».

Drones και τηλεπισκόπηση: Το μάτι πάνω από το χωράφι

Πριν από δέκα χρόνια, η χρήση drones ήταν σχεδόν άγνωστη στην ελληνική γεωργία. Σήμερα, αρκετοί αγρότες αξιοποιούν τα μικρά αυτά ιπτάμενα μηχανήματα για χαρτογράφηση καλλιεργειών, παρακολούθηση υγείας φυτών, καθώς και παρακολούθηση των ζώων. Σε συνδυασμό με δορυφορικές εικόνες, οι παραγωγοί αποκτούν μια σφαιρική εικόνα, που άλλοτε απαιτούσε δεκάδες ώρες στο χωράφι.

Η πρόκληση του νερού και οι έξυπνες λύσεις

Η κλιματική αλλαγή και οι ολοένα συχνότερες περίοδοι ξηρασίας κατέστησαν το νερό πολύτιμο αγαθό. Στην Ελλάδα της ελιάς, του βαμβακιού και των αμπελώνων, η έξυπνη άρδευση έγινε κεντρικό ζητούμενο. Συστήματα με αισθητήρες εδάφους και εφαρμογές κινητών ειδοποιούν τον παραγωγό πότε και πόσο να ποτίσει. Επίσης, ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις έχουν αναπτύξει λύσεις που μειώνουν τη σπατάλη και περιορίζουν το κόστος παραγωγής, κάνοντας πράξη τη σύνδεση τεχνολογίας και βιωσιμότητας.

Καινοτομία και κτηνοτροφία

Σημαντικές αλλαγές καταγράφονται και στην κτηνοτροφία. Συστήματα παρακολούθησης της υγείας και της κίνησης ζώων επιτρέπουν στους κτηνοτρόφους να έχουν εικόνα της κατάστασης του κοπαδιού τους σε πραγματικό χρόνο. Και σε αυτόν τον τομέα, νεοφυείς επιχειρήσεις αξιοποίησαν τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης και αισθητήρων για να προσφέρουν λύσεις ειδικά για μικρά μηρυκαστικά, έναν τομέα κρίσιμο για πολλές αγροτικές περιοχές. Το αποτέλεσμα είναι καλύτερη διαχείριση, λιγότερες απώλειες και μεγαλύτερη παραγωγικότητα.

Ιχνηλασιμότητα και blockchain

Η τελευταία δεκαετία έφερε στο προσκήνιο και τη συζήτηση για την ιχνηλασιμότητα των προϊόντων. Στο ελαιόλαδο, έγιναν πιλοτικές εφαρμογές με χρήση blockchain, ώστε να πιστοποιούνται η προέλευση, η ποιότητα και η πορεία του προϊόντος από το χωράφι στο ράφι. Οι λύσεις αυτές δεν απευθύνονται μόνο σε μεγάλες εταιρείες εξαγωγών, αλλά και σε συνεταιρισμούς που θέλουν να δώσουν προστιθέμενη αξία στα προϊόντα τους.

Ο ρόλος της συνεργασίας και της εκπαίδευσης

Η τεχνολογία δεν μπήκε σε κάθε αγρόκτημα με τον ίδιο ρυθμό. Η πρόσβαση στην καινοτομία παραμένει άνιση, με μικρούς παραγωγούς να δυσκολεύονται να επενδύσουν. Εδώ έπαιξαν σημαντικό ρόλο οι ομάδες παραγωγών και οι συνεταιρισμοί, που μπόρεσαν να μοιραστούν το κόστος και τα οφέλη. Παράλληλα, προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης (VET) βοήθησαν αγρότες να εξοικειωθούν με τα ψηφιακά εργαλεία, δείχνοντας ότι η τεχνολογία δεν είναι μόνο υπόθεση νέων.

Το μέλλον: Προκλήσεις και ευκαιρίες

Η δεκαετία που πέρασε απέδειξε ότι η ελληνική γεωργία μπορεί να υιοθετήσει τεχνολογίες αιχμής, παρά τα εμπόδια. Η πρόκληση για τα επόμενα χρόνια είναι να κλείσει το χάσμα ανάμεσα στους μεγάλους και τους μικρούς παραγωγούς, να διασφαλιστεί η ψηφιακή πρόσβαση στην ύπαιθρο και να αξιοποιηθούν τα εργαλεία για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

Η τεχνολογία αλλάζει τον τρόπο που παράγουμε, καταναλώνουμε και αντιλαμβανόμαστε την αγροτική ζωή. Και αν το παρελθόν της ελληνικής γεωργίας γράφτηκε με την εμπειρία, το μέλλον της φαίνεται να γράφεται με δεδομένα, εφαρμογές και συνεργασίες.