Ανάλυση της Ελένης Χρυσικοπούλου – Δικηγόρου ειδική σε θέματα αγορών του αγροδιατροφικού τομέα
Η πρόσφατη απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ για τη φορολόγηση του τσίπουρου, αν και αρχικά φαίνεται αναμενόμενη, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς δημιουργεί την εντύπωση ότι ο δικαστής θέλει να δώσει ένα μάθημα συμπεριφοράς στα όργανα της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Το δικαστήριο χωρίζει τη σκέψη του σε δύο μέρη: Στην παράβαση της Ελληνικής Δημοκρατίας, επειδή εφάρμοσε μειωμένο συντελεστή 50% στο τσίπουρο που παράγουν οι συστηματικοί αποσταγματοποιοί και, δεύτερον, στην εφαρμογή κατ’ αποκοπή συντελεστή για το τσίπουρο της κατηγορίας μικρών αποσταγματοποιών που αποκαλούνται «διήμεροι». Το δικαστήριο ορίζει ότι όλα είναι αποστάγματα στεμφύλων σταφυλής, σύμφωνα με τον Καν. 110/2008 παράρτημα ΙΙ παρ. 6.
Σε σχέση με τους συστηματικούς αποσταγματοποιούς ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι σκέψεις 44, 46, 50 και 52 του Δικαστηρίου. Στις σκέψεις αυτές, το δικαστήριο αρχικά αναφέρει ότι η Ελληνική Δημοκρατία θα έπρεπε να εφαρμόζει ίδιο συντελεστή για όλα τα προϊόντα που υπόκεινται σε ειδικό φόρο κατανάλωσης για την αιθυλική αλκοόλη. Στη σκέψη 50, το δικαστήριο κάνει ιδιαίτερη αναφορά στις ειδικές απαλλαγές. «Όσον αφορά τις ειδικές απαλλαγές […] ο νομοθέτης της Ένωσης δεν είχε την πρόθεση να επιτρέψει στα κράτη-μέλη να θεσπίζουν, κατά τη διακριτική τους ευχέρεια, καθεστώτα που παρεκκλίνουν από τα προβλεπόμενα στην οδηγία 92/83 (απόφαση της 10ης Απριλίου 2014, Επιτροπή κατά Ουγγαρίας, C-115/13, μη δημοσιευθείσα, EU:C:2014:253, σκέψη 35)». Τέλος, επισημαίνει ότι τα όργανα της Ελληνικής Δημοκρατίας οφείλουν εντός της εσωτερικής αγοράς να επιχειρούν με τη συμπεριφορά τους να ερμηνεύουν τους κανόνες δικαίου, με τρόπο που να μη δημιουργείται προστατευτισμός.
Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι ο τρόπος που περιορίζει τη σκέψη του το δικαστήριο στην εφαρμογή των οδηγιών 92/83 ΕΚ και 92/84 ΕΚ. Το δικαστήριο στην υπόθεση Chemical Farmaceutici SpA και Vinal & Orbat έχει δεχθεί την ύπαρξη διαφορετικού συντελεστή σε ομοειδή προϊόντα και έχει κρίνει ότι αυτή η πρακτική είναι συμβατή, υπό την προϋπόθεση να μη στρεβλώνονται οι όροι της αγοράς.
Οι μικροί αποσταγματοποιοί
Σε σχέση με τους μικρούς αποσταγματοποιούς, ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι σκέψεις 72 και 74. Στο σημείο αυτό, το δικαστήριο αναφέρει ότι «κάθε εθνικό́ μέτρο σχετικό με το ζήτημα αυτό πρέπει να αξιολογείται υπό το πρίσμα των διατάξεων του εν λόγω μέτρου εναρμόνισης (πρβλ. απόφαση της 10ης Απριλίου 2014, Επιτροπή κατά Ουγγαρίας, C-115/13, μη δημοσιευθείσα, EU:C:2014:253, σκέψη 38 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία)».
Ωστόσο, στη σκέψη 30 της απόφασης στην υπόθεση C-115/13, κάνει λόγο για μηδενικό συντελεστή. Η Ελλάδα ενήργησε σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 22 παρ. 1, διότι εφάρμοζε πριν από το 1992 μειωμένο συντελεστή. Φυσικά, η Ελληνική Δημοκρατία δεν ενήργησε τα δέοντα προς την ΕΕ, για κανένα από τα δύο καθεστώτα.
Το δικαστήριο προχωρά τη σκέψη του και αναφέρει: «Yπογραμμίζεται ότι, μολονότι η δέκατη έκτη αιτιολογική σκέψη της οδηγίας 92/83 αναφέρει ότι επιτρέπεται στα κράτη-μέλη να εφαρμόζουν μειωμένους συντελεστές ειδικού φόρου κατανάλωσης ή απαλλαγές για ορισμένα προϊόντα περιφερειακού ή παραδοσιακού χαρακτήρα, τούτο δεν σημαίνει εντούτοις ότι μια εθνική παράδοση μπορεί αφεαυτής να απαλλάξει τα εν λόγω κράτη-μέλη από τις υποχρεώσεις που υπέχουν από το δίκαιο της Ένωσης».
Θα είχε ενδιαφέρον η σκέψη αυτή να αναγνωστεί σε σχέση με την από 28-10-2016 έκθεση αξιολόγησης [COM(2016) 676 final] της Επιτροπής, όπου κρίθηκε αν η οδηγία περιορίζει τον Καν. 110/2008. Η τελευταία παράγραφος του σημείου 3.3.1 στη σελίδα 6 είναι εξαιρετικής σημασίας, διότι αναφέρει ότι το γεγονός πως η νομοθεσία δεν επιτρέπει στα κράτη-μέλη να εφαρμόζουν μειωμένους συντελεστές προς όφελος των μικρών παραγωγών περιορίζει τη δυνατότητα των κρατών-μελών να διορθώνουν τις ενδεχόμενες ανισορροπίες στην αγορά, ενώ ο εν λόγω στόχος πολιτικής θα άξιζε κατά τα άλλα, ενδεχομένως να επιδιωχθεί.
Προσωπικά, θεωρώ ότι τόσο για το καθεστώς των συστηματικών αποσταγματοποιών, όσο και των μικρών αποσταγματοποιών, η Ελληνική Δημοκρατία πρέπει να εξετάσει τα μέτρα που θα λάβει για τη συμμόρφωση, υπό το πρίσμα των εργαλείων που δίδει η νομοθεσία της ΕΕ, μέρος των οποίων αναφέρεται παραπάνω.
Διπλασιάζεται ο φόρος σε τσίπουρο και τσικουδιά – Διαβάστε ολόκληρη την απόφαση
