Αναγέννηση στην ευρωπαϊκή ύπαιθρο από την Κομισιόν – Στόχος ο διπλασιασμός των νέων αγροτών
Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα συστήσει στα κράτη μέλη, ιδίως σε εκείνα που υστερούν σε αυτόν τον τομέα, να επενδύσουν τουλάχιστον το 6 % των γεωργικών δαπανών τους σε μέτρα που προωθούν την ανανέωση των γενεών, με τη δυνατότητα κινητοποίησης πρόσθετων πόρων. Η στρατηγική περιλαμβάνει επίσης την ανάπτυξη εθνικών στρατηγικών για την ανανέωση των γενεών στη γεωργία έως το 2028, στο πλαίσιο των οποίων θα αντιμετωπιστούν τα υφιστάμενα εμπόδια και θα καθοριστούν στοχευμένα μέτρα στήριξης, με βάση τις συστάσεις της Επιτροπής. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποβάλλουν τακτικά εκθέσεις σχετικά με την πρόοδό τους. Μαζί, οι προσπάθειες αυτές θα διασφαλίσουν έναν βιώσιμο, ανθεκτικό και ελκυστικό γεωργικό τομέα για το μέλλον.
Οι γεωργοί νεαρής ηλικίας διαδραματίζουν καίριο ρόλο για την επισιτιστική ασφάλεια της ΕΕ και για τη ζωντάνια των αγροτικών περιοχών. Για να παραμείνει ο τομέας της γεωργίας ανθεκτικός και ελκυστικός, πρέπει να παρέχονται στους νέους ανθρώπους οι κατάλληλες συνθήκες για να οικοδομήσουν τη ζωή και τη σταδιοδρομία τους στις αγροτικές περιοχές —κατά τρόπο που διασφαλίζει όχι μόνο το δικαίωμά τους να παραμείνουν αλλά και την επιθυμία τους να το πράξουν. Ωστόσο, ο τομέας αντιμετωπίζει σοβαρές πιέσεις: γήρανση του εργατικού δυναμικού, μείωση του αγροτικού πληθυσμού και οικονομικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις. Η περιορισμένη πρόσβαση σε γη και οικονομικά προσιτή πίστωση, τα χαμηλότερα εισοδήματα και η έλλειψη σχετικών δεξιοτήτων αποθαρρύνουν τους νεοεισερχόμενους στον τομέα, ενώ η διαδοχή παραμένει δύσκολη λόγω διοικητικών και οικονομικών φραγμών. Η αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων αποτελεί τόσο στρατηγική αναγκαιότητα όσο και κοινή κοινωνική ευθύνη για την ΕΕ.
Υλοποίηση της στρατηγικής: επόμενα βήματα για την ανανέωση των γενεών
Η στρατηγική αποσκοπεί στη στήριξη και την προετοιμασία της επόμενης γενιάς γεωργών της ΕΕ. Αναγνωρίζει ότι οι γεωργοί νεαρής ηλικίας αντιμετωπίζουν συγκεκριμένες προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν με συγκεκριμένες δράσεις, σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης —ενωσιακό, εθνικό και περιφερειακό— και στο πλαίσιο όλων των πολιτικών.
Για να επιτευχθεί αυτό, η στρατηγική προσδιορίζει πέντε βασικούς μοχλούς δράσης: πρόσβαση σε γη, χρηματοδότηση, δεξιότητες, δίκαιο βιοτικό επίπεδο στις αγροτικές περιοχές και στήριξη της διαδοχής. Κάθε μοχλός στηρίζεται μέσω στοχευμένων εμβληματικών πρωτοβουλιών, μεταξύ των οποίων:
- Πρόταση υποχρεωτικής «δέσμης εκκίνησης» για τους γεωργούς νεαρής ηλικίας στο πλαίσιο της επόμενης ΚΓΠ, για τη διευκόλυνση της εισόδου και της εγκατάστασής τους στον τομέα μέσω μιας ολοκληρωμένης δέσμης παρεμβάσεων, συμπεριλαμβανομένου ενός κατ’ αποκοπή ποσού για την εγκατάσταση, ύψους έως 300 000 EUR.
- Καλύτερη στόχευση των κονδυλίων υπέρ των γεωργών νεαρής ηλικίας.
- Συνεργασία με την ΕΤΕπ για την ανάπτυξη καθεστώτων εγγυήσεων και/ή επιδοτήσεων επιτοκίου για τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση.
- Δημιουργία ευρωπαϊκού παρατηρητηρίου γαιών για τη βελτίωση της διαφάνειας όσον αφορά τη γη. Αυτό θα βοηθήσει στους γεωργούς να έχουν πρόσβαση σε διαθέσιμες εκτάσεις και θα στηρίξει την κληρονομική διαδοχή των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, την τεκμηρίωση της πολιτικής και την πρόληψη της κερδοσκοπίας στον τομέα της γης, με αποτέλεσμα τη διευκόλυνση της ανάληψης γεωργικής δραστηριότητας για τους νεοεισερχόμενους.
- Ένταξη σημαντικών πτυχών της ανανέωσης των γενεών όσον αφορά τη διαδοχή στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο και ενσωμάτωση μεταρρυθμίσεων στον τομέα των συντάξεων, της συνταξιοδότησης και της μεταβίβασης γεωργικών εκμεταλλεύσεων στα εθνικά πλαίσια πολιτικής με σκοπό τη διευκόλυνση της έγκαιρης διαδοχής και της κινητικότητας των γαιών.
- Πρόσκληση των γεωργών νεαρής ηλικίας να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα Erasmus για νέους επιχειρηματίες, ώστε να έχουν τη δυνατότητα να μάθουν ορθές γεωργικές πρακτικές στο εξωτερικό ή να διαφοροποιήσουν τα έσοδά τους αντλώντας πληροφορίες από άλλους τομείς.
- Προώθηση καλών συνθηκών διαβίωσης στις αγροτικές περιοχές, με παράλληλη στήριξη της τοπικής ανάπτυξης και της συμμετοχής των νέων και των γυναικών.
- Συγχρηματοδότηση υπηρεσιών αντικατάστασης στην εκμετάλλευση, για την αντικατάσταση των γεωργών όταν απουσιάζουν λόγω ασθένειας, διακοπών ή παροχής φροντίδας σε άλλους, ώστε να βελτιώνεται η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.
Η στρατηγική έχει σχεδιαστεί για να εφαρμοστεί σε πολλαπλά διασυνδεδεμένα επίπεδα: μέσω της τρέχουσας και της μελλοντικής ΚΓΠ, συμπληρωματικών πολιτικών της ΕΕ, δράσεων της ΕΕ υπό την καθοδήγηση των χωρών σε τομείς όπως η πρόσβαση στη γη, η φορολογία, η εκπαίδευση και οι συντάξεις, καθώς και πρωτοβουλιών των ενδιαφερόμενων μερών. Η υπέρβαση αυτών των εμποδίων απαιτεί ισχυρή εθνική και περιφερειακή δέσμευση για τη διασφάλιση ουσιαστικού αντικτύπου.
