Νέες δυναμικές και εναλλακτικές καλλιέργειες από επιλεγμένα αυτοφυή δασικά καρποφόρα δέντρα και θάμνους, τα οποία προσφέρουν μεγάλα περιθώρια αξιοποίησης, αφού πρόκειται για τις λεγόμενες superfoods τροφές, δηλαδή, με μεγάλη διατροφική -και εμπορική- αξία, προτείνει και συστήνει, ταυτόχρονα, το ευρωπαϊκό έργο «Ανάδειξη τοπικών παραδοσιακών ποικιλιών και αυτοφυών οπωροφόρων δέντρων και θάμνων» – EcoVariety».
Το συγκεκριμένο έργο έχει αναλάβει μία ευρεία σύμπραξη επιστημονικών, ακαδημαϊκών και ιδιωτικών φορέων, μεταξύ των οποίων το Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων – ΕΛΓΟ-«Δήμητρα» και έχει διττό χαρακτήρα.
Το πρώτο σκέλος αφορούσε τη συλλογή, την αναγνώριση, την αξιολόγηση, τη διάσωση και την πιλοτική αξιοποίηση των οπωροφόρων τοπικών παραδοσιακών και ξεχασμένων ποικιλιών.
Καρποί άγριας χλωρίδας
Στο δεύτερο, εξίσου σημαντικό, κομμάτι του έργου, καινοτόμο και μοναδικό, όπως επισημαίνει η διευθύντρια του Ινστιτούτου Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων, Δρ. Ελένη Μαλούπα, οι ερευνητές αναζήτησαν αυτοφυή καρποφόρα είδη από μια άλλη πηγή γενετικού πλούτου, την άγρια χλωρίδα, όπου έγινε προσπάθεια συλλογής αυτόχθονων δασικών καρποφόρων δέντρων και θάμνων.
«Οι συνεργαζόμενοι ερευνητές από τα δύο περιφερειακά τμήματα του Ινστιτούτου (Τμήμα Φυλλοβόλων Οπωροφόρων Δένδρων και Τμήμα Ακροδρύων) έκαναν αποστολές επισήμανσης και συλλογής πληθυσμών αυτοφυών από δασικά καρποφόρα είδη στη Βόρεια Ελλάδα.
Μετά τη συλλογή έγινε η ποιοτική ανάλυση των καρπών, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και επιλέχθηκαν από τους πληθυσμούς γενότυποι με πολύ καλό υλικό», εξηγεί η Δρ. Μαλούπα. Στη συνέχεια, όπως λέει, στο εργαστήριο του Ινστιτούτου έγινε η διαδικασία δημιουργίας πρωτοκόλλου αναπαραγωγής, ώστε να μπορέσουν να διατηρηθούν μητρικά φυτά. Από αυτά ετοιμάστηκε υλικό και δόθηκε στα συνεργαζόμενα φυτώρια.
Από Σεπτέμβριο η διάθεση των φυτών
Στο Ινστιτούτο, παράλληλα, δημιουργήθηκε και ένας πιλοτικός αγρός όπου παρακολουθείται η ανάπτυξη των φυτών, ώστε να γίνει το πρωτόκολλο της καλλιέργειάς τους. Την ίδια ώρα, έγινε και η μοριακή ταυτοποίησή τους. «Ξεκινήσαμε από το μηδέν και έχουμε φτάσει στη διαδικασία της παραγωγής μητρικού υλικού. Τα φυτώρια κάνουν αναπαραγωγή αυτών των ειδών για διάθεση και τα οποία θα είναι έτοιμα κατά τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, το φθινόπωρο δηλαδή του 2021», υπογραμμίζει η Δρ. Μαλούπα.
Καλλιέργεια superfoods και επισιτιστική ασφάλεια
Τα προς διάθεση είδη, τα οποία συναντώνται συνήθως σε δασικά και λιβαδικά οικοσυστήματα, είναι η Αγριοτριανταφυλλιά, τα Σμέουρα, η Κρανιά, το Σαμπούκο (κουφοξυλιά), το Τσάπουρνο, το Ρούδι (σουμάκ) και η Αμελάνχια, που μοιάζει με μικρή κερασιά.
Όλα είναι βρώσιμα και, μάλιστα, σχετίζονται και με ένα άλλο μεγάλο ευρωπαϊκό έργο, το Big Picnic, το οποίο είχε να κάνει με την επισιτιστική ασφάλεια και επάρκεια, στο οποίο συμμετείχαν πάνω από 20 βοτανικοί κήποι και ινστιτούτα. Η προσπάθεια ήταν να εξασφαλιστεί σε μια χώρα, η οποία πλήττεται από φτώχεια ή επιδημίες, επάρκεια και επισιτιστική ασφάλεια, αξιοποιώντας κάθε πόρους που έχει.
«Εμείς, ως χώρα, επικεντρωθήκαμε στις ελληνικές υπερτροφές και μέσα από ομάδες της αλυσίδας αξίας καταλήξαμε ότι ένα μεγάλο κομμάτι είναι τα αρωματικά φυτά που ενισχύουν τη διατροφή και προσφέρουν ασφάλεια και ένα άλλο μεγάλο κομμάτι είναι οι μικροί καρποί από τα δασικά αυτοφυή είδη, οι οποίοι έχουν συμπυκνωμένη διατροφική αξία και πλούτο», τονίζει η διευθύντρια του Ινστιτούτου και προσθέτει πως ήδη στη Νοτιοανατολική και Βόρεια Ευρώπη αυτοί οι μικροί καρποί αξιοποιούνται με δικές τους αυτόχθονες ποικιλίες, ενώ στην Ελλάδα μέχρι τώρα γινόταν π.χ. για το σμέουρο εισαγωγή υλικού.
«Αυτό, λοιπόν, που θέλουμε είναι να δώσουμε τη δυνατότητα στη χώρα να αξιοποιήσει τον τεράστιο πλούτο που έχει. Και το κατάφερε το Ινστιτούτο. Να αποκτήσουμε για πρώτη φορά ελληνικό υλικό, το οποίο μάλιστα θα διακινείται σε φυτώρια σε διάθεση κάθε ενδιαφερόμενου», καταλήγει.
Τα πλεονεκτήματα των ποικιλιών
Είναι απολύτως προσαρμοσμένες στις κλιματολογικές συνθήκες της χώρας, δεν απαιτούν υψηλούς πόρους και με μια κατάλληλη προσαρμογή σε επίπεδο καλλιέργειας (θα δοθούν οδηγίες μέσα από το πρωτόκολλο της καλλιέργειας που ετοιμάζεται και θα είναι ένα μικρό ηλεκτρονικό τεύχος, το οποίο θα δίνει οδηγίες στον υποψήφιο καλλιεργητή ή σε όποιον θέλει να το βάλει στον κήπο του) θα μπορεί να το καλλιεργεί με ευκολία.
Επίσης, γίνονται δοκιμές με βιολογικά σκευάσματα, έτσι ώστε να αποφευχθούν φάρμακα και λιπάσματα και να μπορεί με στηρίγματα, κάτι αντίστοιχο που γίνεται με τα αμπέλια και τα ακτινίδια, να παραμένουν σε ένα ύψος, όπου θα μπορεί κάποιος να συλλέγει τους καρπούς με ευκολία.
Ιστοσελίδα του έργου www.ecovariety.gr
|
|
