Η μάχη για τα λιπάσματα, τα οποία αποτελούν ένα ζωτικής σημασίας αγαθό για την παραγωγή τροφίμων, έχει αναδειχθεί ως ένα από τα υποπροϊόντα της ρωσοουκρανικής σύγκρουσης, αφήνοντας τα κράτη-μέλη της ΕΕ και άλλες χώρες να αναζητούν εναλλακτικούς προμηθευτές. Παρότι οι λύσεις φαίνεται να υπάρχουν, η κατάσταση παραμένει περίπλοκη και είναι δύσκολο να δρομολογηθούν εξελίξεις άμεσα.
Να σημειωθεί ότι τα ορυκτά λιπάσματα χρησιμοποιούνται για το 50% της παραγωγής τροφίμων στην Ευρώπη. «Το φυσικό αέριο είναι μια σημαντική πρώτη ύλη για την παραγωγή λιπασμάτων και η Ευρώπη εισάγει σχεδόν το 40% του τελευταίου από τη Ρωσία», δηλώνει στη EURACTIV ο Jacob Hansen, γενικός διευθυντής της Fertilizers Europe. Η ένωση του Hansen εκπροσωπεί τους κατασκευαστές ορυκτών λιπασμάτων στην ΕΕ. «Ο Πούτιν παίζει παιχνίδια με το φυσικό αέριο και αυτό έχει οδηγήσει σε πολύ υψηλές τιμές λιπασμάτων. Χωρίς αυτά δεν έχουμε επισιτιστική ασφάλεια».
Αυτό αφήνει τα ευρωπαϊκά κράτη αντιμέτωπα με ενδεχομένως περιορισμένες επιλογές για το πώς θα διασφαλίσουν την επισιτιστική τους ασφάλεια, ιδίως τώρα που πλησιάζει ο χειμώνας. Μία από τις λίγες βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις για τα ρωσικά λιπάσματα είναι το Μαρόκο, το οποίο ήδη αντιπροσωπεύει το 40% των ευρωπαϊκών εισαγωγών φωσφορικών αλάτων.
«Η πιο προφανής λύση είναι να αγοράζουμε περισσότερα λιπάσματα από τη Βόρεια Αφρική –ιδίως το Μαρόκο– και τη Μέση Ανατολή, ίσως και από τη Νότια Αφρική», επιβεβαιώνει ο Hansen.
Ωστόσο, ο κρατικός όμιλος OCP, που είναι ο εθνικός οργανισμός παραγωγής φωσφορικών λιπασμάτων του Μαρόκου, της οποίας ο πρόεδρος, βασιλιάς Μοχάμεντ ΣΤ’, είναι ο κύριος αρχιτέκτονας της εξωτερικής πολιτικής της χώρας, βρίσκεται στο «σταυροδρόμι» μιας δύσκολης επιλογής με γεωπολιτικές προεκτάσεις. Κι όλα αυτά, διότι πριν από τη ρωσική εισβολή ο OCP είχε επιδιώξει να δώσει προτεραιότητα στην αύξηση της προμήθειας προς την υποσαχάρια Αφρική στο πλαίσιο μιας ευρύτερης διπλωματικής ώθησης.
Υπενθυμίζεται ότι το Μαρόκο εντάχθηκε στην Αφρικανική Ένωση το 2017, μετά από μακροχρόνια διαμάχη με άλλα κράτη για το καθεστώς της Δυτικής Σαχάρας, για να ενσωματωθεί τελικά ως σημαντικός πολιτικός παίκτης στην Αφρική. Τώρα, οι Αφρικανοί ηγέτες και η Αφρικανική Ένωση εκφράζουν παράπονα ότι οι κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας τούς έχουν μετατρέψει σε θύματα ενός δεύτερου «Ψυχρού Πολέμου», καθώς αντιμετωπίζουν ελλείψεις σε τρόφιμα και λιπάσματα.
Έτσι, εντείνεται η πίεση προς το Μαρόκο, καθώς και προς άλλες μεγάλες χώρες-παραγωγούς λιπασμάτων της ηπείρου, όπως η Αίγυπτος και η Νότια Αφρική, ώστε να δώσουν προτεραιότητα στην αφρικανική αγορά.
www.euractiv.com
