Η αγροδιατροφή στις μέρες του κορωνοϊού: Από το χωράφι στον σταύλο και την μάχη για την επάρκεια τροφίμων

Ρεπορτάζ: Μαρία Αμπατζή, Γιώργος Αργυρίου, Γιώργος Ρούστας, Γιάννης Σάρρος, Νικολέτα Τζώρτζη, Αφροδίτη Χρυσοχόου

Επιμέλεια: Γεωργία Μπόχτη

Πρωτόγνωρες καταστάσεις εν καιρώ ειρήνης βιώνει τις τελευταίες ημέρες η Ελλάδα, μετά τα αυστηρά μέτρα που έχουν ληφθεί από την πολιτεία για τον περιορισμό διάδοσης του κορωνοϊού (Covid-19). Οι πολίτες έχουν κληθεί να αλλάξουν τις καθημερινές τους συνήθειες, ακολουθώντας πιστά τις οδηγίες του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) και να παραμείνουν στο σπίτι.

Στην αθέατη πλευρά της ελληνικής πραγματικότητας, βρίσκονται οι γεωργοί και οι κτηνοτρόφοι, οι οποίοι συνεχίζουν αδιάκοπα την εργασία τους, είτε δουλεύοντας στη γη, είτε φροντίζοντας τα ζώα τους. Ναι, και για εκείνους έχει αλλάξει η καθημερινότητα, και εκείνοι τηρούν ευλαβικά τα μέτρα προστασίας, και εκείνοι ανησυχούν, αλλά –παραφράζοντας το βασικό μήνυμα των ημερών– τονίζουν στην «ΥΧ» ότι «μένουμε στο χωράφι», για να υπάρχει επάρκεια στην αγορά.

Σπορά

Άλλωστε, στη Θεσσαλία η περίοδος που διανύουμε τώρα είναι κρίσιμη και απαιτεί την παρουσία των αγροτών στα χωράφια, καθώς οι πρόσφατες βροχές κατέστησαν ευνοϊκές τις συνθήκες της σποράς στις εαρινές καλλιέργειες. Ενδεικτικό του έντονου καλλιεργητικού ενδιαφέροντος είναι ο συνωστισμός που παρατηρήθηκε τις τελευταίες ημέρες στα καταστήματα αγροτικών εφοδίων, εικόνα που αναμένεται να επεκταθεί και σε άλλα καταστήματα τις επόμενες μέρες, καθώς καταβλήθηκε η συνδεδεμένη στους βαμβακοπαραγωγούς.

Αν και οι χώροι προμήθειας των γεωργικών εφοδίων συγκεντρώνουν έναν αριθμό αγροτών, δεν τίθεται ζήτημα επαφής μεταξύ τους, καθώς η ροή της εξυπηρέτησης είναι σχολαστική και άμεση. Όπως μας ενημερώνει ο Κώστας Μπαρτζουλιάνος, γεωπόνος από τις Λιβανάτες Φθιώτιδας, «εφαρμόζουμε τις αποφάσεις της πολιτείας και λαμβάνουμε περισσότερα ακόμη μέτρα, ώστε να προστατεύσουμε στους αγρότες». Την ίδια ώρα, τόσο το ΓΕΩΤΕΕ Κεντρικής Ελλάδας, όσο και ο Γεωπονικός Σύλλογος Λάρισας, διαβεβαιώνουν τους παραγωγούς ότι «ο εφοδιασμός στα καταστήματα αγροτικών εφοδίων εξελίσσεται κανονικά». Ωστόσο, κάποιοι αγρότες εκφράζουν στην «ΥΧ» την ανησυχία τους για «ελλείψεις προϊόντων θρέψης και φυτοπροστασίας στο μέλλον».

Όσον αφορά τα μέτρα προστασίας και τήρησης των συνθηκών υγιεινής, οι αγρότες δηλώνουν πως φροντίζουν να ακολουθούν όλα όσα προτείνουν οι επιστήμονες. Σύμμαχος η… φύση της δουλειάς τους, καθώς στα χωράφια δεν δύναται να υπάρξει συνωστισμός, η παραμονή στην ύπαιθρο βοηθά στην καταπολέμηση των μικροβίων που υπάρχουν σε άλλους εργασιακούς χώρους και επειδή ο κόσμος, όπως εξελίσσεται η ιστορία με τον κορωνοϊό, θα χρειαστεί εγχώρια τρόφιμα και λαχανικά, «κάποιος θα πρέπει να τα παραγάγει», μας λένε.

«Μένουμε στα… χωράφια και επιστρέφοντας σπίτι η πρώτη δουλειά είναι να καθαρίζουμε τα χέρια μας», τονίζουν.

Θα μπορούσα να έχω δύο εργάτες και να είναι ευκολότερη η δουλειά μου, αλλά επέλεξα να είμαι με τη σύζυγό μου. Θα μου χρειαστεί περισσότερος χρόνος και κόπος, αλλά
θα είμαστε πιο ασφαλείς από πλευράς υγείας

Με προφυλάξεις

Το ίδιο φυσικά ισχύει και για τους κτηνοτρόφους, οι οποίοι, ως είθισται, παραμονή του Πάσχα και παρά όλη την ανησυχία για τη διάθεση των αμνοεριφίων στην αγορά, λόγω των γεγονότων, πρέπει να χτυπήσουν υπερωρίες στα μαντριά, λίγο πριν οδηγήσουν τα ζωντανά στα σφαγεία. «Η ζωή συνεχίζεται και όλες οι αγροτικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες πραγματοποιούνται κανονικά, αλλά ακολουθούμε όλες τις συστάσεις των ειδικών και παίρνουμε τα απαραίτητα μέτρα προστασίας», δηλώνει στην «ΥΧ» ο κτηνοτρόφος και αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίας, Χρήστος Τσομπάνος. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι δραστηριότητες στην κτηνοτροφική μονάδα που διατηρεί δεν έχουν σταματήσει ούτε λεπτό, και αυτό που έχει αλλάξει στην καθημερινότητα, λόγω της πανδημίας, είναι τα μέτρα που έχουν λάβει για την προστασία και την προφύλαξη όλων.

«Προς το παρόν, η καθημερινότητα δεν έχει αλλάξει. Δεν γνωρίζουμε τι θα συμβεί τις επόμενες ημέρες. Εμείς δουλεύουμε κανονικά, προμηθευόμαστε τις ζωοτροφές μας, αρμέγουμε τα ζώα μας, αλλά πάντα με προφυλάξεις», επισημαίνει ο κ. Τσομπάνος.

Προσθέτει, επίσης, ότι και η διαδικασία συλλογής του γάλακτος γίνεται με τα απαραίτητα μέτρα. «Φροντίζουμε να είμαστε κλεισμένοι στους στάβλους, το βυτίο να έρχεται να συλλέγει το γάλα και να φεύγει και να μην κάνουμε περιττές εξόδους. Πρέπει να συνετιστούμε όλοι μας». Ο κ. Τσομπάνος καταλήγει, αναφέροντας ότι ο πρωτογενής τομέας, οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι βρίσκονται στην πρώτη γραμμή και ότι η αγροτική οικονομία είναι αυτή που τρέφει, μέσω του εμπορίου, σταθερά και με επάρκεια τον πληθυσμό.

Ο πρωινός καφές του κτηνοτρόφου είναι στον στάβλο, δίπλα στα ζώα και συνοδεύεται από άρμεγμα. «Ελέγχουμε μήπως γεννήσει κάποιο πρόβατο, ετοιμαζόμαστε να βγει ο ήλιος, να πέσει η δροσιά για να μην παρουσιαστούν προβλήματα στα ζώα, τα οποία θα μείνουν έξω μέχρι τις 6 το απόγευμα», αναφέρει ο πρόεδρος των Κτηνοτρόφων Ροδόπης, Σάκης Κοσουτζής, σημειώνοντας πως ο κορωνοϊός δεν επηρεάζει την κτηνοτροφία, αλλά τους προβληματίζει αν θα συνεχίσουν οι τυροκόμοι να παίρνουν γάλα.

Το βλέμμα όλων είναι στραμμένο στο Πάσχα και αισιοδοξούν στην κατανάλωση ντόπιου κρέατος, αλλά και στο να πετύχουν μια ικανοποιητική τιμή. Συνιστούν στους καταναλωτές να ψωνίζουν από σημεία πώλησης τοπικών προϊόντων.

Αβεβαιότητα

Η ζωή συνεχίζεται κανονικά και για τον κτηνοτρόφο Γιώργο Δημητρακόπουλο από τη Δάρα Αρκαδίας. «Δεν έχουμε το παραμικρό πρόβλημα με τα ζώα, αλλά φροντίζουμε παράλληλα να ακολουθούμε όλες τις οδηγίες που έχουν δοθεί. Οι συνήθειες της ζωής μας έχουν αλλάξει, αφού κυριαρχεί ο φόβος για το άγνωστο. Εδώ γίνονται οι απαραίτητες εργασίες και ο κόσμος αποφεύγει τις μετακινήσεις. Βέβαια, πιστεύουμε ότι όλη αυτή η περιπέτεια θα μας στοιχίσει οικονομικά στο μέλλον».

Το ίδιο επισημαίνει και ο πρόεδρος των Νέων Αγροτών Αχαΐας και κτηνοτρόφος, Παναγιώτης Ρέκκας: «Για εμάς, το σπίτι μας είναι η δουλειά μας. Ανέκαθεν ο γεωργοκτηνοτροφικός τομέας ήταν ένας κλάδος απομονωμένος, χωρίς επαφές με πολύ κόσμο. Έτσι, η καθημερινότητά μας δεν έχει αλλάξει με τον κορωνοϊό. Το μόνο που αλλάζει είναι το καθεστώς των παραγγελιών. Θα πρέπει να παραγγείλουμε ζωοτροφές και φάρμακα για δύο μήνες, ώστε να περιορίσουμε τις συχνές επαφές μας».

Τον προβληματισμό του για την παράδοση του γάλακτος εκφράζει ο κτηνοτρόφος Γιάννης Ανεστόπουλος από τα Καμένα Βούρλα. «Προσπαθούμε όσο το δυνατόν να είμαστε λιγότεροι κτηνοτρόφοι κατά την παράδοση του γάλακτος και να μην ερχόμαστε σε επαφή μεταξύ μας», σημειώνει. Η ίδια εικόνα παρατηρείται και στον τομέα της αλιείας, σύμφωνα με τη δήλωση του Γιάννη Αθανασίου, προέδρου του Συνεταιρισμού Αλιέων Στυλίδας: «Δεν τίθεται ζήτημα στη ροή των αλιευμάτων προς την αγορά, ώστε να δημιουργούν προβλήματα στους καταναλωτές. Το πρόβλημά μας είναι η μειωμένη ζήτηση λόγω της στροφής του καταναλωτικού κοινού σε αγορές τροφίμων μακράς διάρκειας από τα μεγάλα σούπερ μάρκετ».

Μοναχική εργασία

Κανονικά συνεχίζει τις εργασίες του στον κάμπο ο βιοκαλλιεργητής ροδιού και λωτού στη Δράμα, Νίκος Μπενιάτογλου. «Πηγαίνουμε στα κτήματα και κλαδεύουμε, χωρίς να ερχόμαστε σε επαφή με άλλους, εκτός από τα μέλη της οικογένειας. Επιστρέφουμε το απόγευμα στο σπίτι και μένουμε μέσα».

Ο ίδιος επέλεξε να έχει στο πλευρό του στις αγροτικές εργασίες τη σύζυγό του Ειρήνη, που είναι αγρότισσα. «Θα μπορούσα να έχω δύο εργάτες και να είναι ευκολότερη η δουλειά μου, αλλά επέλεξα να είμαι με τη σύζυγό μου. Θα μου χρειαστεί περισσότερος χρόνος και κόπος, αλλά θα είμαστε πιο ασφαλείς από πλευράς υγείας», εξηγεί.

Από την περιοχή της Νεμέας, ο Θοδωρής Τσάνος σημειώνει: «Εδώ δεν κινδυνεύεις από κάτι όταν εργάζεσαι, αφού είσαι στο χωράφι μόνος. Φυσικά, η ζωή μας έχει αλλάξει, δεν υπάρχουν πλέον μέρη για να βγει κάποιος, αλλά όλοι προσαρμοστήκαμε στα νέα δεδομένα». Και στις λαϊκές αγορές οι παραγωγοί λαμβάνουν μέτρα προστασίας, τόσο για τους ίδιους, όσο και για τους καταναλωτές. «Δίνουμε στους καταναλωτές γάντια και να επιλέξουν αυτοί τα προϊόντα με παράλληλη χρήση αντισηπτικών σκευασμάτων σε κάθε πάγκο, για την προστασία όλων μας», αναφέρει ο Κώστας Λιάρτης από το Γουλέμι Λοκρίδας.