Τι αλλαγές φέρνει ο νέος Κανονισμός για τα γεωργικά μηχανήματα

20.07.2023, 17:59

Στις 29 Ιουνίου, δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός (2023/1230) για τον Γεωργικό Εξοπλισμό («ΕΚ σχετικά με τα μηχανήματα και την κατάργηση της οδηγίας 2006/42/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και της οδηγίας 73/361/ΕΟΚ του Συμβουλίου»).

Το κείμενο αντικαθιστά την Οδηγία (2006/1230) και έχει στόχο να επικαιροποιήσει τα δεδομένα που αφορούν νέες τεχνολογίες στα μηχανήματα, όπως η τεχνητή νοημοσύνη (AI) και οι δικλείδες ασφαλείας που προβλέπονται για την αξιοποίησή της, η ρομποτική και το διαδίκτυο των πραγμάτων (IoT). Το νέο πλαίσιο θα μπει σε ισχύ σε 42 μήνες μετά τη δημοσίευσή του, δηλαδή θα ισχύει από τις 20 Ιανουαρίου του 2027.

Εφαρμογή

Aπό την ανωτέρω ημερομηνία εξαιρούνται ορισμένοι κανόνες που ισχύουν για τα κράτη-μέλη, όπως η κοινοποίηση των φορέων αξιολόγησης της συμμόρφωσης, οι ορισμοί κυρώσεων κ.λπ. Δεν υπάρχουν προβλέψεις για μεταβατική διαδικασία μεταξύ της Οδηγίας και του Κανονισμού για τα Γεωργικά Μηχανήματα. Αυτό σημαίνει ότι οι κατασκευαστές θα πρέπει να συμμορφωθούν έως τις 19 Ιανουαρίου 2027, σε ό,τι αφορά την Οδηγία και έως τις 20 Ιανουαρίου σε ό,τι αφορά τον νέο ΕΚ.

Οι κυριότερες αλλαγές

Μεταξύ άλλων, οι κυριότερες αλλαγές που φέρνει το νέο πλαίσιο είναι οι εξής:

✱ Νομική ισχύς: Ως Κανονισμός, ο 1230, παρέχει περισσότερες προϋποθέσεις για άμεση εφαρμογή σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ. Οι κατασκευαστές δεν θα χρειάζεται να περιμένουν τις εθνικές αρχές και το εθνικό δίκαιο, που θεωρείται πιθανώς ότι μπορεί να επιβάλει αυστηρότερες προδιαγραφές. Ο ΕΚ θεσπίζει κανόνες για τη λειτουργία των φορέων αξιολόγησης της συμμόρφωσης, καθώς και για το πλαίσιο επιτήρησης της αγοράς.

✱ Λιγότερη γραφειοκρατία: Οι κατασκευαστές θα μπορούν να καταθέτουν τις προδιαγραφές και τις οδηγίες ενός προϊόντος ψηφιακά.

✱ Κοινές προδιαγραφές: Ο ΕΚ περιλαμβάνει κανόνες σε περίπτωση που υπάρχουν ζητήματα προς επίλυση για την ανάπτυξη κοινών προδιαγραφών για ένα συγκεκριμένο μηχάνημα.

✱ Θεμελιώδης τροποποίηση: Εισάγεται ο όρος της «θεμελιώδους τροποποίησης», ο οποίος αφορά τις αλλαγές στον τελικό χρήστη, οι οποίες δημιουργούν αλλαγές που σχετίζονται με σημαντικούς κινδύνους που συνδέονται με ένα τροποποιημένο μηχάνημα.

✱ Αξιολόγηση συμμόρφωσης: Η γενική αρχή περί αξιολόγησης συμμόρφωσης του εξοπλισμού θα συνάδει με τη φιλοσοφία της «αυτοσυμμόρφωσης». Τα μηχανήματα που περιλαμβάνονται σε μια λίστα του νέου πλαισίου θα πρέπει να περνούν από αξιολόγηση μέσω ειδικών φορέων (επιτροπών – πιστοποιημένων εξωτερικών φορέων). Ενδεικτικό παράδειγμα της νέας λειτουργίας αξιολόγησης αποτελεί το παρτικόφ (PTO) των τρακτέρ (και συνοδευτικά εξαρτήματά του ασφαλείας). Εφόσον διατίθεται ξεχωριστά στην αγορά, θα πρέπει να αξιολογείται από τέτοιους φορείς.

✱ Μηχανική εκμάθηση (Machine learning): Συστήματα που περιλαμβάνουν ρουτίνες μηχανικής εκμάθησης πλέον βρίσκονται στη λίστα του εξοπλισμού που θα πρέπει να αξιολογείται από πιστοποιημένο φορέα. Ο επερχόμενος ΕΚ για την τεχνητή νοημοσύνη, όταν δημοσιευθεί, θα πρέπει να περιλαμβάνει προβλέψεις για τέτοια συστήματα ως «υψηλού κινδύνου τεχνητής νοημοσύνης» και να επιβάλει πρόσθετες προδιαγραφές.

Τα επόμενα βήματα

Μετά τη δημοσίευση του νέου Κανονισμού, υπάρχουν δύο σημαντικά βήματα που θα ακολουθήσουν. Πρώτον, η Aνάπτυξη του Οδηγού Εφαρμογής (Εγχειριδίου) του Κανονισμού Γεωργικού Εξοπλισμού, ώστε να αποφευχθούν παρερμηνείες. Δεύτερον, η επικαιροποίηση των εναρμονισμένων προδιαγραφών.

Σύμφωνα με τον CEMA, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εργάζεται προς την κατεύθυνση αυτή.

Χ. Καβαλάρης
«Πιο αξιόπιστα και ασφαλή μηχανήματα»

Ζητήσαμε ένα σχόλιο για τον νέο Κανονισμό από τον Δρ. Χρήστο Καβαλάρη, μέλος ΕΔΙΠ, καθηγητή του τμήματος Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας: «Ο νέος Κανονισμός 1230/2023 που θεσπίστηκε πρόσφατα έρχεται να αντικαταστήσει τη “χιλιομπαλωμένη” Οδηγία 2006/42/ΕΚ επικαιροποιώντας τις βασικές απαιτήσεις ασφάλειας για τα γεωργικά μηχανήματα που διατίθενται στην ευρωπαϊκή αγορά.

Μια επουσιώδης αναβάθμιση είναι η προσθήκη των ψηφιακών μέσων και του λογισμικού ως δομικών στοιχείων ασφάλειας των μηχανημάτων. Οι σύγχρονοι γεωργικοί ελκυστήρες και πολλά αυτόνομα μηχανήματα όπως μηχανές συγκομιδής και αυτοκινούμενα ψεκαστικά, για παράδειγμα, χρησιμοποιούν συστήματα μηχανικής εκμάθησης με αυτοεξελισσόμενη συμπεριφορά που όμως μπορούν σε ορισμένες περιπτώσεις να αποτελέσουν σημαντικές πηγές κινδύνων.

Μια εσφαλμένη απόφαση λόγω ελλιπών πληροφοριών, μια ασαφής επικοινωνία με τον χειριστή ή μια απώλεια επικοινωνίας με υλικά δομικά στοιχεία του μηχανήματος ή του συνεργού περιβάλλοντος είναι πολύ πιθανό να προκαλέσουν μια απρόβλεπτη ή επισφαλή συμπεριφορά που θα μπορούσε να δημιουργήσει σοβαρούς κινδύνους για πρόσωπα, ζώα, αγαθά και περιβάλλον.

Πολλοί αγρότες, όμως, αγνοούν αυτούς τους κινδύνους, τους οποίους έρχεται να θεραπεύσει ο καινούργιος Κανονισμός προσθέτοντας νέα πρότυπα στον εγγενή σχεδιασμό και κατασκευή ενός σύγχρονου και ασφαλούς γεωργικού μηχανήματος. Επιπλέον, με τον εναρμονισμό των προτύπων και των προδιαγραφών εντός της ΕΕ, ο νέος Κανονισμός εισάγει διαφάνεια, με βασική επιδίωξη να μειώσει το υψηλό κοινωνικό κόστος των ατυχημάτων στη γεωργία.

Οι γεωργοί πλέον θα μπορούν να αισθάνονται σίγουροι ότι αγοράζοντας ένα οποιοδήποτε μηχάνημα που φέρει την εγκεκριμένη σήμανση “CE” εξασφαλίζουν και τα υψηλά στάνταρντ αξιοπιστίας και ασφάλειας του νέου Κανονισμού».