Με ρυθμό 1,6% έτρεξαν οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ στο πρώτο μισό του έτους, επίδοση, όμως, η οποία αφενός οφείλεται αποκλειστικά στην αύξηση των τιμών και όχι των πωλούμενων όγκων (οι οποίοι κινήθηκαν πτωτικά), αφετέρου «επιτεύχθηκε» κυρίως τους μήνες Μάιο και Ιούνιο, όταν ο πληθωρισμός σκαρφάλωσε στο 11,3% και στο 12,1% αντίστοιχα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με στοιχεία της IRI για το οργανωμένο λιανεμπόριο, η αξία των πωλήσεων ενισχύθηκε κατά 9,5% τον Ιούνιο και κατά 9,8% τον Μάιο (υψηλό 17 μηνών), υπερκαλύπτοντας, σε συνδυασμό με το +1,3% του Μαρτίου, τις μειώσεις που είχαν καταγραφεί τον Απρίλιο (-5,3%), τον Φεβρουάριο (-2%) και τον Ιανουάριο (-3,2%).
Σε απόλυτα νούμερα, στο πρώτο εξάμηνο του 2022, οι συνολικές πωλήσεις των ταχυκίνητων καταναλωτικών αγαθών (FMGCs) διαμορφώθηκαν σε 4,147 δισ. ευρώ έναντι 4,081 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι, με τον θετικό ρυθμό ανάπτυξης να τροφοδοτείται τόσο από τα τυποποιημένα προϊόντα σταθερού barcode που «έτρεξαν» με 1,1%, όσο και από τα επί ζυγίω (χύμα), όπου η αύξηση των πωλήσεων ήταν 3,4%.
Ακρίβυναν αρκετά γαλακτοκομικά, κατεψυγμένα
Τα τρόφιμα είχαν τη μεγαλύτερη συνεισφορά στις βελτιωμένες σε σχέση με πέρυσι επιδόσεις του εξαμήνου, καθώς οι πωλήσεις τους αυξήθηκαν 2,2%, όταν στο ίδιο διάστημα του 2021 είχαν αυξηθεί 1,3%.
Στα τρόφιμα σταθερού barcode, η αύξηση της αξίας πωλήσεων περιορίστηκε στο 1,8%, τη στιγμή που οι ποσότητες μειώθηκαν κατά 1,5%.
Στις επιμέρους υποκατηγορίες, οι μεγαλύτερες ανατιμήσεις σε επίπεδο εξαμήνου καταγράφηκαν στα γαλακτοκομικά με ποσοστό 6,2% και στα κατεψυγμένα με 5,1%, τη στιγμή που οι όγκοι πωλήσεών τους υποχώρησαν κατά 5,6% και 5,5% αντίστοιχα. Βέβαια, η μείωση του όγκου πωλήσεων είναι πολύ μεγαλύτερη σε άλλες κατηγορίες προϊόντων και φτάνει το 5,4% στα προϊόντα προσωπικής υγιεινής και το 7,1% στα είδη νοικοκυριού.
Μοναδική υποκατηγορία των τροφίμων όπου καταγράφεται αύξηση στις ποσότητες είναι τα συσκευασμένα τρόφιμα στα οποία οι όγκοι ενισχύθηκαν κατά 1,9%, κάτι που σε συνδυασμό με την αύξηση 2,7% της τιμής ανά μονάδα, οδήγησε και σε αύξηση 4,6% στην αξία πωλήσεων. Οριακή αύξηση 0,3% στους όγκους καταγράφεται και στα μη αλκοολούχα αναψυκτικά.
Τσίμπησε 11,3% το χύμα κοτόπουλο
Στα επί ζυγίω προϊόντα, τη μεγαλύτερη αύξηση στην αξία πωλήσεων, με ποσοστό 11,3%, εμφανίζει το κοτόπουλο, ποσοστό δεκαπλάσιο σε σχέση με το 1,5% του πρώτου εξαμήνου του 2021. Ακολουθούν το κρέας με 7,1% (-1,3% η αξία πωλήσεων το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι), τα γαλακτοκομικά, δηλαδή κυρίως τα χύμα τυριά με 5,1% (-1,9% πέρυσι) και τα λαχανικά με 2,2% (-0,2% πέρυσι). Στον αντίποδα, τις μεγαλύτερες μειώσεις πωλήσεων εμφανίζουν οι υποκατηγορίες των ψαριών και των αλλαντικών, με απώλειες 10,8% και 9,3% αντίστοιχα. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τον Μάιο του 2022 ο Γενικός Δείκτης Κύκλου Εργασιών στο Λιανικό Εμπόριο αυξήθηκε 5,1% σε σχέση με τον ίδιο μήνα πέρυσι, ωστόσο ο Γενικός Δείκτης Όγκου (κύκλος εργασιών σε σταθερές τιμές) παρουσίασε μείωση 4,2%. Μάλιστα, στα μεγάλα καταστήματα τροφίμων, η υποχώρηση των πωλήσεων έφτασε, σύμφωνα με την Αρχή, το 7,6%.
Δεν αντέχουν τις προσφορές οι επιχειρήσεις
Σημαντικό ρόλο στη μείωση των πωλούμενων όγκων σε όλες τις προϊοντικές κατηγορίες αναμφισβήτητα έπαιξε η μείωση της προωθητικής έντασης (προσφορές), στοιχείο που αποδίδεται στην αδυναμία των επιχειρήσεων να απορροφήσουν πλέον τις ανατιμήσεις στα κόστη. Έτσι, σύμφωνα με την IRI, στο σύνολο της αγοράς FMCGs οι προσφορές μειώθηκαν στο εξάμηνο κατά 1,2 μονάδες, στα τρόφιμα κατά 0,8 μονάδες, στα προϊόντα προσωπικής υγιεινής κατά 1,9 μονάδες και στα είδη οικιακής χρήσης κατά 3,3 μονάδες.
Αυτό συνέβαλε στην αύξηση της τιμής πώλησης ανά μονάδα κατά 3,4% για το σύνολο των ταχυκίνητων κωδικών, ενώ κατά το ίδιο ακριβώς ποσοστό αυξήθηκε η τιμή ανά μονάδα στα τρόφιμα. Ακόμα μεγαλύτερες ήταν οι αυξήσεις στα είδη προσωπικής υγιεινής (6%) και στα είδη για το σπίτι (4,9%).
Κερδίζει έδαφος η ιδιωτική ετικέτα
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι το μερίδιο των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας (private label) εμφανίζεται στο εξάμηνο αυξημένο κατά 8,6% στο 16%. Πρόκειται για τάση που είχε αποτυπωθεί τόσο στα στοιχεία της Nielsen για το πεντάμηνο του 2022, όσο και σε σχετικές έρευνες του ΙΕΛΚΑ. Από τα νεότερα στοιχεία της IRI μοιάζει να επιβεβαιώνεται η εκτίμηση ότι, εφόσον δεν ανακοπεί το τρέχον κύμα ανατιμήσεων, η ιδιωτική ετικέτα θα κλείσει το 2022 με αυξημένο μερίδιο αγοράς, ύστερα από το πτωτικό σερί των τελευταίων ετών. Σημειωτέον ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της IRI, τα private label προϊόντα κατείχαν το 2014 μερίδιο 19%, το οποίο έκτοτε υποχωρούσε κάθε χρόνο, έστω και οριακά, φτάνοντας πέρυσι το 14,8%.
Σαφώς, η ενίσχυση των private label δεν αποτελεί ελληνικό φαινόμενο, πόσω μάλλον που σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες τα εν λόγω προϊόντα ήδη «απολαμβάνουν» υψηλότερα μερίδια αγοράς. Σύμφωνα με ανάλυση της Rabobank, που είχε παραθέσει σε πρόσφατο σχετικό ρεπορτάζ η «ΥΧ», η παρούσα συγκυρία, με τον υψηλό πληθωρισμό και τη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών, αναμένεται να οδηγήσει σε περαιτέρω εδραίωση της ιδιωτικής ετικέτας, ακόμα και σε σχετικά «ώριμες» αγορές, όπως αυτές της Γερμανίας, του Ηνωμένου Βασιλείου ή της Ελβετίας.
Στροφή στα συνοικιακά καταστήματα
Αξιοσημείωτη είναι επίσης η στροφή των καταναλωτών στα «σούπερ μάρκετ της γειτονιάς». Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της IRI, οι μικρές σάλες έως 400 τ.μ. παρουσίασαν στο πρώτο εξάμηνο του 2022 τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης, αυξάνοντας τις πωλήσεις τους κατά 6,6%, ποσοστό σχεδόν τριπλάσιο από το 2,4% που κατέγραψαν τα μεγάλα καταστήματα (hyper market) με εμβαδό μεγαλύτερο των 2.500 τ.μ. Η τάση αυτή αποδίδεται από στελέχη της αγοράς στην προσπάθεια των αγοραστών να περικόψουν, στο μέτρο του δυνατού, και με τις τιμές των καυσίμων στα ύψη, τα έξοδα μετακίνησης.Αντίθετα, απώλειες 0,8% εμφάνισαν τα μεσαία καταστήματα από 1.000 έως 2.500 τ.μ. ενώ οριακή αύξηση πωλήσεων 0,5% κατέγραψαν τα καταστήματα με εμβαδό από 400 έως 1.000 τ.μ.
Πάντως, οι δύο αυτές κατηγορίες εξακολουθούν να κατέχουν τα υψηλότερα μερίδια αγοράς με 38,2% και 33,9% αντίστοιχα, ακολουθούμενα από τα hyper market με 14,4% και τα συνοικιακά σούπερ μάρκετ με 13,5%.
