Η ανάταξη του συνεταιριστικού ιστού

Δύο νομοθετήματα της περιόδου που διανύουμε ίσως λειτουργήσουν ως καταλύτες για την ανάταξη του συνεταιριστικού και αγροτικού παραγωγικού ιστού. Το πρώτο σχετίζεται με το συνεταιριστικό νομοσχέδιο. Δεν είναι λίγοι εκείνοι οι συνεταιριστές που, όπως κατέγραψε η «ΥΧ» στο προηγούμενο φύλλο της, εμφανίζονται να κρατούν αποστάσεις από την πρόβλεψη για τη δυνατότητα ανάληψης κοινών δραστηριοτήτων με ιδιώτες επιχειρηματίες.

Βέβαια, η δυνατότητα αυτή παρέχεται και από τον ισχύοντα νόμο που θέσπισε η προηγούμενη κυβέρνηση το 2016, χωρίς ωστόσο να έχει χρησιμοποιηθεί. Σε κάθε περίπτωση, όμως, το ζήτημα αυτό απασχολεί μεγάλο τμήμα του διεθνούς συνεταιριστικού οικοδομήματος, το οποίο φαίνεται να προκρίνει συμπράξεις συνεταιριστικών δομών με ιδιωτικές επιχειρήσεις για την ανάληψη συγκεκριμένων και όχι γενικού τύπου δράσεων.

Μάλιστα, τέτοιου είδους υβριδικά, όπως συχνά ονομάζονται, σχήματα, εμφανίζονται να αποτελούν κυρίαρχες επιλογές σε δύο περιπτώσεις. Αφενός εκεί όπου οι υφιστάμενοι συνεταιρισμοί χαρακτηρίζονται από υστέρηση και αδυνατούν να παρακολουθήσουν με επιτυχία τις εξελίξεις. Αφετέρου, στις μεγάλες συνεταιριστικές επιχειρήσεις, οι οποίες ανταγωνίζονται συχνά επί ίσοις όροις τους μεγάλους παίκτες της παγκόσμιας αγροδιατροφής. Οι 45 υφιστάμενοι διεθνικοί ευρωπαϊκοί συνεταιριστικοί όμιλοι, για παράδειγμα, είναι όλοι προϊόν συμπράξεων και συνεργασιών συνεταιριστικών δομών με κεφαλαιουχικές ιδιωτικές επιχειρήσεις.

H δεύτερη νομοθετική πρωτοβουλία αφορά την αντιμετώπιση μιας ελληνικής μοναδικότητας. Όπως γράφει σε πρόσφατο άρθρο του ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ, Άκης Σκέρτσος, η διάσωση του υγιούς τμήματος των υπερχρεωμένων επιχειρήσεων αποτελεί βασική προτεραιότητα.

Επιχειρήσεων που όσο δεν αναδιαρθρώνονται, δεν αλλάζουν διοικήσεις, δεν ρυθμίζονται ή «κουρεύονται» τα χρέη τους, παραμένουν σε ομηρία, απαξιώνονται, καθυστερούν την ανάπτυξη. Μία βασική αιτία του κακού, κατά τον Άκη Σκέρτσο, είναι η ισχύουσα διαδοχή στην αλληλέγγυα ευθύνη. Δηλαδή, η ευθύνη που έχουν ακόμα και με την προσωπική τους περιουσία τα πρόσωπα που διαδέχονται στη διοίκηση μιας επιχείρησης κάποιους, οι οποίοι διέπραξαν ένα φορολογικό αδίκημα στο παρελθόν.

Αυτό το καθεστώς καθηλώνει σημαντικό τμήμα του συνεταιριστικού δυναμικού και αποτρέπει την ανάληψη καθηκόντων από νέες διοικήσεις και ικανά στελέχη.

Αποτελεί διεθνές φαινόμενο ότι όσο μεγαλώνει και απλώνεται μία συνεταιριστική δομή, τόσο μετατοπίζεται ο έλεγχος από τα μέλη της στα διευθυντικά στελέχη, γεγονός που φοβίζει. Είναι, επίσης, γεγονός ότι, ειδικά στον συνεταιριστικό τομέα, η εφαρμογή της άρσης της ισχύουσας διαδοχής στην αλληλέγγυα ευθύνη πρέπει να γίνει με απόλυτη διαφάνεια. Ωστόσο, στο όνομα των παραπάνω δυσκολιών, δεν μπορούμε να συντηρούμε τη συνεχιζόμενη απαξίωση του συνεταιριστικού οικοδομήματος.