Απολογισμός του 2023 και τα σχέδια για το 2024 – Εκτιμήσεις από τους συνδέσμους
Γιώργος Ι. Οικονόμου
Γενικός διευθυντής του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τυποποίησης Ελαιολάδου (ΣΕΒΙΤΕΛ)
Αναγκαίος ο σχεδιασμός εθνικής στρατηγικής για τη διασφάλιση της ποιοτικής υπεροχής του ελαιολάδου
Καθ’ όλη τη διάρκεια του 2023, ο ελαιοκομικός τομέας βίωσε μια πρωτόγνωρη συγκυρία αβεβαιότητας, κυρίως λόγω των επιπτώσεων από την κλιματική κρίση. Η μείωση της παραγωγής σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά κυρίως εντός της ΕΕ, είχε ως αποτέλεσμα να προκληθούν πρωτοφανείς αυξητικές τάσεις στις τιμές της πρώτης ύλης και, κατά συνέπεια, στην τιμή του τελικού προϊόντος.
Στον κλάδο της τυποποίησης και της εξαγωγής ελαιολάδου, η ανησυχία για τη μείωση της κατανάλωσης, την απώλεια αγορών και στη διεθνή σκηνή είναι διάχυτη, δεδομένου ότι διακυβεύεται η σκληρή και επίπονη προσπάθεια κατάκτησής τους. Οι αυξημένες τιμές δημιουργούν συνθήκες που ευνοούν τη νοθεία του ελαιολάδου και προσπάθεια του κλάδου μας είναι η ενημέρωση του καταναλωτικού κοινού ότι μόνο το επώνυμο – τυποποιημένο ελαιόλαδο σε συσκευασίες έως 5 λίτρων, από νόμιμα και, συνεπώς, ελεγχόμενα σημεία πώλησης εγγυάται την ποιότητα και την προστασία από τα φαινόμενα νοθείας και, παράλληλα, καταπολέμησης της φοροδιαφυγής. Προσβλέποντας στη σύντομη ομαλοποίηση της αγοράς του εθνικού μας προϊόντος, ελπίζουμε οι καταναλωτές να παραμείνουν πιστοί στην ποιοτική υπεροχή του ελαιολάδου και να διατηρήσουν την αυξημένη εμπιστοσύνη και ευαισθητοποίησή τους για τις ευεργετικές ιδιότητες και τα οφέλη του στην υγεία.
Επίσης, η προσπάθειά μας για τη διεύρυνση των εξαγωγών μας θα είναι διαρκής και θα επιδιωχθούν όλες οι δυνατότητες για την προβολή και την προώθησή του, δεδομένου ότι αξίζει μια καλύτερη θέση στη διεθνή αγορά. Αυτό προϋποθέτει το συντομότερο δυνατό τον σχεδιασμό και την υλοποίηση, με συνέπεια και συνέχεια, μιας εθνικής στρατηγικής.
Η επαναδραστηριοποίηση και ενδυνάμωση της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης του τομέα μας θα είναι ένας από τους στόχους που θα συμβάλει στον καλύτερο συντονισμό όλων των εμπλεκομένων και στην πίεση για τον σχεδιασμό μιας συντονισμένης εθνικής στρατηγικής.
Χάρης Μαυράκης
Πρόεδρος του Συνδέσμου Ελλήνων Παραγωγών Αποσταγμάτων & Αλκοολούχων Ποτών (ΣΕΑΟΠ)
Ελπίδες να συνεχιστεί και το 2024 η καλή πορεία του κλάδου
Σε γενικές γραμμές, η ελληνική ποτοποιία έχει δείξει αξιοθαύμαστη αντοχή μέσα στις δυσμενείς συνθήκες που επικράτησαν από το 2010 έως και σήμερα.
Το 2022, με την ανάκαμψη της οικονομίας και την επαναφορά της δραστηριότητας στην εστίαση και τον τουρισμό, εξελίχθηκε σε μία καλή χρονιά για τον κλάδο της ελληνικής παραγωγής αλκοολούχων ποτών και αποσταγμάτων, καταγράφοντας αυξήσεις (σε επίπεδο όγκου) τόσο στην παραγωγή (+12,5%) και στην κατανάλωση (+24,2%), όσο και στις εξαγωγές (+5,2%).
Όσον αφορά το 2023, τα πρώτα στοιχεία δείχνουν τον κλάδο μας να παραμένει σταθερός, με μικρές αυξήσεις να καταγράφονται τόσο στην εγχώρια κατανάλωση όσο και στην αξία των εξαγωγών, οι οποίες είναι σημαντικό ότι αντιπροσωπεύουν το 65% της ελληνικής παραγωγής. Βέβαια, υπάρχει μια σημαντική ανησυχία για την εξέλιξη του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας, ο οποίος, πέραν των απωλειών ανθρώπινων ζωών και από τις δύο πλευρές, δημιουργεί και προβληματισμό για την εξέλιξη των εξαγωγών μας στην περιοχή. Όπως διαπιστώνουμε, υπάρχει μια αλλαγή νοοτροπίας της κοινωνίας.
Το καταναλωτικό κοινό εκτιμά την ποιότητα των επώνυμων αλκοολούχων ποτών έναντι των ανώνυμων χύμα προϊόντων και συνειδητοποιεί ότι τα ελληνικά αλκοολούχα ποτά ουδόλως υστερούν των αλκοολούχων ποτών προελεύσεως εξωτερικού. Πλέον, τα ελληνικά αποστάγματα δεν έχουν εποχικότητα ούτε θέση μόνο σε ταβέρνες, καθώς έχουν κερδίσει δικαιωματικά τη θέση τους σε premium κάβες και στην ελληνική bar σκηνή και ταξιδεύουν την ελληνική κουλτούρα και παράδοση στο εξωτερικό μέσω του τουρισμού. Όσον αφορά τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κλάδος παραγωγής, αυτές είναι οι εξής:
● Ο αυξημένος Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης των αλκοολούχων ποτών, που είναι ο υψηλότερος στην ΕΕ σε σχέση με το κατά κεφαλήν εισόδημα και οδηγεί στην αύξηση του λαθρεμπορίου.
● Το αυξημένο διοικητικό και γραφειοκρατικό κόστος, σε συνδυασμό με το αναχρονιστικό νομοθετικό πλαίσιο.
● Τα προβλήματα που έχουν προκύψει με τις ελλείψεις των πρώτων υλών της συσκευασίας των ελληνικών αποσταγμάτων.
Τέλος, ένα ζήτημα που παρακολουθεί με προσοχή ο κλάδος των ευρωπαϊκών αλκοολούχων ποτών είναι η πολιτική της ΕΕ σε σχέση με την κατανάλωση αλκοόλ, που έχει αλλάξει άρδην και κινείται ξεκάθαρα στην κατεύθυνση της «απαγόρευσης» της κατανάλωσής του και όχι σε δράσεις ενημέρωσης της υπεύθυνης κατανάλωσης αλκοόλ. Αισθανόμαστε περήφανοι για την εξέλιξη του κλάδου μας.
Ελπίζουμε ότι, παρά τον υψηλό πληθωρισμό, την αύξηση του κόστους παραγωγής και τις γεωπολιτικές εντάσεις, το 2023 θα κλείσει με θετικό πρόσημο και η καλή πορεία θα συνεχιστεί και το 2024, καθώς υπάρχουν πολλές δυνατότητες για περαιτέρω ανάπτυξη και παραγωγή μεγαλύτερου εύρους προϊόντων.
Κώστας Ζούκας
Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Μεταποιητών και Εξαγωγέων Επιτραπέζιας Ελιάς (ΠΕΜΕΤΕ)
Χρονιά μεγάλων αντιφάσεων το 2023
Η Ελλάδα, αλλά και η ΕΕ έχουν υποστεί τα τελευταία χρόνια απανωτά κοινωνικά και οικονομικά σοκ, ξεκινώντας με την πανδημία COVID-19 και τον έντονο κλυδωνισμό που προκάλεσε το 2020 σε παγκόσμιο επίπεδο, τον μετά COVID πληθωρισμό, τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο και την πρόσφατη σύρραξη στη Μέση Ανατολή.
Όλα αυτά τα γεγονότα δεν θα μπορούσαν να αφήσουν ανεπηρέαστο το παγκόσμιο εμπόριο ιδιαίτερα των τροφίμων, με μεγάλες επιβαρύνσεις στο κόστος παραγωγής τους και σημαντική μείωση της αγοραστικής δυνατότητας των νοικοκυριών σε παγκόσμια κλίμακα με άμεση επίπτωση στην κατανάλωση/ζήτηση των προϊόντων και των επιτραπέζιων ελιών.
Αν στα παραπάνω προστεθεί και το γεγονός ότι βρισκόμαστε στη δίνη της κλιματικής αλλαγής, παρακολουθώντας ανήμποροι τις μεγάλες καταστροφές που προκλήθηκαν τη χρονιά που πέρασε στη χώρα μας (πυρκαγιές, πλημμύρες), μπορούμε εύκολα να πούμε ότι το 2023 έβαλε σε δοκιμασία τις αντοχές του κλάδου των επιτραπέζιων ελιών της χώρας.
Το 2023 ήταν η χρονιά των μεγάλων αντιφάσεων σε ό,τι αφορά την εξέλιξη της πρωτογενούς παραγωγής, των τιμών του προϊόντος και της εξαγωγικής του δραστηριότητας. Ο μεταποιητικός, τυποποιητικός εξαγωγικός τομέας επιτραπέζιων ελιών, προερχόμενος από μία χρονιά, το 2022, με ρεκόρ εξαγωγών (660 εκατ. ευρώ), κλήθηκε να διαχειριστεί στις αρχές του 2023 συνθήκες υπερπαραγωγής του προϊόντος που οδήγησαν σε χαμηλές τιμές πώλησης από τον ελαιοπαραγωγό, αλλά και των εξαγωγών. Στο τέλος, όμως, του 2023, αντιμετωπίζουμε εντελώς διαφορετικά δεδομένα:
● Διαφαινόμενος κίνδυνος απενεργοποίησης γραμμών παραγωγής, με συνέπεια τη δημιουργία κενών θέσεων εργασίας.
● Συνθήκες ακαρπίας.
● Υπερδιπλασιασμό των τιμών πώλησης από τον ελαιοπαραγωγό.
● Διαφαινόμενο κίνδυνο απώλειας της ανταγωνιστικότητας του προϊόντος στα ράφια του εξωτερικού.
Με μεγάλη προσπάθεια οι ελληνικές μεταποιητικές-τυποποιητικές-εξαγωγικές επιχειρήσεις του προϊόντος επιδιώκουν να κρατηθούν οι ελληνικές επιτραπέζιες ελιές στο ράφι των διεθνών αγορών και να αντιμετωπίσουν τις συνεχείς πιέσεις που ασκούνται σε αυτό από άλλες τρίτες ελαιοπαραγωγικές χώρες. Μέσω αυτών των προσπαθειών, οι επιτραπέζιες ελιές «ταξιδεύουν» σε περισσότερες από 100 χώρες του εξωτερικού και η Ελλάδα βρίσκεται σταθερά στη δεύτερη θέση στην παγκόσμια κατάταξη των εξαγωγών του προϊόντος.
Τα όπλα μας για να αντιμετωπίσουμε αυτή την αρνητική κατάσταση είναι:
● Η αδιαμφισβήτητη ποιοτική υπεροχή των ελληνικών επιτραπέζιων ελιών και η ελπίδα ότι οι καταναλωτές θα επιμείνουν και θα επανέλθουν στην αναζήτηση του ελληνικού προϊόντος και μετά την τρέχουσα κρίση.
● Η αντιμετώπιση από τη διοίκηση και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς του μεγάλου εύρους διακύμανσης της τιμής σε όλες τις επιτραπέζιες ποικιλίες ελιάς ανά ελαιοκομική περίοδο, καθώς αποτελεί παθογόνο, ενδογενές και μακροχρόνιο χαρακτηριστικό του κλάδου με αρνητική επίπτωση στην ανταγωνιστικότητα του προϊόντος.
