Η προϋπόθεση για την ύπαρξη σύμβασης εργασίας προκειμένου να ανανεωθεί η άδεια διαμονής των νόμιμων μεταναστών, που έχει επιβάλει το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, θα οδηγήσει σε αδιέξοδο χιλιάδες μετανάστες, αλλά και αγρότες. Τη στιγμή που οι ελλείψεις σε εργάτες γης είναι μεγάλες, τα κενά θα αυξηθούν, καθώς πολλοί θα αδυνατούν να ανανεώσουν την άδεια διαμονής τους.
Η άδεια διαμονής κατόπιν μετάκλησης (άρθρο 7 της υπουργικής απόφασης 95391/20-03-2024) είναι η πλέον δημοφιλής άδεια διαμονής για τους αλλοδαπούς που εργάζονται στον αγροτικό τομέα. Οι περισσότεροι αλλοδαποί που εργάζονται στις καλλιέργειες αμείβονται με εργόσημο, καθώς οι ανάγκες δεν είναι ίδιες όλες τις εποχές του έτους, αλλά και για όλες τις καλλιέργειες.
Έτσι, είναι πολύ πιθανό κάποιος να απασχολείται σε περισσότερους από έναν εργοδότες, να κάνει δηλαδή μεροκάματα, ενώ σαφώς δεν μπορεί να έχει σίγουρη καθημερινή εργασία. Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι δυνατόν να υπάρξει δέσμευση για ετήσια σύμβαση με εργάτες γης. Όπως αναφέρει ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Παύλος Χρηστίδης, σε επίκαιρη ερώτηση που κατέθεσε στη Βουλή προς τον υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου, Δημήτρη Καιρίδη, ζητώντας να τροποποιήσει τη διάταξη, το ζήτημα αφορά την πρόσφατη έναρξη εφαρμογής του νέου Κώδικα Μετανάστευσης και την έκδοση της υπ. Αριθμ. 95391/2024 Κοινής Υπουργικής Απόφασης, με θέμα: «Καθορισμός των ειδικών δικαιολογητικών, ανά κατηγορία εθνικής θεώρησης εισόδου, και των απαιτούμενων δικαιολογητικών για τη χορήγηση και την ανανέωση των αδειών διαμονής, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 5038/2023 (Α’ 81)».
Σύμφωνα με τον ίδιο, το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου πρόσθεσε την υποχρέωση υποβολής σύμβασης εργασίας κατά τη φάση της ανανέωσης της άδειας διαμονής που αφορά τη «Μισθωτή απασχόληση και παροχή υπηρεσιών ή έργου».
«Από το 2014, στο πλαίσιο του εξορθολογισμού και απλοποίησης των διαδικασιών που επέφερε ο προηγούμενος Κώδικας Μετανάστευσης, ο νομοθέτης όρισε πως η ανανέωση των σχετικών αδειών εξαρτάται από την εκπλήρωση φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων, ενώ ύπαρξη σύμβασης αναζητάται μόνο κατά τη φάση αρχικής χορήγησης της άδειας διαμονής», διευκρινίζει.
Η υποχρέωση των εργαζόμενων μεταναστών ποτέ δεν ήταν να εργάζονται αδιαλείπτως, ενώ υπάρχουν κατηγορίες απασχόλησης στις οποίες ο νόμος δεν προβλέπει τη σύναψη συμβάσεων (εργόσημο). Ας σημειωθεί ότι τον Δεκέμβριο του 2023 ψηφίστηκε διάταξη για τους μετανάστες εργάτες γης που ήδη απασχολούνται παράνομα στην Ελλάδα και οι οποίοι θα μπορούν, πλέον, να εργαστούν νόμιμα, βγάζοντας χαρτιά. Πρακτικά, όμως, η προϋπόθεση της σύμβασης εργασίας που προβλέπεται στην υπουργική απόφαση η οποία εκδόθηκε πριν από δύο εβδομάδες θα οδηγήσει χιλιάδες ανθρώπους που ζουν και εργάζονται για χρόνια στη χώρα σε αδυναμία ανανέωσης των αδειών διαμονής τους.
Αιτήσεις παραμονής αλλοδαπών με το νέο καθεστώς
Συνολικά, έχουν υποβληθεί 14.000 αιτήσεις για άδεια παραμονής στην Ελλάδα για εργασία με βάση τη σχετική τροπολογία που ψηφίστηκε πριν από μερικούς μήνες. Πάντως, το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου εκτιμά ότι συνολικά θα κατατεθούν περισσότερες από 30.000 αιτήσεις, ενώ σχεδιάζεται και η επέκταση της άδειας παραμονής στη χώρα μας, από τρία σε πέντε χρόνια. Προς το παρόν, έχουν εγκριθεί οι άδειες διαμονής για εργασία 4.500 αλλοδαπών.
Σύμφωνα με τον υπουργό Μετανάστευσης, η επέκταση της άδειας παραμονής στη χώρα μας από τα τρία στα πέντε χρόνια εξετάζεται προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες σε βάθος χρόνου, χωρίς να χρειάζεται κάθε φορά καινούργια διαδικασία. Παράλληλα, προβλέπεται και η ενίσχυση των προξενείων με προσωπικό, ώστε να μειωθεί ο χρόνος και η γραφειοκρατία στη διαδικασία μετάκλησης.
Αντίστοιχη στήριξη σχεδιάζεται και στις υπηρεσίες της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, οι οποίες θα συνεργάζονται με τις αντίστοιχες υπηρεσίες Ασύλου, ώστε να βγαίνουν πιο άμεσα οι άδειες εργασίας. Προτάσεις για την επίσπευση των διαδικασιών αναμένεται να συμπεριληφθούν σε νομοσχέδιο που προετοιμάζει το υπουργείο Μετανάστευσης.
Ήδη, έχουν υπογραφεί διακρατικές συμφωνίες με Αίγυπτο και Μπαγκλαντές, ώστε να πραγματοποιηθούν μετακλήσεις εργατικού δυναμικού, ενώ, σύμφωνα με όσα έχουν εξαγγελθεί, γίνεται προσπάθεια να υπάρξουν ανάλογες συμφωνίες και με άλλες χώρες, όπως η Ινδία, το Βιετνάμ, οι Φιλιππίνες και η Μολδαβία.
«Τρύπα» 80.000 εργατών ενόψει καλλιεργητικής περιόδου
Πάντως, από την πλευρά του αγροτικού κόσμου αναφέρεται ότι οι ελλείψεις συνεχίζονται και επιτείνονται ενόψει των αυξημένων αναγκών της καλλιεργητικής περιόδου, καθώς, όπως υπολογίζεται, λείπουν περίπου 80.000 εργάτες γης, κυρίως σε Κρήτη, Πελοπόννησο και Μακεδονία.
