Σε αυξητική τροχιά και το 2020 τα μεγέθη των βιολογικών στην Ελλάδα

Ακολουθώντας τις διεθνείς τάσεις, ανοδικά κινήθηκαν οι βιολογικές εκτάσεις της Ελλάδας το 2020, σε σύγκριση με εκείνες που εμφάνιζε η χώρα μία πενταετία νωρίτερα. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στατιστικά στοιχεία, που συγκεντρώνει ετησίως το ΥΠΑΑΤ, οι βιολογικές εκτάσεις ανέρχονταν σε σχεδόν 5,35 εκατ. στρέμματα -βιολογικά και στο μεταβατικό στάδιο- εκ των οποίων το μεγαλύτερο μέρος ήταν βοσκοτόπια, ενώ περίπου 1,72 εκατ. στρέμματα καταλάμβαναν οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις.

Οι συνολικές βιολογικές εκτάσεις αυξήθηκαν κατά 31,3% σε σύγκριση με εκείνες του 2015, ενώ μεγαλύτερη άνοδο, κατά 91,32%, έδειξαν οι καλλιεργήσιμες βιολογικές εκτάσεις. Τις περισσότερες από αυτές καταλάμβανε η καλλιέργεια της ελιάς, ακολουθούμενη από τα δημητριακά και το ρύζι, τα οποία όμως μειώθηκαν από το 2015 στο 2020.

Το «χαμένο» αυτό έδαφος μάλλον κέρδισαν καρποδοτικά καλλιεργούμενα φυτά, όπως τα ψυχανθή και τα πρωτεϊνούχα, τα οποία σημείωσαν σημαντική άνοδο, όπως φαίνεται και στον σχετικό πίνακα.

Στις υπόλοιπες καλλιέργειες, άνοδο σημείωσαν και τα νωπά λαχανικά, όπως και οι δενδρώδεις, εσπεριδοειδή, ξηροί καρποί, υποτροπικά φυτά και πυρηνόκαρπα. Αντίθετα, μείωση καταγράφεται στο σύνολο των βιολογικών αμπελώνων, κατά περίπου 10% (βλ. πίνακα 1).

Πίνακας 1: Εκτάσεις βιολογικών και σημαντικότερες καλλιέργειες
(σε στρέμματα, συμπεριλαμβανομένων και όσων βρίσκονταν σε μεταβατικό στάδιο)

Πηγή: Στατιστικά στοιχεία ΥΠΑΑΤ

Βάσει των ίδιων στοιχείων, στον τομέα της βιολογικής κτηνοτροφίας, η Ελλάδα το 2020 διέθετε έναν αριθμό 1,44 εκατ. προβάτων περίπου και 518.722 αιγοειδών, αριθμοί αυξημένοι κατά 136,3% και 50,58% αντίστοιχα από εκείνους του 2015. Περίπου 163.000 κεφάλια περιλάμβανε το κοπάδι βιολογικών βοοειδών (+138,21% από το 2015) και περίπου 5.000 βιολογικά εκτρεφόμενους χοίρους (+20,75%), ενώ ο κλάδος της πτηνοτροφίας εμφάνιζε ένα σύνολο 305.757 ορνίθων (ωοπαραγωγής και κρεοπαραγωγής) και γαλοπούλων κρεοπαραγωγής, εμφανίζοντας τη μικρότερη μεταβολή από το 2015 (+9,23%).

Τα ευρωπαϊκά μεγέθη της προηγούμενης χρονιάς

Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκεντρώνει η Eurostat, πιο πρόσφατα διαθέσιμα για το 2019, η Ελλάδα κινούνταν πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο της ΕΕ-27 (8,5%) σε όρους βιολογικών εκτάσεων, διαθέτοντας στην κατηγορία το 10,3% της συνολικά χρησιμοποιούμενης αγροτικής γης. Οι βιολογικές εκτάσεις της εκείνη τη χρονιά ανέρχονταν σε περίπου 5,28 εκατ. στρέμματα, αριθμός αυξημένος κατά 14,3% από εκείνον του 2012, σύμφωνα με τη σύγκριση που πραγματοποίησε η Κομισιόν.

Αύξηση και στους ενταγμένους

Στα τέλη του 2020, επιστρέφοντας στα στοιχεία του ΥΠΑΑΤ, συνολικά 31.907 παραγωγοί ήταν ενταγμένοι στο καθεστώς του Κανονισμού 834/07 για τη βιολογική παραγωγή, αριθμός ελαφρώς μικρότερος από εκείνον στα τέλος του 2019. Ελαφρώς λιγότερες ήταν και οι ενταγμένες μονάδες υδατοκαλλιέργειας (10) την ίδια χρονιά.

Σχεδόν σταθερός ήταν ο αριθμός των εισαγωγέων αλλά λιγότεροι κατά περίπου 23% οι εξαγωγείς στην ίδια κατηγορία. Αντίθετα, αυξήθηκε λίγο ο αριθμός των μεταποιητών, στους 1.653, από 1.642 το προηγούμενο έτος στην κατηγορία, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία.

Οι παραπάνω αριθμοί βέβαια είναι αρκετά διαφορετικοί από εκείνους στο τέλος του 2015, με τους παραγωγούς να έχουν αυξηθεί κατά περισσότερο από 60% και τους μεταποιητές κατά 8,3%. Τη μεγαλύτερη αύξηση εμφάνισαν οι μονάδες υδατοκαλλιέργειας, με μικρό ωστόσο αριθμό, αλλά και οι εισαγωγείς, ενώ αντίθετα οι εξαγωγείς μειώθηκαν ελαφρώς, κατά 4,8%, στο διάστημα αυτής της πενταετίας (βλ. πίνακα 2).

Πίνακας 2: Ενταγμένοι επιχειρηματίες στο καθεστώς (Κανονισμός 834/07)

Πηγή: Στατιστικά στοιχεία ΥΠΑΑΤ

Πώς μεταβλήθηκαν μεταποιητική δραστηριότητα και παραγόμενα προϊόντα

Με βάση το είδος της μεταποιητικής δραστηριότητας στην περίπτωση των βιολογικών, και λαμβάνοντας υπόψη ότι μία μονάδα μπορεί να δραστηριοποιείται σε πέραν της μίας δραστηριότητας, οι περισσότερες και το 2020 συγκεντρώνονταν στην παραγωγή φυτικών και ζωικών λιπών και ελαίων (758) και ακολουθούσε η μεταποίηση και συντήρηση φρούτων και λαχανικών (304) και η παραγωγή άλλων τροφίμων (285).

Στον αντίποδα, λιγότερες μονάδες είχαν δραστηριότητα στις κατηγορίες της μεταποίησης και συντήρησης ιχθύων, οστρακοειδών και μαλακίων (6), της παραγωγής έτοιμων ζωοτροφών (41) και της μεταποίησης και συντήρησης προϊόντων κρέατος (46). Από το 2015 στο 2020, η μεγαλύτερη κατηγορία της παραγωγής λιπών και ελαίων δείχνει να χάνει μερίδιο, το ίδιο και αυτές του οίνου, του ψωμιού και ειδών ζαχαροπλαστικής, αλλά και της μεταποίησης και συντήρησης οπωροκηπευτικών.

Αντίθετα, έδαφος κέρδισαν οι τομείς της παραγωγής έτοιμων ζωοτροφών, των γαλακτοκομικών, αλλά και της μεταποίησης και συντήρησης ιχθύων (βλ. πίνακα 3).

Πίνακας 3: Μεταποίηση βιολογικών προϊόντων (2020/2015)

*Κάθε μονάδα είναι δυνατόν να δραστηριοποιείται σε περισσότερες από μία δραστηριότητες
Πηγή: Στατιστικά στοιχεία ΥΠΑΑΤ

Ως προς τις ποσότητες παραγόμενων προϊόντων της αντίστοιχης ζωικής προέλευσης, περισσότερους από 130.000 τόνους αποτελούσε το γάλα (αγελαδινό και αιγοπρόβειο, +131,76%), 19,2 εκατ. περίπου ήταν τα αβγά (+45,91%) και 924 τόνοι το κρέας -βοδινό, χοιρινό και αιγοπρόβειο (+5,81%). Στα προϊόντα υδατοκαλλιέργειας, τσιπούρα και λαβράκι ανέρχονταν σε περισσότερους από 1.500 τόνους, ποσότητες υπερδιπλάσιες εκείνων του 2015 (+118,6%).