ΤΤον Απρίλιο, το ΥΠΑΑΤ δημοσίευσε την προκήρυξη του Μέτρου 13 του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) 2014-2020 με τίτλο «Ενισχύσεις σε περιοχές που χαρακτηρίζονται από φυσικά ή άλλα ειδικά μειονεκτήματα», για το έτος 2018.
Πρόκειται για ένα ειδικό και πολυαναμενόμενο –κάθε χρόνο– μέτρο, από τους παραγωγούς που τυγχάνει να έχουν τις αγροτικές τους εκμεταλλεύσεις σε περιοχές ορεινές ή και µε φυσικούς περιορισµούς. Κι αυτό, γιατί η εξισωτική αποζημίωση δίνει επιπλέον χρηματοδότηση σε αγρότες που αναπτύσσουν τη δραστηριότητά τους και διαμένουν σε ορεινές και μειονεκτικές περιοχές, ακριβώς γι’ αυτό το λόγο.
Πιο συγκεκριμένα, είναι περιοχές οι οποίες, όπως όλοι αντιλαμβανόμαστε, έχουν µειωµένη παραγωγική ικανότητα που οδηγεί σε µικρότερες αποδόσεις σε σύγκριση µε άλλες περιοχές ενώ ταυτόχρονα έχουν να αντιμετωπίσουν πρόσθετο κόστος για την αντιμετώπισή τους. Το αποτέλεσµα είναι η σηµαντική µείωση του αγροτικού εισοδήµατος, η οποία µπορεί να οδηγήσει τους αγρότες σε εγκατάλειψη της δραστηριότητας, µε αρνητικές συνέπειες στη διατήρηση της υπαίθρου, της βιοποικιλότητας και του διαµορφοθέντος τοπίου.
Η ουσία και ο σκοπός του Μέτρου είναι, αναγνωρίζοντας τις δύσκολες συνθήκες στις οποίες ασκούν τις δραστηριότητες τους οι αγρότες των ορεινών και απομακρυσμένων περιοχών, να τους παρέχει μια ενίσχυση οικονομικού χαρακτήρα, προκειμένου να τους βοηθήσει να ανταποκριθούν στις αυξημένες οικονομικές υποχρεώσεις, αποτελώντας παράλληλα ένα είδος ηθικής ανταμοιβής. Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα κίνητρο, ώστε να συνεχίσουν την αγροτική δραστηριότητα σε περιοχές που εκ των πραγμάτων το κόστος είναι αυξημένο και η απαιτούμενη προσπάθεια διπλή. Παράλληλα, αποσκοπεί στο να βοηθήσει ουσιαστικά στη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής και του κοινωνικού ιστού στις απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές, παρέχοντας χρήματα και ρευστότητα στις τοπικές κοινωνίες, μέσω των αγροτών δικαιούχων.
Ωστόσο, τα τελευταία τρία χρόνια, η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων έχει μετατρέψει άλλο ένα σημαντικό Μέτρο μακροχρόνιας αγροτικής πολιτικής σε βραχυπρόθεσμου χαρακτήρα «επίδομα».
Ειδικότερα, μέχρι και τη διακυβέρνηση της ΝΔ, η εξισωτική αποζημίωση ήταν υπερδιπλάσια του ποσού που δίνεται με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ και δινόταν σε αυτούς που είχαν πραγματική ανάγκη και διέμεναν στις ορεινές και μειονεκτικές περιοχές.
Όμως, τα τελευταία τρία χρόνια, με τα κριτήρια που έθεσε η κυβέρνηση με τις σχετικές προκηρύξεις του Μέτρου, η εξισωτική αποζημίωση θα δοθεί σε μεγάλο αριθμό ατόμων (υπερδιπλάσιο του κανονικού), οι οποίοι επιπλέον διαμένουν και εκτός των ορεινών και μειονεκτικών περιοχών.
Συμπερασματικά, οι δικαιούχοι αυξάνονται από τους μέχρι πρότινος 150.000 περίπου, σε περισσότερους από 250.000 κάθε έτος, με βάσει τις προκηρύξεις των τελευταίων ετών.
Αποτέλεσμα αυτού είναι η εξισωτική αποζημίωση να μετατρέπεται από ουσιαστικό βοήθημα σε απλό φιλοδώρημα, με την πολιτική που ακολουθεί η σημερινή πολιτική ηγεσία.
Συγκεκριμένα, βάσει και της φετινής προκήρυξης, κάποιος που διαμένει σε ακριβό προάστιο των Αθηνών και, παράλληλα, τυγχάνει να έχει ένα αγρόκτημα στο Κερασοχώρι Καρπενησίου, δικαιούται να λάβει εξισωτική αποζημίωση! Συνεπώς, δεν δικαιούνται της εξισωτικής αποζημίωσης μόνο όσοι ζουν και εργάζονται σε ορεινές και μειονεκτικές περιοχές, αλλά και οποιοσδήποτε άλλος τυγχάνει να έχει ένα χωράφι σε μια μειονεκτική περιοχή.
Με τον τρόπο αυτό αναιρείται η ίδια η λογική και η φιλοσοφία της εξισωτικής αποζημίωσης, αδικώντας δικαιούχους της ομάδας ουσιαστικού στόχου του μέτρου, δηλαδή ανθρώπους που ασχολούνται με τον πρωτογενή τομέα και διαμένουν σε ορεινές και μειονεκτικές περιοχές έχοντας μεγαλύτερο κόστος παραγωγής προϊόντων και αντιμετωπίζοντας πιο δύσκολες συνθήκες διαβίωσης.
Επιπλέον, αυτό που προκάλεσε η «επιδοματική» αυτή αντιμετώπιση του Μέτρου της Εξισωτικής Αποζημίωσης, είναι η εξάντληση του προϋπολογισμού του.
Σύμφωνα με το ισχύον χρηματοδοτικό σχήμα του ΠΑΑ 2014-2020, στο Μέτρο 13 έχουν κατανεμηθεί συνολικά 950 εκατ. ευρώ (κοινοτική συμμετοχή), εκ των οποίων, μέχρι τώρα, τα 540 εκατομμύρια έχουν ήδη εκταμιευτεί με τις προηγούμενες προσκλήσεις. Εάν σε αυτά συμπεριλάβουμε και τα 230 εκατ. ευρώ της φετινής προκήρυξης, εύκολα αντιλαμβανόμαστε ότι, εάν συνεχιστεί η ίδια διαχείριση, για το 2019 θα έχουν περισσέψει μόνο 180 εκατ. ευρώ, διακινδυνεύοντας πλέον την ομαλή συνέχιση του Μέτρου για τα επόμενα χρόνια.
Βεβαίως, τα κριτήρια βάσει των οποίων καθορίζονται οι δικαιούχοι ορίζονται με Υπουργική Απόφαση κάθε χρόνο και, επομένως, μπορεί να αλλάζουν σε ετήσια βάση.
Η ΝΔ, όπως ενεργούσε και ως κυβέρνηση για την αντίστοιχη προκήρυξη του Μέτρου της Εξισωτικής Αποζημίωσης, και διά μέσου του προέδρου της, Κυριάκου Μητσοτάκη, έχει δεσμευτεί ότι θα επαναφέρει τα ουσιαστικά κριτήρια επιλογής των δικαιούχων αγροτών που πραγματικά αφορά το Μέτρο και θα δώσει το σημαντικό ποσό της εξισωτικής αποζημίωσης στους δικαιούχους που θα έπρεπε να έχει ως στόχο το μέτρο αυτό και με τη σημερινή κυβέρνηση.
Σημειώνεται, τέλος, ότι η παραπάνω δέσμευση αποτελεί μέρος του προγράμματος της Νέας Δημοκρατίας για την αγροτική πολιτική, πολλά βασικά σημεία του οποίου έχουν παρουσιαστεί από τον ίδιο τον πρόεδρο της ΝΔ, όπως στο πρόσφατο 11ο Τακτικό Συνέδριο Αρχών και Θέσεων.
Κεντρικός στόχος του αγροτικού προγράμματος της ΝΔ είναι η ουσιαστική ενίσχυση και συμπαράσταση των επαγγελματιών αγροτών, οι οποίοι θα είναι ικανοί να παράγουν προϊόντα ποιότητας σε πρότυπα που απαιτούν οι σύγχρονοι καταναλωτές, επιτυγχάνοντας έτσι τη δημιουργία βιώσιμων και ανταγωνιστικών αγροτικών εκμεταλλεύσεων.
