Η Αναγεννητική Γεωργία και η εφαρμογή της στην Ελλάδα

Η Αναγεννητική Γεωργία είναι μια σύγχρονη μέθοδος γεωργικής παραγωγής που δεν περιορίζεται στην απλή καλλιέργεια φυτών. Στόχος της είναι η βελτίωση της υγείας του εδάφους, η ενίσχυση της ανθεκτικότητας των καλλιεργειών και η μείωση των εκπομπών CO2, αξιοποιώντας φυσικές διαδικασίες, όπως η φωτοσύνθεση. Οι πρακτικές της περιλαμβάνουν τη χρήση καλλιεργειών κάλυψης, την ελάχιστη κατεργασία του εδάφους και την ενσωμάτωση οργανικής ύλης, ενώ αποφεύγονται τα φυτοφάρμακα και τα χημικά λιπάσματα. Τα οφέλη της είναι πολλαπλά: Προστασία του περιβάλλοντος, βελτίωση της παραγωγικότητας και οικονομική σταθερότητα για τους αγρότες.

Στην Ελλάδα, η εφαρμογή της Αναγεννητικής Γεωργίας κερδίζει έδαφος προσφέροντας μια νέα οπτική στη γεωργική παραγωγή, αν και βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, που πραγματοποίησε το Τμήμα Αγροτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας σε 100 παραγωγούς στη Θεσσαλία (ΠΕ Τρικάλων και Καρδίτσας), τα αποτελέσματα δείχνουν:

• Γνώση της Αναγεννητικής Γεωργίας: Το 45% περίπου των παραγωγών γνωρίζει την έννοια της Αναγεννητικής Γεωργίας. Το ποσοστό αυτό είναι πολύ μεγαλύτερο σε σύγκριση με πριν από τρία χρόνια.
• Εφαρμογή πρακτικών: Παρότι οι μισοί σχεδόν παραγωγοί έχουν ακούσει για την Αναγεννητική Γεωργία, μόνο το 5% αυτών εφαρμόζει πρακτικές που εντάσσονται σε αυτό το πλαίσιο. Η πιο συνήθης πρακτική είναι οι καλλιέργειες κάλυψης.
• Χρήση νέων τεχνολογιών: Το 54% των παραγωγών δεν χρησιμοποιεί καμία σύγχρονη τεχνολογία. Η χρήση του οδηγού πλοήγησης (GPS) είναι η πλέον διαδομένη τεχνολογία Γεωργίας Ακριβείας που πλέον χρησιμοποιείται από το 36% των παραγωγών. Άλλες σύγχρονες τεχνολογίες, όπως drones ή ψηφιακές εφαρμογές, χρησιμοποιούνται πολύ λιγότερο.
• Δημογραφικά στοιχεία: Στην περιοχή μελέτης, το 82% των παραγωγών είναι άνδρες, με μέσο όρο ηλικίας 46-55 ετών και εμπειρία στη γεωργία περίπου 24 χρόνια.
• Εκπαίδευση: Το 60% των παραγωγών έχει ολοκληρώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Το 65% των παραγωγών δεν έχει παρακολουθήσει κάποια γεωργική εκπαίδευση ή κατάρτιση.
• Μέγεθος εκμετάλλευσης: Οι περισσότερες εκμεταλλεύσεις είναι μικρές, 51-200 στρέμματα.
• Κύριες καλλιέργειες: Οι κυριότερες καλλιέργειες στην περιοχή μελέτης ήταν σιτάρι (27%), βαμβάκι (25%), αραβόσιτος και ντομάτα (20–27%).

Τα αποτελέσματα της παρούσας προκαταρκτικής μελέτης αναδεικνύουν την ανάγκη για υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών γεωργικής παραγωγής. Ένα κρίσιμο ζήτημα, βέβαια, που ανακύπτει αφορά το κατά πόσο οι αναγεννητικές και λοιπές αειφορικές μέθοδοι μπορούν να επιτύχουν αντίστοιχες αποδόσεις με εκείνες της παραδοσιακής εντατικής γεωργίας, χωρίς να απαιτηθεί επέκταση της καλλιεργούμενης γης, γεγονός που θα αναιρούσε τα περιβαλλοντικά τους οφέλη. Τα αποτελέσματα των επιστημονικών μελετών εδώ είναι ενθαρρυντικά και αποδεικνύουν ότι η αναγέννηση των εδαφών συμβάλλει στη σταθεροποίηση και στη βελτίωση των αποδόσεων με λιγότερες εισροές. Συνολικά, οι πρακτικές της Αναγεννητικής Γεωργίας, σε συνδυασμό με τις σύγχρονες τεχνολογίες της Γεωργίας Ακριβείας, προσφέρουν μια ρεαλιστική και πολλά υποσχόμενη προοπτική για την ενίσχυση της βιωσιμότητας του αγροδιατροφικού τομέα.

Οι Έλληνες παραγωγοί, παρά τις υφιστάμενες δυσκολίες, επιδεικνύουν αυξανόμενο ενδιαφέρον για την Αναγεννητική Γεωργία, υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρξουν η απαραίτητη εκπαίδευση, η οικονομική στήριξη και οι κατάλληλες θεσμικές και πολιτικές πρωτοβουλίες. Η μετάβαση προς αυτές τις πρακτικές μπορεί να επιφέρει πολλαπλά περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά οφέλη, συμβάλλοντας ουσιαστικά σε μια πιο βιώσιμη και ανθεκτική ελληνική γεωργία.

των Αναστασία Καραμπούλα, Βασίλειου Λιάκου, Παναγιώτη Βύρλα, Ιωάννη Γράβαλου