Ενόψει των αυξημένων αρπαγών γης και της κερδοσκοπίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πιέζεται να προωθήσει ένα ενιαίο πλαίσιο διακυβέρνησης που να διέπει τις γαίες, εντάσσοντάς το στην πολιτική ατζέντα των επόμενων μηνών, προκειμένου να εξασφαλίσει ένα πιο βιώσιμο μέλλον για τους αγρότες και τους πολίτες.
Η σοβαρότητα της κατάστασης ώθησε τους αγρότες του Ευρωπαϊκού Συντονισµού της διεθνούς οργάνωσης Via Campesina (ECVC) να συντάξουν μια δική τους πρόταση ευρωπαϊκής οδηγίας, η οποία παρουσιάστηκε στους εκπροσώπους της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης (DG AGRI) και τους ευρωβουλευτές τον Μάρτιο, ενώ οι παρεμβάσεις συνεχίζονται αμείωτες έκτοτε.
«Η προστασία των φυσικών πόρων, όπως η γη, το νερό και οι σπόροι, είναι το κλειδί για το γενικό δημόσιο συμφέρον ενόψει κλιματικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών κρίσεων», αρθρογραφεί στο EUobserver ο Antonio Onorati, Ιταλός αγρότης από το Λάτιο και μέλος της ECVC. «Η έλλειψη ευρωπαϊκής πολιτικής για τη γη δεν συνάδει με τους άλλους στόχους πολιτικής της ΕΕ και μπορεί να σημαίνει ότι οι μελλοντικοί αγρότες δεν θα έχουν πρόσβαση στη γη. Συμβάλλει, επίσης, στην απώλεια της βιοποικιλότητας, αυξάνει τις γεωργικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και τη χρήση φυτοφαρμάκων και, γενικότερα, καθιστά δυσκολότερη την εξασφάλιση της πρόσβασης σε επαρκή και υγιεινά τρόφιμα για τον ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πληθυσμό».
Προς το παρόν, τα εταιρικά συμφέροντα είναι σε θέση να μονοπωλούν και να κάνουν κατάχρηση της γης για τη μεγιστοποίηση των κερδών τους, αφού η ελεύθερη κίνηση των κεφαλαίων έχει μεγαλύτερη προτεραιότητα από τη διασφάλιση ότι οι ενέργειες των εταιρειών είναι βιώσιμες, υπεύθυνες ή νόμιμες.
Ως μέρος αυτού, όπως επισημαίνει ο άνθρωπος της ECVC, οι εκμεταλλεύσεις μεγαλώνουν και οδηγούνται σε βιομηχανική κλίμακα, επιτρέποντας στις πολυεθνικές εταιρείες να αυξήσουν τα δικά τους βραχυπρόθεσμα κέρδη, μετακυλίοντας το μακροπρόθεσμο κόστος σε αγρότες, ζώα, πολίτες και τον πλανήτη.
«Από ζητήματα υγείας, περιβαλλοντικές βλάβες, κακή ποιότητα τροφίμων, αυξημένη χρήση φυτοφαρμάκων, υποβαθμισμένη ποιότητα του εδάφους, ρύπανση και χαμηλότερα πρότυπα διαβίωσης των ζώων, οι επιπτώσεις στην κοινωνία παραβλέπονται, προκειμένου να γεμίσουν οι τσέπες λίγων ατόμων», δηλώνει ο Onorati.
Ωστόσο, εάν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προκρίνει στην πολιτική της ατζέντα ένα ενιαίο πλαίσιο διακυβέρνησης για τη γη, τότε τα κράτη-μέλη θα καλούνται να λογοδοτούν για την εφαρμογή των εθνικών τους πολιτικών, ώστε να διασφαλίζεται ότι η γη χρησιμοποιείται προς το γενικό συμφέρον της κοινωνίας και όχι ως εμπόρευμα. «Η ιδέα μιας οδηγίας για τη γη θα ήταν ένα καλό παράδειγμα», λέει ο Onorati. «Σε πολλές χώρες, και ιδιαίτερα στην Ανατολική Ευρώπη, η έλλειψη ευρωπαϊκής νομοθεσίας καθιστά ασαφές ποια μέτρα μπορούν να εφαρμόσουν τα κράτη για τη νομοθετική ρύθμιση των αγορών γης χωρίς να αντιμετωπίσουν περαιτέρω δράση από την ΕΕ».
Για παράδειγμα, οι επιδοτήσεις της ΚΑΠ καταβάλλονται ανά στρέμμα, ενθαρρύνοντας τις εταιρείες και τους αγρότες να θεωρούν τη γη ως περιουσιακό στοιχείο και να κερδοσκοπούν με όσο το δυνατόν περισσότερη γη για να λάβουν περισσότερα χρήματα, έχοντας ελάχιστους περιορισμούς στον τρόπο χρήσης της.
