Απολογισμός του 2023 και τα σχέδια για το 2024 – Εκτιμήσεις από τις διεπαγγελματικές οργανώσεις

Η χρονιά που φεύγει μας αφήνει με πολλά ανοιχτά θέματα, όπως τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή, που προστέθηκε σε αυτόν της Ουκρανίας, τις ανεξέλεγκτες καταστροφές της κλιματικής κρίσης και την προσαρμογή και εφαρμογή των όσων προβλέπει η νέα ΚΑΠ, που αποδείχθηκαν ιδιαίτερα δύσκολες. Παρά την, όπως όλα δείχνουν, επαναφορά πλεονάσματος στο εμπορικό αγροτικό ισοζύγιο, συνεχίζει να βρίσκεται σε εκκρεμότητα το κεφαλαιώδες πρόβλημα του βαθμού παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας της ελληνικής αγροδιατροφής. Παρά τα όσα συμβαίνουν σε άλλα κράτη-μέλη, οι τιμές των τροφίμων στη λιανική, καθώς και οι τιμές πολλών αγροτικών εφοδίων, αυξάνονται με πολύ πιο γρήγορους ρυθμούς από τις τιμές που εισπράττει ο αγρότης από την παραγωγή του.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, η «ΥΧ» κάλεσε οργανώσεις, συνδέσμους, φορείς, ιδρύματα, ακαδημαϊκούς, καινοτόμες επιχειρήσεις, αλλά και πολιτικούς, να δώσουν το στίγμα των πεπραγμένων τους το 2023, αλλά και τους στόχους τους ενόψει του νέου έτους.

Σε τρεις ενότητες θα παρουσιαστεί αυτήν την εβδομάδα, το πρώτο μέρος του μεγάλου αφιερώματος, το οποίο θα ολοκληρωθεί στο επόμενο φύλλο της «ΥΧ».

Δεύτερη ενότητα: Διεπαγγελματικές Οργανώσεις

Ευθύμιος Φωτεινός
Πρόεδρος Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Βάμβακος (ΔΟΒ)

Δύσκολη η χρονιά που έρχεται για το βαμβάκι

Το 2023, παρ’ όλες τις ευοίωνες προβλέψεις από την προηγούμενη χρονιά, μας αφήνει με μία πικρή γεύση, αναλογιζόμενοι και τις πρόσφατες κακοκαιρίες Daniel και Elias, που είχαν καταστροφικές συνέπειες όχι μόνο περιβαλλοντικές και οικονομικές αλλά στοίχισαν και σε ανθρώπινες ζωές. Με επιστολή της η ΔΟΒ ζήτησε από τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρη Αυγενάκη τη μείωση του ελάχιστου πλαφόν (ηρτημένης) συγκομιδής του βαμβακιού, πέραν των οποιονδήποτε ποσοστών ζημιάς που θα δώσει ο ΕΛΓΑ, κατά 30% για όλες τις Π.Ε. στις οποίες καλλιεργείται το βαμβάκι, προκειμένου να μην υπάρχει πρόβλημα στη λήψη της συνδεδεμένης ενίσχυσης βάμβακος 2023 και οι παραγωγοί να μπορέσουν να παραδώσουν τις όποιες ποσότητες κατέχουν και να μην χαθεί η καλλιεργητική περίοδος αλλά και ο κόπος τους. Επιπλέον, για τις περιοχές της Θεσσαλίας και της Στερεάς Ελλάδας που επλήγησαν ανεπανόρθωτα ζητήθηκε να μην επηρεαστεί η συνδεδεμένη ενίσχυση για όσες ποσότητες βαμβακιού παραδοθούν, ανεξαρτήτως στρεμματικής απόδοσης.

Το μακροοικονομικό περιβάλλον με τη μακροπρόθεσμη περίοδο των υψηλών επιτοκίων που επιβραδύνουν την κατανάλωση σε υπερθερμαινόμενες οικονομίες ασκούν πίεση στις διογκωμένες τιμές των αγροτικών προϊόντων, μεταξύ των οποίων και του βαμβακιού. Οι αγρότες διαμαρτύρονται για τις χαμηλές τιμές και είναι ανησυχητικό για όλους όσους που ασχολούνται με το εμπόριο.

Στην Ελλάδα προβλεπόταν χαμηλότερη σοδειά τη φετινή σεζόν λόγω μείωσης 10% στη φυτεμένη έκταση. Ωστόσο, η κατάσταση είχε επιδεινωθεί πολύ, επηρεαζόμενη από τις καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλική περιοχή, 20 ημέρες πριν τη συγκομιδή, με αποτέλεσμα τη μείωση σχεδόν 35% του Εθνικού μέσου όρου. Προβλήματα ποιότητας εμφανίστηκαν στις πληγείσες περιοχές που συγκεντρώθηκαν σε χαμηλές ποιότητες χρώματος και αύξησαν τα ξένα σώματα στο εκκοκκισμένο βαμβάκι που παράγεται.

Σε γενικές γραμμές, η κατάσταση που εμφανίζεται δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντική, καθώς οι συνήθεις εμπορικές ροές δυσκολεύουν τα πράγματα τόσο για τον κλάδο όσο και για το εμπόριο.

Ακόμη και σε αυτές τις δύσκολες στιγμές, ο κλάδος του βαμβακιού στην Ελλάδα με μεγάλο επαγγελματισμό και συστηματική δουλειά από τους φορείς της χώρας προχωρά με μια ξεκάθαρη στρατηγική για το μέλλον: την ενίσχυση της αξίας του παραδοτέου προϊόντος μέσω της αύξησης της ποιότητάς του (τεχνικές προδιαγραφές) και τα χαρακτηριστικά βιωσιμότητάς του (οι πιστοποιήσεις προϊόντων που αναφέρονται στις εφαρμοσμένες γεωργικές πρακτικές).

Παρ’ όλα αυτά, θα πρέπει να εκμεταλλευτούμε τη θέση μας μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς παράγουμε το 80% του ευρωπαϊκού βαμβακιού, με δεύτερη την Ισπανία αλλά και παγκοσμίως κατέχουμε την όγδοη θέση. Προπάντων, όμως, πρέπει να παράγουμε ποιοτικό προϊόν αλλά και πιστοποιημένο, από το χωράφι έως το τελικό προϊόν, προκειμένου να γίνει πιο ανταγωνιστικό. Στη Διεπαγγελματική εργαζόμαστε όλοι μαζί για μία βιώσιμη και ανταγωνιστική καλλιέργεια με ορθές καλλιεργητικές πρακτικές.

Κωνσταντίνα Σπυροπούλου
Πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Αμπέλου και Οίνου (ΕΔΟΑΟ)

Μονόδρομος η υιοθέτηση πολιτικών στην κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης

O αμπελοοινικός κλάδος στην Ελλάδα αντιμετωπίζει μια νέα εποχή, σημαδεμένη από τις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής. Οι αμπελώνες αντιμετωπίζουν πιέσεις λόγω των ακραίων καιρικών φαινομένων, ενώ η ευαισθησία των ποικιλιών στις αλλαγές της θερμοκρασίας και των κλιματικών συνθηκών απαιτεί νέες προσεγγίσεις.

Αυτό αποτυπώθηκε και στη μεγάλη μείωση της φετινής παραγωγής, με τον περονόσπορο να ευνοείται από τις απότομες διακυμάνσεις και τις μεταβολές των καιρικών συνθηκών. Η κλιματική αλλαγή είναι, βέβαια, ένα παγκόσμιο πρόβλημα που μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με τη συστράτευση όλων στους στόχους που έχουν τεθεί με τη Συμφωνία του Παρισιού και την Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ. Και εδώ αναλογεί ευθύνη σε κάθε παραγωγικό ή επιχειρηματικό κλάδο. Για την ΕΔΟΑΟ, που εκφράζει σε κορυφαίο επίπεδο τον αμπελοοινικό τομέα, είναι προφανές ότι η υιοθέτηση πολιτικών στην κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης είναι μονόδρομος και μπαίνει πρώτο στην ατζέντα.

Παρά τις προκλήσεις, η Ελλάδα έχει το δυναμικό να διατηρήσει την ανταγωνιστικότητά της στην παραγωγή κρασιού. Η εφαρμογή βιώσιμων πρακτικών στην καλλιέργεια των αμπελώνων, η χρήση νέων τεχνολογιών, που αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις του κλίματος, και η προσαρμογή σε νέες ποικιλίες και υβρίδια αποτελούν βήματα προς ένα βιώσιμο μέλλον για τον κλάδο.

Ο ΣΕΟ και η ΚΕΟΣΟΕ συμμερίζονται τη θέση αυτή και ήδη λαμβάνουν σχετικές πρωτοβουλίες, δίνοντας ιδιαίτερη σημασία στην εκπαίδευση τόσο των παραγωγών όσο και των καταναλωτών. Εκτιμώ, ωστόσο, ότι πρέπει να κινηθούμε ταχύτερα, συντονίζοντας τον βηματισμό μας με τον αμπελουργικό κόσμο της Ευρώπης και, κυρίως, του Νότου που πλήττεται ιδιαίτερα.

Προκλήσεις, που πρέπει να απαντηθούν πειστικά και αποτελεσματικά, υπάρχουν ασφαλώς και στο πεδίο της αγοράς. Στρεβλώσεις, που παρατηρούνται για χρόνια και υπονομεύουν την ομαλή λειτουργία της, θα πρέπει επιτέλους να αντιμετωπιστούν. Ο κλάδος έχει καταθέσει προτάσεις στις αρμόδιες υπηρεσίες, ελεγκτικές και μη, και η υλοποίησή τους είναι επιτακτική.

Θα ήθελα, τέλος, να επισημάνω την καλή πορεία του ελληνικού κρασιού στη διεθνή αγορά, χάρη στις συντονισμένες ενέργειες και στη συνεργασία της ΕΔΟΑΟ με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, το Enterprise Greece και τις πρεσβευτικές αρχές. Οι προσπάθειες ετών, που ξεκίνησαν με το Στρατηγικό Σχέδιο για τις τρίτες χώρες, έχουν αποδώσει και, πλέον, η θέση του ελληνικού κρασιού σε δύσκολες αγορές έχει αναβαθμιστεί. Πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί η αγορά του Καναδά, όπου δημιουργήθηκε και δεύτερο κατάστημα του μονοπωλίου LCBO για το ελληνικό κρασί.

Με συνεργασία και ενότητα, ο κλάδος θα δώσει τη μάχη για τις προκλήσεις που αναδύονται, αλλά και για τη διασφάλιση των όσων σημαντικών έχουν επιτευχθεί.

Μανώλης Γιαννούλης
Πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Ελαιολάδου (ΕΔΟΕ)

Οι προκλήσεις και οι προσδοκίες για την ελληνική ελαιοκομία το 2024

Το 2023 ήταν μία χρονιά με μοναδικά χαρακτηριστικά, τόσο για τη διεθνή όσο και για την ελληνική ελαιοκομία. Την πολύ χαμηλή ελαιοπαραγωγή της Ισπανίας την περίοδο 2022-2023, ακολουθεί μια ακόμη πολύ χαμηλή ελαιοπαραγωγή τη φετινή χρονιά, όχι μόνον πλέον στην Ισπανία, αλλά σε όλη τη λεκάνη της Μεσογείου, απόρροια των ιδιαίτερων κλιματικών συνθηκών που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια. Αυτό, σε συνδυασμό με τα ιστορικά χαμηλά αποθέματα έναρξης, δημιουργεί ένα εκρηκτικό κοκτέιλ στο διεθνές ισοζύγιο προσφοράς-ζήτησης ελαιολάδου, με αποτέλεσμα ιστορικά υψηλές διεθνείς τιμές του προϊόντος.

Η ελληνική ελαιοκομία, ύστερα από μία πολύ καλή περσινή εσοδεία, φέτος αντιμετωπίζει την ιστορικά χαμηλότερη ελαιοπαραγωγή εδώ και δεκαετίες. Ταυτόχρονα, η κατανάλωση διεθνώς, αλλά και στην Ελλάδα, παρουσιάζει μείωση της τάξης του 30%, με προοπτική περαιτέρω μείωσης όσο οι τιμές του προϊόντος θα συνεχίσουν να διατηρούνται σε αυτά τα υψηλά επίπεδα.

Τα δεδομένα αυτά αποτελούν πραγματική πρόκληση για την ελληνική ελαιοκομία και η ΕΔΟΕ, σε συνεργασία με την πολιτεία, καταβάλλει προσπάθειες για την προώθηση των ζητημάτων που απασχολούν τον τομέα.

Ελπίζουμε σε θετικές εξελίξεις, όσον αφορά την επίλυση χρονιζόντων θεμάτων του τομέα, όπως, άλλωστε, επιβάλλεται από τις σημερινές συνθήκες, ελπίδα που στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός της κατανόησης από όλους τους εμπλεκομένους ότι δεν υπάρχει πλέον διαθέσιμος χρόνος για χάσιμο. Ο ελαιοκομικός τομέας αντιμετωπίζει διάφορα προβλήματα, όπως:

● Το υψηλό καλλιεργητικό κόστος.

● Τα ποιοτικά προβλήματα που οφείλονται είτε σε μετεωρολογικές συνθήκες, είτε σε πλημμελή αντιμετώπιση ασθενειών της ελιάς.

● Οι πολλές φορές λανθασμένες καλλιεργητικές πρακτικές.

● Η διακίνηση χύμα ανώνυμου και ανεξέλεγκτου προϊόντος στην εγχώρια αγορά, παρά την εδώ και 22 χρόνια απαγόρευσή της.

● Τα φαινόμενα νοθείας που έχουν πολλαπλασιαστεί λόγω της μεγάλης διαφοράς τιμής ελαιολάδου – σπορελαίων.

● Η πλημμελής ενημέρωση των ελαιοπαραγωγών για τις απαιτήσεις της νομοθεσίας σε σχέση με συγκεκριμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά, φυτοφάρμακα και επιμολυντές.

● Η σημαντική έλλειψη προσωπικού των ελεγκτικών μηχανισμών της πολιτείας.

Τα προβλήματα αυτά απαιτούν άμεση επίλυση, η οποία μπορεί να προκύψει μόνον μέσα από τη στενή συνεργασία μεταξύ της πολιτείας και των φορέων που εκπροσωπούν τον τομέα.

Ελπίζουμε το 2024 να αποτελέσει εφαλτήριο για καλύτερες μέρες για την ελληνική ελαιοκομία και στο αντίστοιχο ένθετό σας του 2024 να έχουμε να πούμε πολύ καλύτερα πράγματα. Στο ενδιάμεσο, ελπίζουμε σε έναν κρύο και με πολλές βροχές χειμώνα και μία άνοιξη με καλές συνθήκες για ανθοφορία και καρπόδεση. Τελειώνοντας, θέλω να ευχηθώ, τόσο προσωπικά όσο και εκ μέρους όλων των φορέων που συμμετέχουν στην ΕΔΟΕ, για ένα ευτυχισμένο 2024, με υγεία για όλους μας. 

Γιώργος Ντούτσιας
Πρόεδρος Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Επιτραπέζιας Ελιάς (ΔΟΕΠΕΛ)

Ελπίδες για μια κανονική παραγωγή την ελαιοκομική περίοδο 2024/2025

Η χρονιά που πέρασε έφερε τον κλάδο της επιτραπέζιας ελιάς αντιμέτωπο με δύο ακραίες καταστάσεις. Η ελαιοκομική περίοδος 2022/2023 υπήρξε σημαδιακή με ρεκόρ παραγωγής, ενώ η περίοδος 2023/2024 χαρακτηρίστηκε από ακαρπία. Οι παράγοντες που επηρεάζουν τους τομείς του κλάδου είναι τόσο περιβαλλοντικοί, όσο και ανθρωπογενείς – πολιτικοοικονομικοί.

● Η κλιματική αλλαγή είναι μια πραγματικότητα που θα επηρεάζει πλέον όλη την υφήλιο. Πέραν των γενικών μέτρων, που πρέπει και ελπίζουμε ότι θα ληφθούν σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, θα πρέπει όλοι να το δούμε σαν προσωπικό στοίχημα. Ειδικότερα για την ελαιοκαλλιέργεια, όπως επισημαίνεται από την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα, η εξάρτηση των ελαιοδέντρων από τις κλιματικές συνθήκες, ιδιαίτερα για την καρποφορία τους, είναι άμεση. Η φετινή πρωτοφανής στα χρονικά ακαρπία, ως γνωστόν, οφείλεται στις κλιματικές συνθήκες (κλιματική κρίση), που επικράτησαν τον χειμώνα και την άνοιξη του 2023.

Από την άλλη πλευρά, οι ελαιώνες δεσμεύουν μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα (C02) της ατμόσφαιρας στο πλαίσιο της φυσιολογικής λειτουργίας τους, όπως τα δάση. Βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη στιγμή και πρέπει να αντιληφθούμε τον θεμελιώδη περιβαλλοντικό ρόλο των ελαιώνων. Η διατήρηση των ελαιώνων με τη φροντίδα των ελαιοπαραγωγών, που καλούνται να εφαρμόσουν βιώσιμες και οικολογικές καλλιεργητικές πρακτικές (ανακύκλωση κλαδεμάτων, ισορροπημένη λίπανση, συστηματική παρακολούθηση προσβολών κ.ά.), είναι ενέργειες καθοριστικής σημασίας και για το περιβάλλον. Είναι σημαντικό να συνταχθεί φάκελος (μελέτη) με τα δεδομένα και την επίδραση της κλιματικής αλλαγής στην ελαιοκαλλιέργεια, ο οποίος να προωθηθεί στην ΕΕ για να προβλεφθούν αποζημιώσεις.

● Το αυξημένο κόστος παραγωγής σε όλους τους τομείς ήρθε ως απόρροια της πανδημίας και της συνεχιζόμενης αναστάτωσης στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και το κόστος των εργατικών χεριών λόγω της μεγάλης έλλειψης, σε συνδυασμό με την πλημμελή αντιμετώπιση του δύσκολου αυτού προβλήματος από τη δημόσια διοίκηση, όσον αφορά τη διαδικασία μετάκλησης αλλοδαπών εργατών γης. Το «διαχρονικά» άλυτο πρόβλημα της μετάκλησης εργατών γης ίσως είναι το μεγαλύτερο ζήτημα σήμερα, μετά την κλιματική κρίση, στον κλάδο των επιτραπέζιων ελιών.

Ευελπιστούμε η προσεχής παραγωγή ελαιοκάρπου επιτραπέζιων ποικιλιών την ελαιοκομική περίοδο 2024/2025 (1/9-31/8) να είναι μία κανονική παραγωγή. Ας σημειωθεί, όμως, ότι οι καιρικές συνθήκες του τρέχοντος φθινοπώρου (21/9-21/12 του 2023) δεν προμηνύουν καλά μελλούμενα. Αν η ερχόμενη παραγωγή δεν ευοδωθεί, ο κλάδος θα υποστεί τεράστια καθίζηση και θα κατακρημνιστούν οι εξαγωγές.

Η διοίκηση οφείλει να παρακολουθεί με μεγαλύτερη προσοχή, να επιλύει ζητήματα και να αποτελεί αρωγό και συνεργάτη στα δύσκολα και δυσεπίλυτα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος μας.

Χρήστος Κολιός
Πρόεδρος Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Ακτινιδίου (ΕΔΟΑ)

Στόχος η διασφάλιση της υψηλής ποιότητας του ελληνικού ακτινιδίου

Ένα από τα βασικότερα προβλήματα με τα οποία ερχόμαστε αντιμέτωποι είναι η παράνομη πρώιμη κοπή των ακτινιδίων (σ.σ. από τον Αύγουστο), που έχει ως συνέπεια τα προϊόντα να μην πληρούν τις ποιοτικές προδιαγραφές, σχετικά με τα σάκχαρα και την ξηρά ουσία. Συνεπώς, αποτέλεσμα αυτής της τακτικής είναι προϊόντα κακής ποιότητας, τα οποία μπορεί να δημιουργήσουν αρνητική αντίληψη για το ελληνικό ακτινίδιο. Το γεγονός αυτό έρχεται σε αντίθεση με τους στόχους και τις προσδοκίες που θέτουμε για τη διασφάλιση της υψηλής ποιότητας που γνωρίζουμε ότι διαθέτουν τα προϊόντα μας, ώστε να επιτευχθεί η διατήρηση της φήμης του ελληνικού ακτινιδίου και η εγγύηση της ποιότητάς του.

Η κλιματική αλλαγή επηρέασε σημαντικά την παραγωγή ακτινιδίων φέτος, κυρίως λόγω των αλλαγών στις καιρικές συνθήκες. Ο περσινός ήπιος χειμώνας είχε αρνητικές επιπτώσεις, καθώς τα δέντρα ακτινιδίων απαιτούν επαρκή χρονική διάρκεια ψύχους, τουλάχιστον 700 ώρες, για να αναπτύξουν πλήρως τα άνθη τους και να εξασφαλίσουν τη μέγιστη παραγωγή. Το αποτέλεσμα αυτής της αλλαγής ήταν να έχουμε πανελλαδικά μείωση παραγωγής περίπου 35%.

Η στρατηγική εξαγωγής εστιάζεται στη διασφάλιση της υψηλής ποιότητας, στη συμμόρφωση με διεθνή πρότυπα και στην ενίσχυση των εμπορικών σχέσεων με διεθνείς εταίρους. Επιπλέον, είναι ιδιαίτερα σημαντική η εισαγωγή του ελληνικού ακτινιδίου σε νέες αγορές και η συνεχής διεύρυνση των προορισμών εξαγωγής τους, καθώς η ποιότητα των ελληνικών ακτινιδίων είναι ιδιαίτερα υψηλή και ευρέως αναγνωρίσιμη.

Χρήστος Γκατζάρας
Πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Ελληνικού Ρυζιού (ΕΔΟΡΕΛ)

Κοιτώντας μπροστά και με ορίζοντα το 2024 ο προγραμματισμός των δράσεων

Η Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Ελληνικού Ρυζιού (ΕΔΟΡΕΛ) αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα συνύπαρξης όλου του τομέα του ρυζιού σε ποσοστό άνω του 85%, με εκπροσώπους από την αγροτική παραγωγή και τη μεταποίηση. Πρόκειται για ένα όργανο με ξεκάθαρους ρόλους και στόχους. Δυστυχώς, το 2023 σημαδεύτηκε από την απώλεια του πρώτου προέδρου της οργάνωσης, Λεωνίδα Κουιμτζή. Αυτό το δυσάρεστο γεγονός αποτέλεσε για ένα χρονικό διάστημα ανασταλτικό παράγοντα, όσον αφορά τις προγραμματισμένες δράσεις που υπήρχαν για το 2023.

Πλέον, κοιτώντας μπροστά και με ορίζοντα το 2024, η ΕΔΟΡΕΛ προγραμματίζει διάφορες δράσεις, οι οποίες θα αναδείξουν τον σημαντικό ρόλο που έχει αναλάβει ως συνομιλητής του υπουργείου και της ΕΕ. Ήδη, έχει προγραμματιστεί για τον Φεβρουάριο το 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ρυζιού, με τη συμμετοχή σημαντικών ανθρώπων του αγροδιατροφικού τομέα από την Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη. Γίνεται, επίσης, προεργασία για τη διεκδίκηση προγράμματος προώθησης του ρυζιού σε τρίτες χώρες με την υποβολή πλήρους φακέλου στην ΕΕ. Επιπρόσθετα, υπάρχει στενή συνεργασία μεταξύ των παραγωγών και των μεταποιητών, με κύρια κατεύθυνση την αναζήτηση νέων ποικιλιών, οι οποίες θα είναι περισσότερο εμπορεύσιμες και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και πάντα με στόχο την προώθηση της εξαιρετικής ποιότητας του ελληνικού ρυζιού. Προγραμματίζονται, επίσης, επισκέψεις στις υπηρεσίες του υπουργείου, με στόχο την κατηγοριοποίηση κάποιων ποικιλιών και την αυστηροποίηση των διαδικασιών ελέγχου στις εισαγωγές ρυζιού από τρίτες χώρες.

Ευχές από καρδιάς για ένα παραγωγικό 2024, με υγεία για όλο τον κόσμο.