Μελέτη της Fruit Logistica: Ctrl+Alt+Refresh: Η νέα τάση στα φρέσκα προϊόντα για το 2026

Η ιδέα της συνεχούς ανανέωσης στα νωπά φρούτα και λαχανικά είναι τόσο παλιά όσο και η ίδια η βιομηχανία. Όμως, η εποχή της τεχνητής νοημοσύνης αποτελεί μια ευκαιρία να ανανεωθεί ο κλάδος των φρούτων και λαχανικών με έναν πολύ διαφορετικό τρόπο. Αυτό συμβαίνει γιατί η άφιξη των ρομποτικών συστημάτων διαχείρισης της παραγωγής δίνει τη δυνατότητα να μη βρίσκονται πλέον οι άνθρωποι στο επίκεντρο όσων συμβαίνουν.

Αν και πάντα θα έχουμε τον τελικό λόγο για την πορεία του κλάδου, αυτή η περίοδος αυξημένου ελέγχου (Ctrl), ακολουθούμενη από ταχεία αλλαγή (+Alt) και στο τέλος μια δραματική ανανέωση (+Refresh), είναι μια ευκαιρία να εξαλειφθεί η αναποτελεσματικότητα. Και, ας το παραδεχθούμε, οι άνθρωποι είμαστε αποκλειστικά υπεύθυνοι γι’ αυτή την παράμετρο της παραγωγικής διαδικασίας.

Όλα τα παραπάνω αποτελούν το συμπέρασμα της ετήσιας μελέτης για τις τάσεις του 2026 στον κλάδο φρούτων και λαχανικών, που δημοσίευσαν οι διοργανωτές της διεθνούς έκθεσης του Βερολίνου, Fruit Logistica, που θα πραγματοποιηθεί στις 4-6 Φεβρουαρίου 2026.

Οι μελετητές του κλάδου εστίασαν φέτος στο ζήτημα των νέων τεχνολογιών και ειδικά στον ρόλο της τεχνητής νοημοσύνης. «Χάρη στην απίστευτη υπολογιστική ισχύ των μεγάλων γλωσσικών μοντέλων που εμείς οι ίδιοι δημιουργήσαμε, βρισκόμαστε στη διαδικασία ανάθεσης πολλών από όσα κάναμε στο παρελθόν σε μηχανές και, κάνοντάς το αυτό, προσπαθούμε να ξεπεράσουμε τις φυσικές μας αδυναμίες», τόνισαν. Ο τίτλος της μελέτης είναι «Ctrl+Alt+Refresh» και παρακάτω εξηγείται πιο αναλυτικά από τους ίδιους τους συγγραφείς το τι σημαίνουν αυτά τα «κουμπιά» για τις τάσεις στην παραγωγή και το εμπόριο νωπών φρούτων και λαχανικών:

• Ctrl: «Πρέπει να κατανοήσουμε και να δούμε τι συμβαίνει πριν το αλλάξουμε προς το καλύτερο. Έτσι, εγκαθιστούμε αισθητήρες, κάμερες και συσκευές για να παρακολουθούμε διαρκώς ό,τι καλλιεργούμε. Μαθαίνουμε να μετράμε αόρατες μεταβλητές. Χαρτογραφούμε οπωρώνες και συλλέγουμε τα δεδομένα».
• +Alt: «Πρέπει να προσαρμοστούμε, με βάση όσα μας έχουν διδάξει ο έλεγχος και η αυτοματοποίηση. Έτσι, ρυθμίζουμε προσεκτικά τα προγράμματα άρδευσης, εφαρμόζουμε τη γνώση μας στα προγράμματα συγκομιδής, σκανάρουμε ό,τι συγκομίζουμε, ενημερώνουμε βάσεις δεδομένων, που μας βοηθούν να επιλέξουμε τα καλύτερα προϊόντα, και εφαρμόζουμε εικονικά σενάρια, καθώς αναζητούμε το τέλειο επιχειρηματικό μοντέλο».
• +Refresh: «Κάνουμε πίσω και αφήνουμε το σύστημα να κάνει τη δουλειά του. Η τεχνητή νοημοσύνη διαχειρίζεται την εφοδιαστική αλυσίδα από την παραγωγή στο συσκευαστήριο και μέχρι το σημείο πώλησης. Ένας εικονικός διαχειριστής φρέσκων προϊόντων βλέπει και κατανοεί ό,τι συμβαίνει στις ρίζες των φυτών, στις γραμμές διαλογής του συσκευαστηρίου, στα εμπορευματοκιβώτια που ταξιδεύουν στη θάλασσα και στα ράφια των καταστημάτων. Και καθώς τα δεδομένα ρέουν από το χωράφι στο ράφι και πίσω, αυτή η εφοδιαστική αλυσίδα έχει τη δυνατότητα να γίνει μια ενιαία οντότητα με τη δική της νοημοσύνη».

Οι αλλαγές που έρχονται

Η παγκόσμια βιομηχανία φρέσκων φρούτων και λαχανικών εισέρχεται σε μια περίοδο ολοκληρωτικών μετασχηματισμών, καθώς η τεχνητή νοημοσύνη και η αυτοματοποίηση διεισδύουν σε κάθε κρίκο της αλυσίδας αξίας – από την καλλιέργεια έως τη λιανική. Παρά την αβεβαιότητα που παραδοσιακά συνοδεύει τις προβλέψεις για το μέλλον, οι εξελίξεις δείχνουν πως η επόμενη δεκαετία θα καθοριστεί από την τεχνολογική σύγκλιση και την αυξανόμενη αυτονομία των παραγωγικών συστημάτων.

Καλλιέργεια

Το πρώτο μεγάλο κύμα αλλαγών εντοπίζεται στην παραγωγή. Κέντρα R&D και θερμοκηπιακές μονάδες φαίνεται πως μεταβαίνουν από προηγμένα τεχνολογικά συστήματα σε πλήρως αυτόνομες, αυτοβελτιούμενες δομές. Παρά τα εμπόδια που αντιμετώπισε ο κλάδος της κάθετης καλλιέργειας, ειδικοί όπως ο Henry Gordon-Smith υπογραμμίζουν ότι η έλλειψη συνεργασίας και η υπερβολική προσκόλληση σε τεχνολογικό IP αποτέλεσαν συχνά τροχοπέδη. Εταιρείες, όπως η ολλανδική Priva, δείχνουν έναν διαφορετικό δρόμο: Ανοιχτά οικοσυστήματα, όπου οι πλατφόρμες τους συνεργάζονται με εφαρμογές AI τρίτων. Το μοντέλο αυτό, βασισμένο στη συνεργασία, ενθαρρύνει την ομαδική καινοτομία και όχι έναν τεχνολογικό «πόλεμο εξοπλισμών».

Επιπλέον, η αυτοματοποιημένη συγκομιδή θεωρείται ότι θα γνωρίσει εκρηκτική ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια, καθώς η έλλειψη εργατικών χεριών παραμένει έντονη διεθνώς.

Συσκευασία

Η αυτοματοποίηση προχωρά, όμως, και πέρα από το χωράφι. Το νέο Smart Fruit Hub της ολλανδικής Fruitmasters αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς οι ρομποτικοί και ψηφιακοί μηχανισμοί μπορούν να αναδιαμορφώσουν διαλογή, συσκευασία και logistics. Το κέντρο λειτουργεί σχεδόν πλήρως με αυτόνομα οχήματα, ρομπότ και συστήματα AI που αναλαμβάνουν ποιοτικό έλεγχο, ενώ η εταιρεία υποστηρίζει ότι πλέον προσφέρει φρέσκα προϊόντα υψηλότερης ποιότητας, με μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

Logistics

Στα logistics, όπου η αλλοίωση των φρέσκων προϊόντων αποτελεί διαχρονική πρόκληση, startups, όπως οι Zeus και Moeco, χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη, ώστε να βελτιώσουν τον προγραμματισμό φορτηγών, να προβλέψουν ζήτηση και να μειώσουν απώλειες. Μεγάλοι λιανέμποροι, όπως η Rewe στη Γερμανία, επενδύουν σε αυτοματοποιημένα κέντρα διεκπεραίωσης παραγγελιών, ενώ η GS1 προβλέπει ότι σύντομα τα συστήματα AI θα αποκτήσουν «διαίσθηση», επιτρέποντας πιο προγνωστικές λειτουργίες στην εφοδιαστική αλυσίδα.

Νέες ποικιλίες

Παράλληλα, εταιρείες όπως η AMFresh ενσωματώνουν AI σε επίπεδο ανάπτυξης νέων ποικιλιών, αξιοποιώντας μηχανική μάθηση και big data για επιλογή υβριδίων, συσκευασία και εμπορική τοποθέτηση. Το αποτέλεσμα, σύμφωνα με τα στελέχη της, είναι πιο ακριβείς προβλέψεις και προϊόντα υψηλότερης ποιότητας.

Προκλήσεις και παραδείγματα ανάπτυξης

Παρά την πρόοδο, παραμένουν προκλήσεις όπως η έλλειψη ολοκληρωμένων συστημάτων διαλειτουργικότητας, ανεπαρκή εργαλεία για ανίχνευση θρεπτικών στοιχείων στο έδαφος, δυσκολίες σε απαιτητικά περιβάλλοντα και ο κίνδυνος πρόωρης υιοθέτησης τεχνολογιών λόγω πίεσης από τους λιανέμπορους.

Ωστόσο, η ανάπτυξη συνεχίζεται με γοργούς ρυθμούς. Από εξελιγμένα συστήματα αισθητήρων στην Αλμερία (Ισπανία) και την Ελβετία, μέχρι ρομποτικά συστήματα συγκομιδής στις Κάτω Χώρες, drones με AI στην Ουγγαρία και δορυφορική παρακολούθηση οπωρώνων στην Ιταλία, η τεχνητή νοημοσύνη καθιστά τη γεωργία πιο ακριβή, αποδοτική και βιώσιμη.