Επιστροφή στην κανονικότητα για την επιτραπέζια ελιά

των Μαρίας Αμπατζή, Γιώργου Αργυρίου, Γιώργου Ρούστα, Γιάννη Σάρρου, Νικολέτας Τζώρτζη και Αφροδίτης Χρυσοχόου

Τις θετικές εκτιμήσεις του ελαιολάδου που παρουσίασε στο προηγούμενο φύλλο της η «ΥΧ» φαίνεται να ακολουθεί και η επιτραπέζια ελιά. Η Χαλκιδική, για παράδειγμα, μετά από μία μακρά περίοδο ακαρπίας, επανέρχεται δυναμικά στον παραγωγικό χάρτη. Η Φθιώτιδα, η Καβάλα, η Θάσος, το Μεσολόγγι και η Λάρισα εκτιμούν αυξήσεις 50% περίπου σε σύγκριση με πέρυσι, ενώ η Μαγνησία κάνει λόγο για πολύ μεγαλύτερα ποσοστά. Τέλος, η Πελοπόννησος, με τις αυξημένες παραγωγές που αναμένει, επιστρέφει στην κανονικότητα.

Βέβαια, πολλά θα εξαρτηθούν από τις καιρικές συνθήκες που θα ακολουθήσουν, τις καλλιεργητικές φροντίδες, και, φυσικά, την επάρκεια των εργατικών χεριών για τη συγκομιδή του καρπού.

Αισθητά ανεβασμένη η Πελοπόννησος

Μια ιδιαίτερα παραγωγική χρονιά αναμένεται να είναι το 2022 για τους παραγωγούς επιτραπέζιας ελιάς στην Πελοπόννησο. Η εξουδετέρωση του δάκου, αλλά και οι ευνοϊκές καιρικές συνθήκες δίνουν την αίσθηση ότι, μετά από δύο χρόνια με προβλήματα, ήρθε η ώρα να αλλάξει η εικόνα.

Στην Τριφυλία, ο προϊστάμενος της ΔΑΟΚ, Αντώνης Παρασκευόπουλος, δήλωσε ότι «τα δεδομένα που υπάρχουν μέχρι σήμερα οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πάμε σε μία αύξηση της παραγωγής κατά 20%, που θα έχει ως αποτέλεσμα τη συγκομιδή 500-600 τόνων ελιών υψηλής ποιότητας». Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι παραγωγοί στην υπόλοιπη Μεσσηνία, όπου προβλέπεται παραγωγή 2.500 τόνων με αυξητικές τάσεις. Όπως ανέφερε η Δήμητρα Δημητρούλια, από τη ΔΑΟΚ Μεσσηνίας, μέχρι τώρα δεν υπάρχουν ανησυχητικές ενδείξεις που να οδηγούν στο συμπέρασμα ότι κάτι μπορεί να αλλάξει.

Οι βροχές των τελευταίων ημερών έχουν δημιουργήσει μία μικρή ανησυχία στη ΔΑΟΚ Αργολίδας. Η Κωνσταντίνα Σπανού πιστεύει ότι θα υπάρχει αύξηση και υπολογίζει ότι η συνολική παραγωγή θα φτάσει τους 350 τόνους, τονίζοντας όμως ότι οι έλεγχοι που θα γίνουν τις επόμενες ημέρες θα καθορίσουν και το ύψος της παραγωγής.

Σε ό,τι αφορά τη ΔΑΟΚ Λακωνίας, ο Γιάννης Ράλλης μάς ενημέρωσε ότι η συνολική παραγωγή αναμένεται να ξεπεράσει τους 18.000 τόνους και σίγουρα πρόκειται για μια ανάσα στους παραγωγούς, αφού τα προηγούμενα δύο χρόνια ήταν πολύ μειωμένη.

Από τον Αγροτικό συνεταιρισμό Γερακίου, ο Παύλος Χρονόπουλος δήλωσε ότι «φέτος αναμένεται να έχουμε μία καλή χρονιά, αλλά ακόμα δεν έχει ζεσταθεί το ενδιαφέρον των εμπόρων. Εκείνο που πρέπει να θεωρείται δεδομένο είναι ότι δεν υπάρχουν ποσότητες ελιάς από την περσινή χρονιά και έτσι μένει να δούμε τι θα ακολουθήσει από τις 15 Νοέμβρη και μετά».

Σημαντικές αυξήσεις αναμένει και η Στερεά

Οι τελευταίες εξελίξεις στον τομέα της ελαιοκομίας και συγκεκριμένα στην ποικιλία Καλαμών στρέφουν τους παραγωγούς προς τις κάδες. Η Στερεά Ελλάδα και ειδικότερα η Φθιώτιδα αποτελούν μία από τις βασικές καλλιέργειες. Συνήθως, οι Καλαμών, όπως επίσης και η Αμφίσσης, όταν οι τιμές ως επιτραπέζιες δεν κάλυπταν τους στόχους των παραγωγών κατευθύνονταν ελαιοποίηση.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΔΑΟΚ, η Φθιώτιδα προβλέπεται να ξεπεράσει τους 20.000 τόνους για όλες τις ποικιλίες, σημειώνοντας μια αύξηση περίπου 50% σε σύγκριση με πέρσι. Η εκτίμηση της ΔΑΟΚ Φωκίδας κάνει λόγο για διπλασιασμό της παραγωγής. Για την τρέχουσα περίοδο, η παραγωγή προβλέπεται να κυμανθεί στους 5.000 με 6.000 τόνους επιτραπέζιας ελιάς. Σημείο αναφοράς αποτελεί η πράσινη και η μαύρη ελιά ποικιλίας Άμφισσας, με ελάχιστες από τις ποικιλίες Καλαμών και Χαλκιδικής.

Σε ό,τι αφορά την Εύβοια, η εικόνα που παρουσιάζει είναι πολύ καλύτερη σε σύγκριση με πέρυσι και οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για παραγωγή που μπορεί να ξεπεράσει ακόμη και τους 2.000 τόνους σε σύγκριση με τους 800 της προηγούμενης περιόδου. Τέλος, για τη Βοιωτία, το σύνολο της παραγωγής στρέφεται προς ελαιοποίηση λόγω των καλλιεργούμενων ποικιλιών και ελάχιστες από αυτές προορίζονται για επιτραπέζιες. Δεν αποτελούν σημαντική επιδίωξη για τους ελαιοπαραγωγούς, με αποτέλεσμα η ΠΕ να περιορίζεται στους 50 με 70 τόνους από τις ποικιλίες Καλαμών και Χαλκιδικής.

Αγωνία στον κάμπο για την έλλειψη εργατικών χεριών

Χαμόγελα επικρατούν στις τάξεις των Θεσσαλών παραγωγών για τη φετινή σοδειά, καθώς η παραγωγή προβλέπεται ικανοποιητική, τόσο ποιοτικά, όσο και ποσοτικά. Όλοι προσδοκούν μια καλή χρονιά με αξιόλογα έσοδα, λόγω του αυξημένου κόστους παραγωγής, ενώ πολλά νοικοκυριά στηρίζονται από τη συγκεκριμένη μονοκαλλιέργεια για την επιβίωσή τους. Οι τελευταίες βροχοπτώσεις σήμαναν συναγερμό στις τάξεις της ΔΑΟΚ, ενώ αυξήθηκαν οι ψεκασμοί μέσω του προγράμματος δακοκτονίας (μέσος όρος συνολικών ψεκασμών δύο με τρεις).

Στο Πήλιο, η καρδιά της ελαιοκομίας χτυπά στη Μαγνησία, όπου καλλιεργούνται συμβατικές και βιολογικές ελιές πράσινες Πηλίου, Χαλκιδικής, μαύρες Πηλίου (τα τελευταία χρόνια η παραγωγή ήταν μικρή) και Καλαμών.

Σύμφωνα με τον προϊστάμενο της ΔΑΟΚ Μαγνησίας, Νίκο Λιανό, «η συγκομιδή θα ξεκινήσει παραδοσιακά με την πράσινη ελιά τον Οκτώβριο και θα διαρκέσει όλο τον χειμώνα, ενώ εκφράζεται η ανησυχία των παραγωγών για την εξέλιξη της συγκομιδής, λόγω της έλλειψης εργατικών χεριών». Η φετινή προσδοκώμενη παραγωγή υπολογίζεται στους 11.200 τόνους, έναντι 2.500 τόνων πέρυσι και 2.200 τόνων το 2020.

Στον Νομό Λάρισας, όπου υπάρχουν 1.850.000 δέντρα, στο πρόγραμμα συμμετέχουν οι δήμοι (κατά σειρά με τα περισσότερα δέντρα) Τεμπών, Αγιάς, Τυρνάβου και Ελασσόνας. Η συγκομιδή, σύμφωνα με τον προϊστάμενο της ΔΑΟΚ, Δημήτρη Σταυρίδη, θα ξεκινήσει στις αρχές Οκτωβρίου με την ποικιλία Άμφισσας και αναμένεται να κορυφωθεί στα τέλη Οκτωβρίου με αρχές Νοεμβρίου. Ο νομός υπολογίζει να συγκομίσει 3.000 τόνους βρώσιμων ελιών, έναντι 2.000 τόνων πέρυσι και 2.500 το 2020.

Στον παραγωγικό χάρτη και πάλι η Χαλκιδική

Μια καλή χρονιά για την επιτραπέζια πράσινη ελιά Χαλκιδικής, σε παραγωγή και σε τιμή, προμηνύεται η φετινή, εάν και εφόσον όλα εξελιχθούν ομαλά έως και τη συγκομιδή της στα μέσα Σεπτεμβρίου. Παρά τα όποια προβλήματα προκάλεσαν τα έντονα καιρικά φαινόμενα στα τέλη Αυγούστου, με συνέπεια η δυναμική ελαιοκομική περιοχή της Ορμύλιας να απωλέσει έως και το 80% της φετινής σοδειάς της, οι συνθήκες φέτος είναι ιδανικές για να χαρίσουν και πάλι χαμόγελα στους ελαιοπαραγωγούς του νομού.

Ειδικότερα, η Χαλκιδική βγαίνει ξανά στο προσκήνιο μετά από δύσκολες και συνεχόμενες χρονιές ακαρπίας. Υπάρχουν μηδενικά αποθέματα σε ελιές και ελαιόλαδα, ενώ οι εκτεταμένες καταστροφές που υπέστησαν μεγάλες καλλιέργειες βρώσιμης ελιάς σε περιοχές του Παγγαίου στην Καβάλα βγάζουν εκτός τον όποιο ανταγωνισμό.

Με τα παραπάνω δεδομένα, αν και γεωπόνοι, μεταποιητές και ελαιοπαραγωγοί εκτιμούν ότι είναι πολύ νωρίς για οποιαδήποτε συμπεράσματα, λόγω και των καταστροφών, οι προσωρινές ποσοτικές εκτιμήσεις κάνουν λόγο για πάνω από 120.000 τόνους βρώσιμης ελιάς. «Ήταν μια καλή χρονιά κι αναμένουμε περί τους 120.000-130.000 τόνους ελιάς, όταν ο μέσος όρος είναι 110.000.

Η κακοκαιρία όμως σαφώς θα επηρεάσει τη συνολική παραγωγή», αναφέρει η γεωπόνος και εντεταλμένη περιφερειακή σύμβουλος της ΠΕ Χαλκιδικής για θέματα Αγροτικής Οικονομίας, Κατερίνα Ζωγράφου.

Πιο αισιόδοξη είναι η εκτίμηση του αντιπροέδρου του Επιμελητηρίου Χαλκιδικής, γεωπόνου και μεταποιητή, Στέλιου Χούτα, ο οποίος αναφέρει ότι η φετινή παραγωγή μπορεί να φτάσει ακόμη και τους 150.000 τόνους, αφού οι τελευταίες βροχές μπορεί να ζημίωσαν την περιοχή της Ορμύλιας, ωστόσο ήταν ευεργετικές για άλλα κτήματα σε άλλες περιοχές του νομού, που είχαν προβλήματα με την άρδευση.

Σε ό,τι αφορά την ίδια την καλλιέργεια, αυτή εξελίσσεται καλά, σε αντίθεση με την περσινή, η οποία, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Σημάντρων, Βαγγέλη Μισαηλίδη, «ήταν πολύ δύσκολη. Φέτος, παρά τις μεγάλες ζημιές που προκάλεσαν οι καιρικές συνθήκες στην Ορμύλια, στην οποία υπάρχουν πολλά μεταποιητικά εργοστάσια και τα οποία θα αναγκαστούν να αναζητήσουν σε άλλες περιοχές ελιές, εκτιμώ ότι ο συνολικός όγκος της φετινής παραγωγής στην πράσινη βρώσιμη ελιά δεν θα επηρεαστεί ιδιαίτερα, αν και περίπου 10.000 τόνοι έχουν βγει από το “παιχνίδι” και ίσως κατευθυνθούν για λάδι. Καθότι δεν υπάρχουν αποθέματα, αναμένουμε οι τιμές να είναι ικανοποιητικές, αφού το αγοραστικό ενδιαφέρον είναι μεγάλο», τονίζει και επισημαίνει ότι οι ελαιοπαραγωγοί αναμένουν υψηλές τιμές, προκειμένου να αντεπεξέλθουν στο υψηλό κόστος παραγωγής.

Τέλος, σε ό,τι αφορά την ποιότητα, αναφέρει ότι σε ορισμένες περιοχές παρατηρούνται κάποια προβλήματα με τα ακάρεα της ελιάς, τα οποία προκαλούν παραμορφώσεις στους καρπούς. «Αυτό θα έχει συνέπεια οι τιμές να είναι χαμηλότερες, αφού οι ελιές δεν θα μπορούν να επεξεργαστούν σωστά», καταλήγει ο κ. Μισαηλίδης.

Σχεδόν 40% πάνω η παραγωγή της Δυτικής Ελλάδας

Σε φυσιολογικά επίπεδα επιστρέφει φέτος η παραγωγή επιτραπέζιας ελιάς στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και ιδιαίτερα στην Αιτωλοακαρνανία, στην οποία παράγεται το μεγαλύτερο μέρος της ελιάς Καλαμών. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, η φετινή παραγωγή στον νομό αναμένεται να παρουσιάσει σημαντική αύξηση κατά 40% σε σχέση με πέρυσι.

Να σημειωθεί ότι η περσινή χρονιά ήταν πολύ δύσκολη για την επιτραπέζια ελιά, εξαιτίας των καιρικών συνθηκών, που επηρέασαν την καρπόδεση όλων των ποικιλιών και οδήγησαν σε σημαντικά ποσοστά ακαρπίας.

Σύμφωνα με τον προϊστάμενο της Γενικής Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, Σταύρο Βέρρα, οι πρώτες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για παραγωγή 14.000 τόνων επιτραπέζιας ελιάς (πέρυσι η παραγωγή δεν ξεπέρασε τους 10.000 τόνους).

Ωστόσο, οι έντονες χαλαζοπτώσεις που σημειώθηκαν τις τελευταίες ημέρες σε περιοχές της Αιτωλοακαρνανίας, και συγκεκριμένα στο Καινούργιο και στην Αβόρανη, προκάλεσαν ζημιές σε εκατοντάδες στρέμματα ελαιοκαλλιεργειών (Καλαμών και χονδροελιών Αγρινίου). Εν αναμονή των εκτιμήσεων του ΕΛΓΑ, οι παραγωγοί τονίζουν πως τα προβλήματα είναι εκτεταμένα τόσο από την πτώση του καρπού, όσο και από το γεγονός ότι και οι καρποί που έμειναν στα δέντρα χτυπήθηκαν και δεν μπορούν πλέον να πωληθούν προς βρώση.

Στον Νομό Ηλείας, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, αναμένεται η παραγωγή 80 τόνων επιτραπέζιας ελιάς, η οποία κυμαίνεται σχεδόν στα ίδια επίπεδα με πέρυσι.

Στην Αχαΐα αναμένεται να συγκομιστούν 150 τόνοι επιτραπέζιας ελιάς, σημειώνοντας αύξηση της τάξης του 50% σε σχέση με πέρυσι, οπότε και είχαν παραχθεί 100 τόνοι.

Εκτιμήσεις παραγωγής επιτραπέζιας ελιάς 2022/2023
(σε τόνους)

Πηγή: Ρεπορτάζ «ΥΧ»

Εξαιρετική χρονιά βλέπει και η Ανατολική Μακεδονία-Θράκη

Οι καιρικές συνθήκες θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στη βρώσιμη ελιά, γιατί μια καλή βροχή μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερη παραγωγή. Η γενική εικόνα στην περιφέρεια δείχνει αύξηση της παραγωγής συγκριτικά με πέρυσι, που ήταν μια πολύ κακή χρονιά για όλους τους ελαιοκαλλιεργητές, με εξαίρεση αυτούς της Σαμοθράκης.

Για την ΠΕ Δράμας, τα στοιχεία της περσινής καλλιεργητικής χρονιάς θα συγκεντρωθούν τον ερχόμενο μήνα. Επίσης, δεν υπάρχουν εκτιμήσεις της περιόδου 2022-2023 για την ΠΕ Ροδόπης, που πέρυσι είχε μηδενική παραγωγή.

Στις ΠΕ Καβάλας και Θάσου, η παραγωγή προβλέπεται περίπου στους 16.000 τόνους, αισθητά αυξημένη σε σχέση με τους περσινούς 10.000. Παράλληλα, εκτιμάται ότι η παραγωγή για την ΠΟΠ Θρούμπα θα είναι 1.000 τόνοι. Στην Ξάνθη η παραγωγή θα παραμείνει σταθερή, στους περίπου 15 τόνους βρώσιμων ελιών. Η Αλεξανδρούπολη, από την άλλη, αναμένεται σχεδόν να επταπλασιάσει την παραγωγή της, αφού από τους 12 τόνους ελιών το 2021-2022 φέτος προβλέπεται παραγωγή 80 τόνων.

Μικρότερη αλλά εξίσου σημαντική αύξηση περιμένει και η Σαμοθράκη, καθώς οι προβλέψεις κάνουν λόγο για 50 τόνους παραγωγή φέτος, σε σχέση με τους μόλις 16 τόνους πέρυσι.