Ελαιοκαλλιέργεια: Σε θέση μάχης οι ΔΑΟΚ για την αντιμετώπιση του δάκου

Πώς εξελίσσεται η προετοιμασία για την εφαρμογή της δακοκτονίας στη χώρα

των Μαρίας Αμπατζή, Γιώργου Αργυρίου, Ελένης Ριζάκη, Γιώργου Ρούστα, Γιάννη Σάρρου, Νικολέτας Τζώρτζη, Αφροδίτης Χρυσοχόου

Καθόλα έτοιμες για την εφαρμογή του Προγράμματος Συλλογικής Καταπολέμησης του Δάκου της ελιάς για το 2022 εμφανίζονται οι ΔΑΟΚ της χώρας, με τους πρώτους ψεκασμούς να έχουν ήδη ξεκινήσει στην Κρήτη. «Υψίστης σημασίας» χαρακτηρίζεται, πάντως, η νομοθετική ρύθμιση του ΥΠΑΑΤ, καθώς θα επιτρέψει την έναρξη των εργασιών της δακοκτονίας από τους προσωρινούς αναδόχους σε όσες περιοχές είναι αναγκαίο, για την τρέχουσα ελαιοπαραγωγική περίοδο (όπως γινόταν με σχετικές αποφάσεις κάθε χρόνο από το 2015).

Εν αναμονή της νομοθετικής ρύθμισης

Σύμφωνα με τον διευθυντή του Τμήματος Φυτοπροστασίας της ΔΑΟΚ ΠΕ Λάρισας, Δημήτρη Σταυρίδη, «ο μηχανισμός είναι έτοιμος να ξεκινήσει τους ψεκασμούς, αν οι παγίδες τις οποίες έχουμε τοποθετήσει στα ελαιόδεντρα του νομού δείξουν συλλήψεις δάκου, οπότε και θα πρέπει να ξεκινήσουμε νωρίτερα τη σχετική διαδικασία. Εάν χρειαστεί, μπορεί να γίνει ακόμη και με κατ’ εξαίρεση απόφαση του περιφερειάρχη».

Συνήθως, ο δολωματικός ψεκασμός για τον δάκο ξεκινούσε στα μέσα Ιουνίου. Μέχρι στιγμής, ο καιρός δεν βοηθά, διότι δεν σημειώνονται υψηλές θερμοκρασίες (πάνω από 37-38 βαθμούς η εξόντωση του δάκου γίνεται αυτόματα). Λόγω των τελευταίων βροχοπτώσεων, σε κάποιες περιοχές παρατηρείται αυξημένη υγρασία, με αποτέλεσμα να ευνοείται η εμφάνιση του δάκου.

Οι γεωπόνοι, σε συνεργασία με τους παραγωγούς, παρακολουθούν εντατικά το φαινόμενο και εφόσον διαπιστώσουν πρόβλημα, θα ενημερώσουν τη ΔΑΟΚ. Ο κ. Σταυρίδης εκφράζει «την αισιοδοξία του ότι τα γραφειοκρατικά ζητήματα θα ξεπεραστούν και εφόσον υπογραφούν από φέτος οι τριετείς συμβάσεις, το ζήτημα θα επιλυθεί μέχρι και το 2025».

Προετοιμασμένες δηλώνουν και οι ΔΑΟΚ στην Πελοπόννησο. «Έχουμε τελειώσει με τις υπογραφές των συμβάσεων από τους πρώτους στην Πελοπόννησο», σημειώνει ο Γιάννης Καλατζής από τη ΔΑΟΚ Κορινθίας. Μάλιστα ο ίδιος προσθέτει, «είμαστε έτοιμοι να ψεκάσουμε, αλλά δεν το βλέπω πριν από την 1η Ιουλίου, αφού η ελιά έμεινε πίσω λόγω κρύας άνοιξης. Φέτος, είχε υπερβολική ανθοφορία».

Εν αναμονή της νομοθετικής ρύθμισης για τις προσυμβάσεις δηλώνει για τη ΔΑΟΚ Λακωνίας ο Γιάννης Ράλλης. «Πρέπει να ρυθμιστούν όλα τα ανοιχτά ζητήματα, όπως να έχουμε τη δυνατότητα τροποποίησης των συμβάσεων, εφόσον προκύπτει πρόβλημα. Εμείς έχουμε ήδη έτοιμους τους προσωρινούς μειοδότες τόσο για την παγιδοθεσία όσο και για τους ψεκασμούς. Απλώς, η διαδικασία για να φτάσεις από τους προσωρινούς μειοδότες στους οριστικούς είναι μεγάλη, γιατί έχουμε και ελεγκτικό συμβούλιο στη μέση. Τα φάρμακα που έχουμε αρκούν για δύο δακοκτονίες».

Από τη ΔΑΟΚ Αργολίδας η Μαρία Μαραθιανού μας ενημερώνει ότι ήδη έχουν «κρεμάσει» τις παγίδες και περιμένουν τις επόμενες ημέρες τα πρώτα αποτελέσματα. «Βρισκόμαστε σε αναμονή της τροπολογίας για τα συνεργεία που έχουμε και μπορούμε να ξεκινήσουμε», τονίζει και ο προϊστάμενος της ΔΑΟΚ Τριφυλίας, Αντώνης Παρασκευόπουλος, σημειώνοντας ότι υπάρχει απόθεμα φαρμάκων για τουλάχιστον τρεις εβδομάδες.

Για την ανάγκη πάγιας ρύθμισης κάνει λόγο η Αφροδίτη Κλείδωνα από τη ΔΑΟΚ Μεσσηνίας, η οποία αναφέρει ότι υπάρχουν «όλα τα φάρμακα της περσινής περιόδου που πήραμε μετά τον διαγωνισμό του 2021. Ολοκληρώνουμε τις διαδικασίες με την πρόσληψη τομεαρχών και εργατών αποθήκης. Μέχρι το τέλος του μήνα θα είναι όλα έτοιμα».

Ικανοποίηση στη Δυτική Ελλάδα

Σε επιφυλακή βρίσκονται και οι αρμόδιες υπηρεσίες Αγροτικής Οικονομίας των Περιφερειακών Ενοτήτων Αιτωλοακαρνανίας, Αχαΐας και Ηλείας, προκειμένου να επέμβουν όπου χρειαστεί.

Μάλιστα, φέτος, ολοκληρώνεται και το πρώτο τριετές πρόγραμμα δολωματικής δακοκτονίας, το οποίο χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα επιτυχημένο, κυρίως γιατί δεν χρειαζόταν να γίνονται κάθε χρόνο διαγωνισμοί για την ανάδειξη των αναδόχων των ψεκασμών. Επίσης, υπήρξε απελευθέρωση του ανθρώπινου δυναμικού (γεωπόνοι-διοικητικό προσωπικό) και αξιοποίησή τους σε υπηρεσιακές ανάγκες των Διευθύνσεων.

Όπως επεσήμανε στην «ΥΧ» ο γενικός διευθυντής Περιφερειακής Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής, Σταύρος Βέρρας, ήδη έχουν προμηθευτεί τα απαραίτητα φάρμακα και έχουν προσληφθεί οι παγιδοθέτες και οι επόπτες, οι οποίοι βρίσκονται επί ποδός για την έναρξη των πρώτων ψεκασμών. Ωστόσο, όπως τόνισε ο κ. Βέρρας, ακόμα είναι νωρίς για να ξεκινήσει η δακοκτονία, καθώς φέτος είναι όψιμη χρονιά.

«Φέτος, έχουμε πολύ καλή παραγωγή. Η ανθοφορία είναι μεγάλη και έχουν δέσει οι ελιές χωρίς προβλήματα. Παρακολουθούμε την εξέλιξη του καρπού και είμαστε έτοιμοι να επέμβουμε με ψεκασμούς όπου χρειαστεί», δήλωσε στην «ΥΧ»
ο κ. Βέρρας, υπολογίζοντας πως οι πρώτοι ψεκασμοί θα ξεκινήσουν στις αρχές Ιούλη, ανάλογα και με την περιοχή.

«Στις παραθαλάσσιες ελαιοκομικές περιοχές συνήθως ξεκινάμε πρώτα», πρόσθεσε. Όπως ο ίδιος ανέφερε, ήδη έχει ξεκινήσει –έναν χρόνο νωρίτερα– η προετοιμασία για το νέο τριετές πρόγραμμα δολωματικής δακοκτονίας για την περίοδο 2023-2025.

Στις αρχές Ιουλίου στη Χαλκιδική

Στη Βόρεια Ελλάδα, έτοιμη δηλώνει και η Περιφερειακή Ενότητα Χαλκιδικής. Ο συνολικός αριθμός των προστατευόμενων ελαιοδέντρων είναι 738.000. Πιο συγκεκριμένα, οι περιοχές που συμμετέχουν στο πρόγραμμα και τα προστατευόμενα ελαιόδεντρα έχουν ως εξής: Γαλάτιστα-85.000, Γομάτι -75.000, Ιερισσός, Κάμπος Στρατονίκης-24.000, Μεγάλη Παναγία-80.000, Νικήτη-168.000, Νέος Μαρμαράς-126.000, Νέα Ρόδα-23.000, Ουρανούπολη-20.000, Πυργαδίκια-43.000, Συκιά-Πόρτο Κουφό, Κρυοπηγή-14.000.

Σύμφωνα με την εντεταλμένη περιφερειακή σύμβουλο της ΠΕ Χαλκιδικής για θέματα Αγροτικής Οικονομίας, γεωπόνο, Κατερίνα Ζωγράφου, έχει γίνει η πρόσληψη των τεσσάρων εποπτών γεωπόνων, έχουν βγει οι δύο εργολάβοι της δακοκτονίας, ενώ έτοιμη είναι και η διαδικασία πρόσληψης του προσωπικού και τοποθέτησης των παγίδων στο δίκτυο.

Πιλοτικό πείραμα

«Φέτος, για πρώτη φορά κάνουμε ένα πιλοτικό πείραμα, κατά το οποίο με τη χρήση παγίδων θα επιχειρήσουμε να εντοπίσουμε εάν υπάρχει διαφοροποίηση στην προσβολή ανάλογα με τις ποικιλίες της ελιάς, που είναι η ελιά Χαλκιδικής ή Χονδρελιά, η πιο εκτεταμένη καλλιέργεια επιτραπέζιας ελιάς, η Γαλανοελιά, η Θασίτικη και η Κορωνέικη», τονίζει η κα Ζωγράφου.

Μάλιστα, όπως προσθέτει, φέτος για πρώτη φορά θα γίνει και η μελέτη εφαρμογής της τεχνολογίας GPS στη διαχείριση των από εδάφους δολωματικών ψεκασμών για τον έλεγχο της όλης διαδικασίας.

Οι δακοκτονίες θα ξεκινήσουν στις αρχές Ιουλίου, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες και τις συλλήψεις. «Αυτό που μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα, επίσης, είναι η διάθεση των υπολειμμάτων μετά τους ψεκασμούς. Παλαιότερα, είχαν παρατηρηθεί φαινόμενα όπου γινόταν διασπορά των υπολειμμάτων των φυτοφαρμάκων στο περιβάλλον», επισημαίνει η εντεταλμένη σύμβουλος Χαλκιδικής και συνεχίζει, λέγοντας ότι «προσπαθούμε φέτος να γίνονται σε μικρότερες ποσότητες και, σε περίπτωση που περισσεύει υγρό, να ψεκάζεται στους ενδεδειγμένους θαμνώνες, γιατί ο δάκος έχει ως εστία και είδη θάμνων που περιβάλλουν τους ελαιώνες».

Ο ακριβής αριθµός των δολωµατικών ψεκασµών θα εξαρτηθεί από επιστημονικά δεδομένα που σχετίζονται µε το ύψος του δακοπληθυσµού και τις κλιματολογικές συνθήκες. «Εκτιμώ ότι θα έχουμε έξαρση του δάκου στις αρχές Ιουλίου, επειδή οι συνθήκες προδιαθέτουν, καθώς βρέχει καθημερινά, ενώ ήδη έχουμε φαινόμενα του πυρηνοτρήτη της ελιάς», καταλήγει.

Αναζητούν εργάτες στην Καβάλα

Την ίδια ώρα, προχωρούν οι προσλήψεις 41 εργατοτεχνιτών στην ΠΕ Έβρου και στην πορεία θα γίνει η προκήρυξη για τους γεωπόνους, καθώς, σύμφωνα με τον προϊστάμενο, Απόστολο Ξανθόπουλο, έχουν λάβει τις απαιτούμενες προεγκρίσεις από τον ΑΣΕΠ. Επίσης, περιμένουν να έρθουν τα φάρμακα, αλλά έχουν αποθέματα από πέρυσι, όπως και στην ΠΕ Καβάλας.

Ο κ. Ξανθόπουλος αναφέρει ότι οι παγίδες θα καθορίσουν το πότε θα ξεκινήσει η δακοκτονία. Συνήθως, οι ψεκασμοί ξεκινούν από τις 10 Ιουνίου, ανάλογα με την οψιμότητα και την παρουσία ή μη δάκου. «Η παραγωγή είναι όψιμη στην Αλεξανδρούπολη, τη Σαμοθράκη και τη Μαρώνεια κατά 10 με 15 μέρες», αναφέρει ο ίδιος.

Επίσης, χαρακτηρίζει πρωτοφανή την ανθοφορία. «Στην Αλεξανδρούπολη, η ανθοφορία σταμάτησε, σχηματίστηκε καρπίδιο και αυτό αφορά το 100% των δέντρων. Πέρυσι, δεν υπήρχε ελιά σε κανένα δέντρο. Όλα τα κλαδάκια της περσινής χρονιάς φέτος είναι γεμάτα ανθό και καρπό. Αυτές τις μέρες είχαμε βροχές που λειτούργησαν ευνοϊκά για την ανάπτυξη του μικρού καρπιδίου».

Μερικώς ολοκληρώθηκε η διαδικασία προσλήψεων των 86 εργατοτεχνιτών στην ΠΕ Καβάλας και θα εκδοθεί συμπληρωματική, γιατί η χαμηλή ανταπόκριση δεν κάλυψε τις θέσεις, σύμφωνα με τη ΔΑΟΚ. Επίσης, βγαίνει η προκήρυξη για τους τομεάρχες, ενώ αυτή την εβδομάδα εγκαταστάθηκαν δακοπαγίδες. Η ανθοφορία έχει ολοκληρωθεί και η δακοκτονία θα ξεκινήσει όταν κριθεί επικίνδυνη η παρουσία του δάκου στις παγίδες.

Αισιοδοξία από την Κρήτη

Σύμφωνα με την Περιφέρεια Κρήτης, ήδη έχουν ξεκινήσει να πραγματοποιούνται δολωματικοί ψεκασμοί σε ορισμένες περιοχές, κυρίως στον Νομό Ηρακλείου.

Μια πρώτη εικόνα σχετικά με την πορεία των ψεκασμών κατά του δάκου στην Κρήτη έδωσε στην «ΥΧ» ο Μιχάλης Καμπιτάκης, πρόεδρος της Οργάνωσης Παραγωγών του Συνεταιρισμού Κάτω Ασιτών, λέγοντας πως «μέχρι τώρα, έχει ακολουθηθεί καλή διαχείριση και οργάνωση από την περιφέρεια. Πιο συγκεκριμένα, έχουν ολοκληρωθεί οι προσλήψεις σε τομεάρχες και παγιδοθέτες, ενώ έχουν πραγματοποιηθεί και δύο συνδιασκέψεις με εργολάβους. Επίσης, υπάρχει η δυνατότητα έγκαιρης προμήθειας φυτοφαρμάκων, λόγω και της επαρκούς τους ποσότητας κατά τη διάρκεια αυτής της σεζόν».

Μάλιστα, όπως ανέφερε ο κ. Καμπιτάκης, «η περιφέρεια έχει δώσει το πράσινο φως να γίνονται άμεσα ψεκασμοί, όποτε κρίνεται αναγκαίο, δεδομένου ότι φέτος είναι μια πολλά υποσχόμενη χρονιά για τα ελαιόδεντρα. Για αυτόν τον λόγο, όσο νωρίτερα πραγματοποιείται ο δολωματικός – προληπτικός ψεκασμός, τόσο το καλύτερο, προκειμένου να αποφευχθούν τυχόν δυσάρεστες εκπλήξεις».

Ιδιαίτερη αισιοδοξία σχετικά με την έκβαση του προγράμματος ελέγχου των συνεργείων ψεκασμού εκφράζεται από υπηρεσιακά στελέχη της Περιφέρειας Κρήτης, αλλά και ελαιοκαλλιεργητές του νησιού, λαμβάνοντας υπόψη πως πέρυσι πραγματοποιήθηκε σε πιλοτική μορφή, ενώ φέτος γίνεται πιο οργανωμένα. Το πρόγραμμα βρίσκεται στο τρίτο έτος εφαρμογής του από την Περιφέρεια Κρήτης και αφορά τον έλεγχο της διαδικασίας των ψεκασμών μέσω συσκευών GPS. Ειδικότερα, επιβλέπονται η διαδρομή που ακολουθείται κατά τον ψεκασμό, αλλά και η ποσότητα φυτοφαρμάκου που χρησιμοποιείται. Το τελευταίο επιτυγχάνεται μέσω του GPS που τοποθετείται στους υδρομετρητές των βυτίων.

Στόχος του μέτρου είναι να προσφέρει μια ακριβή εικόνα σχετικά με την ποσότητα του φυτοφαρμάκου που αξιοποιείται κατά τον ψεκασμό, να επαληθεύσει ότι δεν παραμένουν αψέκαστες περιοχές, αλλά και να εγγυηθεί τον καλύτερο δυνατό έλεγχο των συνεργείων ψεκασμού.

Ολοκληρώθηκε η προετοιμασία στη Στερεά Ελλάδα

Στελέχη της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας εξηγούν ότι ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες πρόσληψης των γεωτεχνικών, καθώς και η κάλυψη των εργολάβων με τα απαιτούμενα φυτοφάρμακα για τους δολωματικούς ψεκασμούς. Όπως υποστηρίζει ο Κώστας Αποστολόπουλος, θεματικός αντιπεριφερειάρχης Αγροτικής Ανάπτυξης, έχουν καλυφθεί όλοι οι παγιδοθέτες και εντός των ημερών αναμένονται τα πρώτα αποτελέσματα για την παρουσία του δάκου στις ελαιοκομικές περιοχές. «Από τον πληθυσμό του εντόμου θα γίνουν οι αντίστοιχες εκτιμήσεις και οι γεωπόνοι θα αποφασίσουν για τα επόμενα βήματα», λέει ο κ. Αποστολόπουλος. Από την πλευρά του, ο γεωπόνος και υπεύθυνος δακοκτονίας για τη Φθιώτιδα, Γιάννης Ζαρμπούτης, αναφέρει ότι ανέλαβαν τα καθήκοντα οι γεωπόνοι δύο μήνες νωρίτερα σε σύγκριση με την περσινή περίοδο. Για το θέμα του αναδόχου, η διαδικασία βρίσκεται στο Ελεγκτικό Συνέδριο και το επόμενο διάστημα θα ολοκληρωθεί, ώστε να ξεκινήσουν ομαλά οι δολωματικοί ψεκασμοί.

Αναφερόμενος στην τρέχουσα καλλιεργητική περίοδο, είπε ότι «η πλούσια ανθοφορία της άνοιξης δεν ήταν αντίστοιχη της καρποφορίας. Αυτό οφείλεται στη μειωμένη θρέψη και στην εναλλαγή των καιρικών συνθηκών αυτής της περιόδου». Αξίζει να σημειωθεί ότι το αυξημένο κόστος των καυσίμων και οι μειωμένες συμφωνηθείσες παροχές υπηρεσιών των ψεκαστών προς τους εργολάβους που συνεργάζονται δημιουργούν σημαντικό πρόβλημα για το επόμενο διάστημα. Οι ψεκαστές εκτιμούν ότι η αποζημίωση για κάθε βυτίο ψεκασμού από τα 200 ευρώ πέρυσι θα πέσει φέτος στα 130 ευρώ. Η κατάσταση αυτή δημιουργεί σημαντικά προβλήματα στην εξεύρεση ψεκαστών για να αναλάβουν αυτήν τη δραστηριότητα.