Αφιέρωμα: Οι κερδισμένοι και οι χαμένοι των φθινοπωρινών σπορών
Από την πολύπαθη Θεσσαλία μέχρι το Κιλκίς και από τον Βόρειο Έβρο μέχρι την Ηλεία, η «ΥΧ» καταγράφει τις προθέσεις των παραγωγών όσον αφορά τις φθινοπωρινές σπορές. Όπως εξηγούν παραγωγοί και γεωπόνοι, οι τελικές αποφάσεις λαμβάνονται φέτος όχι μόνο εξαιτίας της αγοράς και των τιμών, αλλά και με βάση τις απαιτήσεις που φέρνει η νέα ΚΑΠ. Στο άθροισμα πρέπει επιπλέον να ληφθούν υπόψη οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης στον πρωτογενή τομέα. Επίσης, στο αφιέρωμα που ακολουθεί και θα αναρτηθεί τις επόμενες ημέρες, την άποψή τους καταθέτουν ειδικοί επιστήμονες, παρέχοντας χρήσιμες συμβουλές στους καλλιεργητές, αλλά και εκπρόσωποι εταιρειών εφοδίων.
των Μαρίας Αμπατζή, Γιώργου Ρούστα, Γιάννη Σάρρου, Νικολέτας Τζώρτζη, Αφροδίτης Χρυσοχόου
Σταθερή προς αυξητική καταγράφεται συνολικά στη χώρα η τάση για τη σπορά σιτηρών, ενώ έδαφος φαίνεται πως κερδίζουν σε κάποιες περιοχές τα ψυχανθή για τη φθινοπωρινή/χειμερινή περίοδο. Στον αντίποδα βρίσκεται η ελαιοκράμβη, που «χάνει» πόντους, αφού δεν είναι λίγοι οι παραγωγοί που γυρνούν την πλάτη τους στην καλλιέργεια εξαιτίας των περσινών τιμών.
Όπου μπορούν θα μπουν οι μηχανές στη Θεσσαλία
Στη Θεσσαλία, οι παραγωγοί αγωνιούν για τις καιρικές συνθήκες του Οκτωβρίου, καθώς δεν επιθυμούν άλλες βροχές, οι οποίες θα επιδεινώσουν τον ήδη επιβαρυμένο υδροφόρο ορίζοντα και θα τον καταστήσουν μη καλλιεργήσιμο. Ιδιαίτερα, δε, στις ακόμη πλημμυρισμένες περιοχές του Νομού Μαγνησίας, στα παρακάρλια χωριά του Δήμου Κιλελέρ, στον κάμπο των Φαρσάλων, στη Φαρκαδόνα Τρικάλων και αλλού, δεν προγραμματίζεται καμία σπορά, καθώς τα νερά θα αργήσουν να υποχωρήσουν από τα χωράφια.
Αντίθετα, στις στεγνές περιοχές, όπως είναι οι δήμοι Ελασσόνας, πρώην Νίκαιας, και πρώην Ναρθακίου Φαρσάλων, οι παραγωγοί προετοιμάζονται για το όργωμα των χωραφιών. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΘΕΣΓΗ, Παναγιώτη Καλφούντζο, «ήδη ξεκίνησαν οι σπορές στην ελαιοκράμβη, η οποία θα είναι μειωμένη κατά 50%, λόγω της περσινής μειωμένης τιμής της στην αγορά».
Στις αρχές Νοεμβρίου θα ακολουθήσουν οι φακές, ο βίκος και τα ψυχανθή, τα οποία θα παρουσιάσουν αύξηση, και στα μέσα Νοεμβρίου τα σιτάρια και τα κριθάρια, τα οποία, επίσης, παρουσιάζουν αυξητική τάση. Όπως εξηγεί ο ίδιος, «γενικότερα, η αύξηση που προγραμματίζεται στις ξηρικές καλλιέργειες έναντι των ποτιστικών, σχετίζεται και με την επιδότηση που προβλέπει η νέα ΚΑΠ για τη στροφή από τις ποτιστικές καλλιέργειες στις ξηρικές».
Από την πλευρά του, ο γεωπόνος στον πρώην Δήμο Κραννώνα, Χρήστος Σούρλας, εμφανίζεται προβληματισμένος για την κατάσταση των χωραφιών, τα οποία παρουσιάζουν φαινόμενα έντονης διάβρωσης, ακόμη και τέσσερα μέτρα φάρδος και τρία μέτρα βάθος. «Η γη έχει ανοίξει, έχουν εξαφανιστεί πομόνες, αποθήκες και εξοπλισμός, οπότε δύσκολα θα μπορέσουμε να καλλιεργήσουμε τα ποιοτικά μας όσπρια», δηλώνει στην «ΥΧ».
Στο επίκεντρο των προθέσεων σποράς τα σιτηρά
Τα σιτηρά φαίνεται να κερδίζουν και για τη φετινή καλλιεργητική περίοδο τις προτιμήσεις των παραγωγών της Κεντρικής Μακεδονίας και ειδικότερα των νομών Θεσσαλονίκης, Κιλκίς και Χαλκιδικής. Αν και με λιγότερα στρέμματα σε σύγκριση με πέρσι, όταν οι εξαιρετικά καλές τιμές είχαν στρέψει τους παραγωγούς προς τα προϊόντα των μεγάλων καλλιεργειών, συνεχίζουν να κρατούν και φέτος τη μερίδα του λέοντος ως προς τις προθέσεις σποράς. Μεταφέροντας την εικόνα που επικρατεί στις τρεις περιφερειακές ενότητες της Κεντρικής Μακεδονίας, ο υπεύθυνος γεωπόνος της εταιρείας Corteva, Γιώργος Αλεξανδρίδης, επισημαίνει πως σε ό,τι αφορά την ελαιοκράμβη σε Θεσσαλονίκη και Λαγκαδά, δεν φαίνεται να υπάρχει μεγάλη τάση και θα μπουν λίγα στρέμματα, ενώ αντίθετα στο Κιλκίς φαίνεται, μέχρι στιγμής, να υπάρχει μια σχετική διάθεση.
«Σε ό,τι αφορά τα σιτηρά, στον Λαγκαδά θα μπουν έτσι κι αλλιώς κριθάρι και μαλακό σιτάρι, έχοντας τη μερίδα του λέοντος, ενώ στο Κιλκίς θα μπουν σκληρό και μαλακό σιτάρι και κριθάρι. Αυτή που δεν έχει καμία τάση είναι η ελαιοκράμβη στον Λαγκαδά, ενώ στο Κιλκίς θα πάρει κάποια λίγα στρέμματα», αναφέρει ο κ. Αλεξανδρίδης.
Σημειώνει, δε, ότι η εικόνα στη Χαλκιδική, σε ό,τι αφορά το στρεμματολόγιο είναι ακόμη ασαφής, αλλά και ιδιαίτερη, επειδή υπάρχει η καλλιέργεια της ελιάς που επισκιάζει τις υπόλοιπες. «Σίγουρα θα μπει σιτάρι, για την ελαιοκράμβη δεν υπάρχει εικόνα, αλλά μερικοί παραγωγοί βάζουν ξηρικά ηλιόσπορα και βαμβάκια».
Συγκριτικά με πέρσι και τις προθέσεις σποράς ειδικότερα στα σιτάρια, ο γεωπόνος της εταιρείας επισημαίνει ότι υπήρχε πολύ μεγάλη τάση λόγω των τιμών και της έκρηξης στο σκληρό σιτάρι πέρσι το καλοκαίρι, γεγονός που δελέασε τους παραγωγούς να κινηθούν προς τα εκεί. «Φέτος, που είναι αλλιώς τα πράγματα, το κλίμα είναι διαφορετικό», καταλήγει ο κ. Αλεξανδρίδης.
Αύξηση και στον Βόρειο Έβρο
Στη Ροδόπη, επικρατεί προβληματισμός για όσους καλλιεργούν σιτηρά και βαμβάκι, καθώς οι χαμηλές αποδόσεις στη συγκομιδή του «λευκού χρυσού» της περιοχής θα επηρεάσουν τον προγραμματισμό της σποράς των σιτηρών. Στην περιοχή της Ξυλαγανής, οι καλλιεργητές μεταφέρουν ότι, μέχρι στιγμής, από τα πρώτα μαζέματα διαπιστώνουν απώλειες παραγωγής της τάξης του 40%-50%, γεγονός που προκαλεί αμφιβολία, αλλά και ανησυχία για το εισόδημά τους.
Αντίθετα, στον Βόρειο Έβρο, όπου καλλιεργείται κυρίως σκληρό σιτάρι με ελάχιστες εκτάσεις μαλακού, το κλίμα για τα σιτηρά είναι αισιόδοξο, καθώς κερδίζουν έδαφος έναντι του ηλίανθου, που χαμηλώνει για φέτος το «κεφάλι».
Ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Δημητριακών Ορεστιάδας «Η Ένωση», Λάμπρος Κουμπρίδης, προβλέπει έξαρση στη σπορά σιτηρών λόγω τιμών, αποδόσεων και ζήτησης. «Δεν υπάρχουν αποθέματα, επομένως είμαστε βέβαιοι ότι το σιτάρι θα πάει καλά». Οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις θα αυξηθούν συγκριτικά με πέρυσι.
Ο ίδιος εμφανίζεται απόλυτα ικανοποιημένος από τις αποδόσεις, οι οποίες κινήθηκαν στα 500 με 550 κιλά το στρέμμα. Την ίδια στιγμή, τους παραγωγούς ευνοεί η συγκράτηση στις τιμές των λιπασμάτων. «Αγοράζαμε ουρία με 40 ευρώ το 40κιλο σακί και τώρα με 25 ευρώ. Τα βασικά λιπάσματα είναι κάτω, στα 20 με 22 ευρώ, σε σχέση με τα 37 ευρώ που τα αγοράζαμε», περιγράφει.
Να θυμίσουμε ότι τον Ιούλιο έγινε ο διαγωνισμός σιτηρών εσοδείας 2023, που κήρυξε η ΕΑΣ Ορεστιάδας, για τη φετινή παραγωγή σκληρού και μαλακού σιταριού. Τα σκληρά σιτηρά πουλήθηκαν στους ΜΥΛΟΥΣ ΣΟΓΙΑΣ ΑΕ με 367 ευρώ ανά τόνο και τιμή παραγωγού τα 345 ευρώ ανά τόνο, χωρίς ΦΠΑ.
Αυξητικές οι τάσεις στη μηδική στη Στερεά Ελλάδα
Στη Στερεά Ελλάδα, οι παραγωγοί εμφανίζονται διστακτικοί για τις τελικές τους αποφάσεις και ο προγραμματισμός των καλλιεργειών για την τρέχουσα περίοδο φαίνεται δύσκολος. Οι χαμηλές τιμές των προϊόντων που βρίσκονται στο στάδιο της συλλογής προβληματίζουν τους παραγωγούς για το είδος που θα επιλέξουν.
Αν σε αυτό συνυπολογίσουμε και το ομιχλώδες τοπίο της νέας ΚΑΠ, τα πράγματα δυσκολεύουν περισσότερο. Για τον Ντίνο Πόρρο, παραγωγό σιτηρών από την Ελάτεια Λοκρίδας, η έγνοιά του εστιάζεται στα Οικολογικά Σχήματα της νέας ΚΑΠ σχετικά με το αν θα καλλιεργήσει περισσότερα σιτηρά, σε σύγκριση με τους ελαιούχους σπόρους, των οποίων η τιμή είναι χαμηλότερη σε σύγκριση με πέρυσι. «Αν δεν δώσουν συμπληρωματικά τιμολόγια, οι καλλιεργούμενες εκτάσεις με τους ελαιούχους θα είναι μειωμένες», αναφέρει.
Η αυξητική τάση που παρουσιάζει το τελευταίο διάστημα η μηδική, ενθαρρύνει το ενδιαφέρον πολλών παραγωγών να ξεκινήσουν τη σπορά ακόμα και τη φθινοπωρινή περίοδο, ώστε να πάρουν περισσότερες κοπές για τη χρονιά που έρχεται. Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει ο Θοδωρής Χριστοδούλου, γεωπόνος από τον Ορχομενό. «Ήδη, έχουν ξεκινήσει οι σπορές της μηδικής για την τρέχουσα καλλιεργητική περίοδο, αλλά το πρόβλημά μας είναι ότι δεν υπάρχουν αποθέματα σε σπόρους και μάλλον θα δημιουργηθεί πρόβλημα». Αναφερόμενος στο θέμα των σιτηρών, δηλώνει ότι η καλλιέργεια θα παραμείνει σταθερή και θα ξεκινήσει κανονικά το επόμενο διάστημα.
Ο Γιάννης Νταντούμης, παραγωγός από τον Παύλο Βοιωτίας, αναφέρει ότι δεν βλέπει σημαντικές διαφοροποιήσεις στις καλλιέργειες σιτηρών της περιοχής του. Ο ίδιος εκτιμά ότι «στα ξηρικά χωράφια θα συνεχιστεί η καλλιέργεια σιτηρών, βρώμης και κριθαριών. Σε ό,τι αφορά τα ποτιστικά, η τιμή του βαμβακιού θα επηρεάσει τις εξελίξεις για το καλαμπόκι, αλλά και τη βιομηχανική ντομάτα».
Επιμένουν στους πιστοποιημένους σπόρους
Στα ίδια με τα περσινά επίπεδα και στις ίδιες εκτάσεις εκτιμάται ότι θα κινηθούν οι σπορές στον Νομό Αιτωλοακαρνανίας, όπως σημειώνει στην «ΥΧ» ο γεωπόνος Αθανάσιος Ντάκουλας, από το Νεοχώρι Μεσολογγίου. Μέχρι στιγμής, πάντως, επικρατεί «παγωμάρα» στους παραγωγούς, καθώς, από τη μία μεριά, οι συνεχείς βροχές δεν βοηθούν τη σπορά και, από την άλλη, δεν έχουν ακόμα ανοίξει οι τιμές των πιστοποιημένων σπόρων στα σιτηρά.
«Οι παραγωγοί προτιμούν τα πιστοποιημένα σπόρια, γιατί έχουν συνδεθεί με τις επιδοτήσεις, οπότε αναμένουν την ανακοίνωση των τιμών για να μπορέσουν να προχωρήσουν στις σπορές», τονίζει ο κ. Ντάκουλας. Πάντως, αναφέρει πως υπάρχει ήδη αυξημένο ενδιαφέρον. «Με το που σταματήσουν οι βροχές, θα μπουν στα χωράφια για να ξεκινήσουν την προεργασία των εδαφών, ώστε να σπείρουν στη συνέχεια και νομίζω πως θα είναι καλύτερη φέτος η χρονιά από πλευράς απόδοσης», τονίζει. Το κριθάρι, η βρώμη και τα σιτηρά, το μονοετές λόλιο και το τριφύλλι, καθώς και το αλεξανδρινό, καλλιεργούνται περισσότερο στην περιοχή.
Αντίστοιχη είναι η εικόνα και στον Νομό Ηλείας, που τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει στροφή στο μαλακό σιτάρι, το οποίο αποτελεί μια συμφέρουσα καλλιέργεια με καλή τιμή. Για κτηνοτροφική χρήση, καλλιεργούνται η βρώμη και το κριθάρι, καθώς οι περισσότεροι καλλιεργητές είναι κτηνοτρόφοι που θέλουν να μειώσουν το κόστος εκτροφής των ζώων τους.
