των Γιώργου Αργυρίου, Ελένης Ριζάκη, Γιώργου Ρούστα, Γιάννη Σάρρου
Το στάδιο της συγκομιδής κατά την ελαιοκομική περίοδο ίσως φτάσει λίγο πιο νωρίς από όσο το περιμέναμε. Πιο συγκεκριμένα, σε Πελοπόννησο και Κρήτη, δηλαδή σε δύο περιοχές-κλειδιά για την ελληνική ελαιοπαραγωγή, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της «ΥΧ», επικρατεί η σκέψη να ξεκινήσουν νωρίτερα από ό,τι συνήθως τη συλλογή ελαιοκάρπων. Πρόκειται για μία κίνηση που γίνεται υπό τον φόβο της πίεσης χρόνου, συνδυαστικά με την έλλειψη εργατών γης. Βέβαια, όπως φαίνεται και από τις υπόλοιπες περιοχές, τα προβλήματα δεν σταματούν εκεί.
Καρπόπτωση και μειωμένες τιμές ανησυχούν τη Μαγνησία
Σε εξέλιξη βρίσκεται η συγκομιδή ελιάς στον Νομό Μαγνησίας, με τους παραγωγούς στις νοτιοανατολικές, πεδινές, ποτιστικές περιοχές του νομού (περιοχή Πτελεού) να ξεκινούν με την πράσινη (το λεγόμενο «αγγουράκι»). Να σημειωθεί ότι το 70% της ελαιοπαραγωγής κατευθύνεται στον καρπό και το υπόλοιπο στο λάδι.
Ωστόσο, η συγκομιδή σταμάτησε ή περιορίστηκε προ ημερών, λόγω της αυξημένης θερμοκρασίας που επικρατούσε (ο υδράργυρος έφτασε και τους 31 βαθμούς), αφού έχει αποδειχθεί ότι οι ξηροθερμικές συνθήκες επηρεάζουν το βάρος και το μέγεθος του καρπού. Το θερμικό στρες είναι μία από τις αιτίες στις οποίες αποδίδεται το φαινόμενο της καρπόπτωσης. Οι άλλες δύο σχετίζονται με τον πυρηνοτρήτη και την ελλιπή λίπανση των δέντρων, απόρροια του αυξημένου κόστους προμήθειας των λιπασμάτων.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Συνδέσμου Παραδοσιακών Ελαιώνων Νοτιοδυτικής Μαγνησίας, Σταμάτη Αλαμανιώτη, «μία σακούλα λίπανση από 11 ευρώ έφτασε να πωλείται 27 ευρώ». Όσον αφορά τη δακοκτονία, ο κ. Αλαμανιώτης σημειώνει πως «μέχρι στιγμής έχουν γίνει τέσσερις ψεκασμοί, ωστόσο το πρόβλημα είναι ότι το σταθερό –εδώ και χρόνια– κονδύλι που διατίθεται από το ΥΠΑΑΤ δεν επαρκεί, λόγω αυξημένου κόστους των εργατικών χεριών και των ψεκαστικών».
Ο ίδιος εκφράζει τον προβληματισμό του για το μέλλον της καλλιέργειας, καθώς οι τιμές που προσφέρονται στην αγορά δεν καλύπτουν το αυξημένο κόστος παραγωγής. «Από τα 75 λεπτά (στα 200 κομμάτια) που δίνονταν το 2015, φέτος μετά βίας οι βιομηχανίες-εργοστάσια δίνουν 60 λεπτά. Αυτός είναι κι ένας λόγος που η συγκομιδή δεν προχωρά κανονικά», αναφέρει ο πρόεδρος του Συνδέσμου και καταλήγει, επισημαίνοντας τον κίνδυνο εγκατάλειψης της καλλιέργειας λόγω κλιματικής κρίσης.
«Στα παραπάνω προβλήματα, αν συνυπολογίσουμε την έλλειψη νερού και το φαινόμενο της ξηρασίας που εντείνεται, το σενάριο να εγκαταλείψουμε ή να ξεριζώσουμε τα δέντρα είναι υπαρκτό. Πρέπει να υπάρξει από την πολιτεία ένας σχεδιασμός για μια καλλιέργεια που ταυτίζεται με την ιστορία και τον πολιτισμό του τόπου μας. Να μην επιτρέπει το κράτος τη δημιουργία καρτέλ από τις βιομηχανίες στη διαμόρφωση ενιαίων τιμών, να κατασκευαστούν ταμιευτήρες και πολλά ακόμη που αναλύονται σε υπόμνημα που έχουμε παραδώσει στο ΥΠΑΑΤ».
Ξεκίνησε ο τέταρτος δολωματικός ψεκασμός στη Φθιώτιδα
Οι χαμηλές θερμοκρασίες των τελευταίων ημερών, καθώς και η ατμοσφαιρική υγρασία ευνοούν την αύξηση του πληθυσμού του δάκου και τις προσβολές στους καρπούς της ελιάς. Με πρόσφατη ανακοίνωσή της, η Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της Περιφερειακής Ενότητας Φθιώτιδας γνωστοποίησε προς όλους τους φορείς ότι ξεκίνησε ο τέταρτος γενικός δολωματικός ψεκασμός σε όλες τις περιοχές που εντάσσονται στον σχεδιασμό.
Παράλληλα, ζήτησε από τους ίδιους τους παραγωγούς να προβούν άμεσα σε ψεκασμούς κάλυψης και ιδιαίτερα από αυτούς που τα κτήματά τους βρίσκονται σε εστίες υψηλού κινδύνου, με έντονη την παρουσία του δάκου, και στα οποία καλλιεργούνται ευαίσθητες ποικιλίες ελιάς. Ειδική αναφορά γίνεται και για τους βιοκαλλιεργητές, οι οποίοι πρέπει να εφαρμόσουν τις οδηγίες που προβλέπονται για όσους είναι ενταγμένοι στο πρόγραμμα της βιολογικής γεωργίας, ώστε να αποφύγουν τους ψεκασμούς στα δέντρα τους.
Ο δολωματικός ψεκασμός πραγματοποιείται σε μία περίοδο κατά την οποία έχει ξεκινήσει ήδη η συλλογή της ελιάς και κυρίως της ποικιλίας Άμφισσας, με αποτέλεσμα να προκύπτουν προβλήματα ως προς τον συντονισμό. Για τον λόγο αυτόν, η Περιφερειακή Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης καλεί τους εμπλεκόμενους φορείς της Αυτοδιοίκησης να συνεργαστούν σε όλα τα επίπεδα για την καλύτερη ενημέρωση των ελαιοπαραγωγών, αλλά και γενικότερα των κατοίκων της περιοχής, ώστε να είναι αποτελεσματικότερος ο δολωματικός ψεκασμός.
Οι μειωμένες βροχοπτώσεις, σε συνδυασμό με τις υψηλές θερμοκρασίες του Σεπτεμβρίου, είχαν αρνητικό αντίκτυπο στην ποιότητα του καρπού της ελιάς και ειδικότερα της ποικιλίας Άμφισσας. Ως αποτέλεσμα, ένα μεγάλο ποσοστό ελαιοκάρπου δεν θα συλλεχθεί ως πράσινο, με τους παραγωγούς να περιμένουν τις πρώτες βροχές, ώστε να αλλάξει η εικόνα του.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Χρήστο Βούλγαρη, αντιπρόεδρο του Ελαιοκομικού Συνεταιρισμού Αγίου Κωνσταντίνου Φθιώτιδας, «αν δεν βρέξει μέχρι τις 25 Οκτωβρίου, οι καρποί θα πέσουν από τα δέντρα, με αποτέλεσμα οι αποδόσεις να είναι μειωμένες και το προϊόν υποβαθμισμένο ποιοτικά».
Ποιότητα και ποσότητα στα ύψη για τη Μαυροελιά στη Μεσσηνία
Μια ιδιαίτερα καλή χρονιά περιμένουν φέτος στην Ομάδα Παραγωγών «Νηλέας», όπου ήδη άρχισαν οι πρώτες κινήσεις για τη συγκομιδή της Μαυροελιάς. Όπως δήλωσε ο πρόεδρος, Γιώργος Κόκκινος, στην «ΥΧ», «ήδη, ξεκίνησε η συγκομιδή από μία μικρή Ομάδα Παραγωγών, με τα εργατικά χέρια να παραμένουν ένα μεγάλο ερώτημα. Επειδή η πιο πιθανή εξέλιξη είναι να μη βρεθούν και φέτος εργατικά χέρια, ξεκινήσαμε νωρίτερα από οποιαδήποτε άλλη χρονιά τη συγκομιδή και θα συνεχίσουμε, έχοντας ως πιο πιθανό σενάριο την επιμήκυνση της περιόδου. Φέτος, αρχίσαμε τη συγκομιδή κατά 10-15 μέρες νωρίτερα».
Σε ό,τι έχει σχέση με την επιμήκυνση της περιόδου, ο κ. Κόκκινος επισημαίνει ότι «αυτό θα εξαρτηθεί από την έλλειψη εργατών, η οποία αν είναι μεγάλη, ίσως να μας οδηγήσει σε συγκομιδή μέχρι το τέλος Ιανουαρίου». Αξίζει να σημειωθεί ότι στις καλές χρονιές η Ομάδα Παραγωγών «Νηλέας», που μεγαλώνει διαρκώς σε αριθμό μελών, συγκεντρώνει 400 τόνους ελαιόλαδο.
Σε ό,τι αφορά τη διαμόρφωση των τιμών, ο κ. Κόκκινος εκτίμησε ότι αυτές «καθορίζονται από τις τιμές στις εξαγωγές στην Ιταλία. Εκτιμούμε ότι θα είναι πολύ καλύτερες από την περασμένη χρονιά, αν και υπάρχει το θέμα με τη μείωση της κατανάλωσης. Το πρώιμο ελαιόλαδο, που έχει πολύ καλά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, κατευθύνεται προς την Ιταλία».
Αναφορικά με το μέλλον της καλλιέργειας, σημειώνει ότι υπάρχουν τάσεις μείωσης, αφού παρουσιάζονται κάποια προβλήματα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή: «Κάποιοι παραγωγοί έχουν ξεκινήσει και κάνουν μπολιάσματα. Στα κτήματα που συνυπήρχαν Μαυροελιά και Κορωνέικη, αντικαθίστανται σιγά-σιγά με Κορωνέικη». Κλείνοντας, ο πρόεδρος δήλωσε με νόημα ότι «αυτή η χρονιά θα είναι καθοριστική για τις εξελίξεις στις επόμενες χρονιές».
Ο Γιάννης Πάζιος, γενικός διευθυντής του Αγροτικού Συνεταιρισμού «Ένωση Μεσσηνίας», από πλευράς του, κάνει λόγο για ενδείξεις τιμών μεταξύ 3,80-4 ευρώ: «Εκεί λένε ότι θα κυμανθεί η έναρξη, αλλά περιμένουμε να το δούμε και επίσημα αυτό».
Ωστόσο, παρά την «εξαιρετική χρονιά», προβληματίζουν τα φαινόμενα δάκου που έχουν παρουσιαστεί σε διάφορες περιοχές τις τελευταίες τρεις εβδομάδες. «Να δούμε τι επιπτώσεις θα έχει αυτό στην ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων. Οι υπηρεσίες της ΔΑΟΚ καταβάλλουν τεράστιες προσπάθειες μαζί με τους δακοκτόνους για να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο», λέει ο κ. Πάζιος.
Ακόμα, αναφέρεται και στο ζήτημα της πρώιμης συγκομιδής, λέγοντας πως ενδέχεται να υπάρχει επίπτωση στην απόδοση και στην ποιότητα, αλλά αυτό είναι κάτι που ελέγχεται: «Οι παραγωγοί ξέρουν, εκπαιδευμένοι είναι, δεν θα πάνε να μαζέψουν ελιές που αντικειμενικά δεν είναι έτοιμες να μαζευτούν. Απλώς, αν περίμεναν μία με τρεις εβδομάδες παραπάνω, ίσως να έπιαναν ένα καλύτερο πικ στην απόδοσή τους».
Αυξημένα κατά 70 λεπτά τα συμβόλαια στη Λακωνία
Στο επίκεντρο αυτή την περίοδο στον Νομό Λακωνίας βρίσκεται η περιοχή των Αγίων Αποστόλων, μια και εκεί έχει γίνει το ποδαρικό της φετινής ελαιοκομικής περιόδου με το αγουρέλαιο. «Οι Άγιοι Απόστολοι, αν δεν κάνω λάθος, έχουν κλείσει με ποσότητα 300-450 τόνων, αλλά δεν ξέρω κάτι άλλο αυτήν τη στιγμή», δηλώνει στην «ΥΧ» ο Νίκος Γραμματικάκης, πρόεδρος της ΚΑΣΕΛΛ. Επιπροσθέτως, αναφέρει ότι «η παραγωγή είναι πολύ καλή, αν συγκομιστεί, λόγω καιρικών συνθηκών και ενδεχομένως και άλλων προβλημάτων».
Αναφορικά με τις τιμές, ο κ. Γραμματικάκης σημειώνει: «Από ό,τι μαθαίνουμε και από τα προβλήματα της Ισπανίας, οι τιμές θα είναι αρκετά καλές. Για να καλύψουμε καμιά ζημιά από τις αυξήσεις σε όλο το φάσμα του αγρότη: πετρέλαια, λιπάσματα, εργατικά, ΔΕΗ κ.λπ. Η μόνη τιμή που έχει ακουστεί αυτήν τη στιγμή είναι τα 4,90 ευρώ των Αγίων Αποστόλων. Είναι καλή τιμή, το ζήτημα είναι αν θα συνεχίσει να είναι υψηλή».
Από πλευράς του, ο Παναγιώτης Μπατσάκης, πρόεδρος του Συνεταιρισμού των Αγίων Αποστόλων Νεάπολης Λακωνίας, προσθέτει πως η τιμή, συγκεκριμένα, διαμορφώνεται «στα 4,90, οι 400 τόνοι, με συμβόλαιο. Πέρυσι, οι τιμές σε εμάς ήταν 4,20 ευρώ, φέτος είναι 70 λεπτά αυξημένες».
Πέμπτος δολωματικός ψεκασμός στην Κρήτη για να αντιμετωπιστεί ο δάκος
Στην Κρήτη εξακολουθούν να υπάρχουν τα προβλήματα με τον δάκο, ενώ, όπως λέει ο Μανώλης Μαυροματάκης, πρόεδρος της Ένωσης Σητείας, η παραγωγή έχει υποστεί ζημιά μεταξύ 10%-20%. «Έχει γίνει ο πέμπτος δολωματικός ψεκασμός και περιμένουμε το αποτέλεσμα. Πάντως, τώρα δεν υπάρχει δείγμα για το τι μέλλει γενέσθαι την περίοδο αυτή, δηλαδή την καινούργια γενιά του δάκου», ενημερώνει ο κ. Μαυροματάκης.
Σχετικά με το σημείο στο οποίο βρίσκεται αυτήν τη στιγμή η παραγωγή, ο ίδιος κάνει λόγο για την προετοιμασία που έχει ξεκινήσει στην περιοχή για τη συλλογή του αγορελαίου: «Δεν έχουμε μεγάλη παραγωγή. Η συγκομιδή δεν έχει αρχίσει ακόμα για να ξέρουμε τις αποδόσεις, ούτε έχει κυκλοφορήσει τίποτα σχετικά με ενδιαφέρον και τιμή για τη νέα σοδειά. Μόνο στους Άγιους Αποστόλους έχει ακουστεί, στην Πελοπόννησο».
Τέλος, ο κ. Μαυροματάκης αποκαλύπτει πως και στην Κρήτη ενδεχομένως να ξεκινήσει πιο νωρίς η περίοδος συγκομιδής: «Λόγω της έλλειψης εργατικών χεριών που αποτελεί μεγάλο πρόβλημα, αλλά και των καιρικών συνθηκών που ευνοούν τον δάκο, πιστεύω πως θα αρχίσουμε νωρίς να μαζεύουμε ελιές. Εκτιμώ ότι μετά τις 20 Οκτωβρίου θα αρχίσουν να μαζεύουν ελιές όσες περιοχές δεν έχουν κάνει δολωματικό ψεκασμό. Όταν θα έχει ξεκινήσει η διαδικασία της συγκομιδής και της μεταποίησης, αναμένω ότι θα αρχίσουμε να μαθαίνουμε και τιμές και να υπάρχει ενδιαφέρον».
