Οι λέξεις «αβεβαιότητα» και «ρευστότητα» είναι ίσως αυτές που συναντά κανείς με τη μεγαλύτερη συχνότητα στις προβλέψεις που είθισται να κάνουν κάθε χρόνο τέτοιες μέρες οικονομολόγοι και αναλυτές, καθώς… κοιτούν την κρυστάλλινη σφαίρα τους και προσπαθούν να διακρίνουν «αυτά που φέρνει» στην οικονομία και στις αγορές το επόμενο ημερολογιακό έτος.
Σίγουρα όμως οι λέξεις αυτές φέτος αποκτούν άλλη βαρύτητα, καθώς αφήνουμε πίσω μας μια χρονιά, κατά την οποία η ανθρωπότητα και δη ο λεγόμενος «Δυτικός Κόσμος» βίωσαν καταστάσεις που μέχρι πρόσφατα αποτελούσαν σκηνές από ταινία επιστημονικής φαντασίας.
Αν και καινούργια στοιχεία έρχονται διαρκώς στο προσκήνιο και θα συνεχίσουν να έρχονται τους επόμενους μήνες, δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν ότι θα περάσουν αρκετά χρόνια προτού γίνει αντιληπτό το εύρος και το βάθος των αλλαγών που προκάλεσε η πανδημία στις αγορές τροφίμων.
Ρυθμιστής η ζήτηση
Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να διακρίνουμε κάποιες, βραχυπρόθεσμες έστω, τάσεις. Μία εξ αυτών, και ίσως η πιο ενδιαφέρουσα, είναι η ανάδειξη για το 2021 της ζήτησης σε βασικό ρυθμιστή, αν όχι και κινητήριο δύναμη των αγορών αγροτικών εμπορευμάτων, παρά το γεγονός ότι η προσφορά για τα περισσότερα από αυτά παραμένει σε σχετικά υψηλά επίπεδα.
Αυτό εξηγεί και τις αυξημένες τιμές που είδαμε να «πιάνει» π.χ. το μαλακό σιτάρι τους προηγούμενους μήνες, τη στιγμή που η παγκόσμια αγορά κάθε άλλο παρά φείδεται αποθεμάτων… Όπως επισήμαινε σε προ μηνών άρθρο του ο Bryan Doherty της αμερικανικής συμβουλευτικής εταιρείας Total Farm Marketing, παράγοντες που αναμένεται να ενισχύσουν τη ζήτηση για αγροτικά προϊόντα το επόμενο διάστημα είναι η ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας, οι διαταραχές που θα δημιουργήσουν στην προσφορά οι καιρικές συνθήκες και, επιπλέον, η επιθυμία των «τελικών χρηστών» να λειτουργήσουν πιο… εμπροσθοβαρώς, όσον αφορά την κάλυψη των αναγκών τους. «Υπάρχει διάχυτη η αίσθηση του επείγοντος, να διασφαλιστεί ότι υπάρχουν ανά πάσα στιγμή διαθέσιμα αποθέματα», έγραφε χαρακτηριστικά ο Doherty.
Κινητικότητα από Κίνα βλέπει η ING
Σύμφωνα με την ING, κεντρικό ρόλο στις αγορές αγροτικών προϊόντων το 2021 θα συνεχίσει να παίζει και η Κίνα. «Ένας από τους βασικούς λόγους που οι τιμές των αγροτικών εμπορευμάτων έλαβαν σημαντική ώθηση το 2020, ήταν η αυξημένη κινεζική ζήτηση.
Ενδεικτικά, οι εισαγωγές σόγιας στο δεκάμηνο ήταν αυξημένες κατά 18% σε σχέση με πέρυσι, οι εισαγωγές καλαμποκιού κατά 28% και εκείνες του σιταριού κατά 163%», επισημαίνει η ολλανδική τράπεζα σε πρόσφατη ανάλυσή της. Πίσω από το έντονο αυτό αγοραστικό ενδιαφέρον, όπως εξηγεί, δεν βρίσκεται μόνο η «Συμφωνία Πρώτης Φάσης» με τις ΗΠΑ –και όσα αυτή προβλέπει για συγκεκριμένα αγροτικά προϊόντα– αλλά και η «πρεμούρα» του Πεκίνου να διασφαλίσει την αυτάρκειά της σε τρόφιμα ενόψει πιθανών νέων διαταραχών στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα λόγω της πανδημίας.
Στην εξίσωση προστίθεται και η προσπάθεια να ξαναστηθεί η χοιροτροφία της χώρας στα πόδια της, μετά το πλήγμα που της κατάφερε η γρίπη των χοίρων το 2018 και το 2019. Το βάρος που δίνουν οι κινεζικές αρχές στην αύξηση του ζωικού κεφαλαίου είναι ένα στοιχείο που θα συνεχίσει να υποστηρίζει τη ζήτηση για ζωοτροφές και, επομένως, για προϊόντα όπως η σόγια και το καλαμπόκι τη στιγμή μάλιστα που τα τοπικά αποθέματα εμφανίζονται μειωμένα.
Επιστρέφοντας στη «Συμφωνία Πρώτης Φάσης» με τις ΗΠΑ και επικαλούμενη στοιχεία του Ινστιτούτου Peterson, η ING σημειώνει ότι μέχρι τον Οκτώβριο οι αγορές αμερικανικών αγροτικών προϊόντων που είχε πραγματοποιήσει η Κίνα αντιστοιχούσαν μόλις στο 52% των 36,6 δισ. δολαρίων για τα οποία είχε δεσμευτεί για το σύνολο του έτους.
Δεδομένου ότι η αντίστοιχη δέσμευση για το 2021 ανέρχεται σε 43,6 δισ. δολάρια, η τράπεζα αναμένει ότι η ασιατική χώρα θα συνεχίσει να κινείται ζωηρά στις παγκόσμιες αγορές αγροτικών εμπορευμάτων και τη νέα χρονιά, παρέχοντας στηρίγματα στις τιμές.
Φειδωλή η Fitch
Πιο συγκρατημένη, πάντως, εμφανίζεται στις δικές της εκτιμήσεις η Fitch, θεωρώντας ότι δύσκολα θα δούμε τις τιμές των αγροτικών προϊόντων να σκαρφαλώνουν τη νέα χρονιά σε επίπεδα υψηλότερα από εκείνα του 2020. Ο οίκος σημειώνει βέβαια τα ρίσκα που εγκυμονούν για την προσφορά φαινόμενα όπως η La Nina καθώς και οι αυξημένες εισαγωγές σιτηρών από την Κίνα. Εκτιμά όμως ότι η επίπτωση αυτών των παραγόντων έχει ήδη ενσωματωθεί στις υψηλές τιμές με τις οποίες «έκλεισαν» το προηγούμενο έτος τα αγροτικά προϊόντα. Επιπλέον, υπογραμμίζει ότι τα αποθέματα και, γενικότερα, η διαθεσιμότητα των περισσότερων προϊόντων σε παγκόσμιο επίπεδο παραμένουν υψηλά.
Παράλληλα, η Fitch σημειώνει ότι η διάθεση των κερδοσκοπικών κεφαλαίων να τοποθετηθούν στα αγροτικά εμπορεύματα βρίσκεται ήδη στο ζενίθ, κάτι που σημαίνει ότι αυξάνονται οι πιθανότητες να ακολουθήσουν το επόμενο διάστημα μια πιο συντηρητική τακτική, ιδίως στην περίπτωση που τα σενάρια για μείωση της προσφοράς π.χ. λόγω καιρικών συνθηκών δεν επιβεβαιωθούν. Παρ’ όλα αυτά, διαβλέπει περιθώρια ανόδου των τιμών σε μεμονωμένα προϊόντα, όπως το βαμβάκι και η ζάχαρη.
