Ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένοι και με αγωνία λόγω ελλιπούς ενημέρωσης εμφανίζονται οι Έλληνες καταναλωτές ως προς τα υπολείμματα γεωργικών φαρμάκων και την αντίληψή τους για την ασφάλεια των ελληνικών τροφίμων, σύμφωνα με τα αποτελέσματα πανελλαδικής έρευνας, που είχε διεξαχθεί τον Μάρτιο του 2021.
Ο σχεδιασμός και η εκπόνησή της έγινε από τη ΔΑΟΚ Δράμας και το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο, με τη συμμετοχή του αναπληρωτή καθηγητή Εμμανουήλ Ροδιτάκη και του γεωπόνου της ΔΑΟΚ, Κωνσταντίνου Σίμογλου. Το πρώτο μέρος της εκτενούς έρευνας δημοσιεύθηκε το 2021 και το δεύτερο πρόσφατα, γιατί προέκυψαν πολλά αποτελέσματα που χρειάστηκαν επεξεργασία.
«Η δεύτερη μελέτη αφορά τις απόψεις των καταναλωτών ως προς την αντιλαμβανόμενη από αυτούς ασφάλεια των ελληνικών φυτικών τροφίμων», εξηγεί ο κ. Σίμογλου. Στην έρευνα αυτή, συμμετείχαν 1.846 καταναλωτές από όλη την Ελλάδα. Από την ανάλυση των δεδομένων προέκυψε ότι το 49,5% των συμμετεχόντων αμφισβητεί την ασφάλεια των ελληνικών φυτικών τροφίμων έναντι αυτών που παράγονται σε άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ, επομένως επικρατεί διχογνωμία.
Ανησυχούν περισσότερο από τους Ευρωπαίους
Ο προβληματισμός και η ανασφάλεια δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά, σύμφωνα με τον κ. Σίμογλου, εμφανίζεται από το 2000. Με βάση έκθεση της ΕΕ του 2021 σχετικά με τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων στα τρόφιμα, η Ελλάδα συνέλεξε 36,3 δείγματα ανά 100.000 κατοίκους, πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ, γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο.
«Η Ελλάδα λαμβάνει σταθερά περισσότερα δείγματα από τον μέσο όρο, αλλά αυτό δεν είναι ευρύτερα γνωστό στην κοινωνία».
Ο ίδιος διαπιστώνει ότι, σύμφωνα με μελέτες, κυρίως του Ευρωβαρόμετρου, οι Έλληνες καταναλωτές έχουν κατατάξει ως υψηλότερο τον κίνδυνο των δυνητικών υπολειμμάτων στα τρόφιμα σε σχέση με άλλους κινδύνους, όπως είναι, για παράδειγμα, οι ζωοανθρωπονόσοι και άλλοι βιολογικοί κίνδυνοι σε τρόφιμα, κάτι που δεν συμβαίνει σε άλλες χώρες. «Στην κατάταξη του Ευρωβαρόμετρου, οι Έλληνες είναι οι περισσότερο ανησυχούντες στην ΕΕ», υπογραμμίζει
ο κ. Σίμογλου. Ο ίδιος αποδίδει αυτή την ανησυχία στην έλλειψη ενημέρωσης, υπό την έννοια ότι αυτοί που δεν ενημερώνονται επαρκώς ανησυχούν περισσότερο, και θεωρεί ότι την πρωτοβουλία χρειάζεται να την αναλάβει η πολιτεία. Ως προς τον ρόλο της ΔΑΟΚ Δράμας, αξίζει να αναφερθεί ότι η επικοινωνία μέσω των ΜΜΕ είναι συχνή και αναλυτική.
Οι παράγοντες που επιδρούν στη διαμόρφωση πεποίθησης
Ο κ. Σίμογλου εξηγεί ότι η μελέτη κατέγραψε παράγοντες που επιδρούν στη διαμόρφωση πεποίθησης των Ελλήνων καταναλωτών, όπως είναι το φύλο, καθώς οι γυναίκες ανησυχούν πολύ περισσότερο, όπως και οι νέοι κάτω των 45 ετών, και αυτό οφείλεται στο επίπεδο εκπαίδευσης. «Οι άνω των 45 φάνηκε ότι είχαν υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο, που συνδέεται θετικά με τη μειωμένη αντίληψη κινδύνου».
Ένας άλλος παράγοντας που εξέπληξε ιδιαίτερα τον κ. Σίμογλου είναι ότι οι χρήστες γεωργικών φαρμάκων, επαγγελματίες ή ερασιτέχνες, είναι περισσότερο φοβισμένοι ως προς την ασφάλεια των ελληνικών τροφίμων. Ο λόγος είναι ότι αυτοί που τα χρησιμοποιούν πιστεύουν ότι τα ελληνικά τρόφιμα δεν ελέγχονται τόσο συχνά όσο τα ευρωπαϊκά, κάτι που δεν ισχύει. Επιπλέον, οι ίδιοι καταναλώνουν τα δικά τους παραγόμενα προϊόντα.
Εργαλείο ενεργοποίησης της πολιτείας
Στο ερώτημα περί χρησιμότητας της έρευνας, ο κ. Σίμογλου εξηγεί ότι τα αποτελέσματα κοινοποιήθηκαν επίσημα στο ΥΠΑΑΤ. «Το βασικότερο συμπέρασμα είναι ότι απαιτείται συντονισμένη εκστρατεία ενημέρωσης προς το ευρύτερο κοινό για το κύριο αυτό ζήτημα. Όταν διακινούνται απόψεις αναληθείς, δημιουργείται αρνητική εικόνα ως προς τα ελληνικά τρόφιμα και αυτό μπορεί να έχει ευρύτερες συνέπειες.
Πέραν όλων των άλλων προβλημάτων που υπάρχουν στην ελληνική γεωργία, προφανώς ο καταναλωτής έχει πολύ μεγάλη συμμετοχή στην ευημερία των ελληνικών γεωργικών επιχειρήσεων». Επομένως, η πολιτεία έχει την ευθύνη της ορθής ενημέρωσης των καταναλωτών, καθώς οι Έλληνες ανησυχούν ιδιαίτερα και επί χρόνια για τις επιπτώσεις των υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων στην υγεία των ίδιων και των οικογενειών τους. Εξάλλου, όπως διαπιστώνεται με βάση τις απαντήσεις, η παροχή έγκυρης πληροφόρησης για τα φυτοφάρμακα επηρεάζει θετικά την αντιλαμβανόμενη ασφάλεια των φυτικών τροφίμων στην Ελλάδα.
Τι ανέδειξαν τα ερωτήματαΤο πρώτο ερώτημα, που σχετίζεται με το πώς αντιλαμβάνονται οι Έλληνες την ασφάλεια των ελληνικών φυτικών τροφίμων, ανέδειξε την έντονη ανησυχία τους. Το δεύτερο, που αναφέρεται στις δημογραφικές μεταβλητές και στις προσωπικές στάσεις, ανέδειξε, μεταξύ άλλων, ότι η ιχνηλασιμότητα και η πιστοποίηση των φυτικών τροφίμων στη χώρα επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την αντίληψη των καταναλωτών για την ασφάλειά τους. Το τρίτο, που αφορά τον ρόλο που διαδραματίζουν οι πηγές πληροφόρησης στη διαμόρφωση της αντίληψης των καταναλωτών για την ασφάλεια των ελληνικών φυτικών τροφίμων, κατέδειξε ότι η αποτελεσματική επικοινωνία του κινδύνου είναι απαραίτητη για να διασφαλιστεί ότι οι Έλληνες κατανοούν τους κανονισμούς για την ασφάλεια των τροφίμων, ιδίως εκείνους που σχετίζονται με τα γεωργικά φάρμακα. Οι σαφείς και έγκυρες πληροφορίες πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις κοινωνικές και δημογραφικές παραμέτρους πρόγνωσης της συμπεριφοράς των καταναλωτών. |
