Μειωμένη αναμένεται η φετινή παραγωγή φακής και ρεβιθιού σε όλη τη χώρα, αφού, όπως στις περισσότερες καλλιέργειες, τα έντονα καιρικά φαινόμενα των προηγούμενων μηνών είχαν αρνητικό αντίκτυπο σε αυτές. Ωστόσο, τις μειωμένες αποδόσεις αναμένεται να μετριάσει η αύξηση των στρεμμάτων που σημειώθηκε και αποτελεί, όπως όλα δείχνουν, συνέχεια του ανοδικού σερί των τελευταίων ετών. Η επιστροφή των παραγωγών σε καλλιέργειες, όπως της φακής και των ρεβιθιών, οφείλεται τόσο στην αλλαγή του διατροφικού παραδείγματος στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια όσο και στη μείωση των εισοδημάτων από τις αροτραίες καλλιέργειες. Επίσης, σημαντικό ρόλο έχουν παίξει και οι ενισχύσεις που μπορούν να λάβουν οι παραγωγοί, μέσω της συνδεδεμένης και του προγράμματος βιολογικής γεωργίας.
Η στροφή στην καλλιέργεια των οσπρίων, και συγκεκριμένα στη φακή και στο ρεβίθι, επιβεβαιώνεται και από τους αριθμούς. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΣΔΕ, το 2016 σπάρθηκαν στη χώρα μας συνολικά 266.694 στρέμματα με (βρώσιμα) ρεβίθια, φακές και φασόλια, αριθμός που σηματοδοτεί μια αύξηση άνω του 27% σε σχέση με έναν χρόνο πριν.
Σύμφωνα με τους ανθρώπους του κλάδου, η αύξηση θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερη, καθώς η εγχώρια αγορά είναι ούτως ή άλλως ελλειμματική στα συγκεκριμένα προϊόντα, ωστόσο οι αθρόες εισαγωγές (σ.σ. φακές από τον Καναδά, ρεβίθια από το Μεξικό κ.ά.) λόγω χαμηλών τιμών δυσκολεύουν τον υγιή ανταγωνισμό, ο οποίος θα μπορούσε να αποβεί προς όφελος των νέων παραγωγών.
Πιο αναλυτικά –σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία– το 2016 καλλιεργήθηκαν συνολικά 96.698 στρ. με φακές (64.822 στρ. το 2015) και 93.090 στρ. με ρεβίθια (77.510 στρ. το 2015). Επιπλέον, οι παραγωγοί που καλλιέργησαν φακή το 2016 ανέρχονται στους 4.386 (3.572 παραγωγοί το 2015), ενώ ρεβίθι καλλιέργησαν συνολικά 5.781 παραγωγοί (5.427 παραγωγοί το 2015). Όσον αφορά την κατανάλωση, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της «ΥΧ», οι Έλληνες αγοράζουν ετησίως περίπου 12.000 τόνους φακές και 8.000 τόνους ρεβίθια.
Κεντρική Μακεδονία: Μειωμένη η παραγωγή
Καταστροφική ήταν η φετινή χρονιά για την καλλιέργεια φακής και μειωμένη έως και 80% η παραγωγή ρεβιθιού στον Νομό Χαλκιδικής εξαιτίας της παρατεταμένης ανομβρίας, που έπληξε πριν από λίγους μήνες την Κεντρική και τη Δυτική Μακεδονία. Ο παραγωγός Αθανάσιος Τσαπουρνάς από τα Ελαιοχώρια Χαλκιδικής έκανε λόγο για αποδόσεις 30-40 κιλών το στρέμμα στη φακή, ποικιλίας Θήβα, ενώ για τα ρεβίθια, ποικιλίας Σάμου, η παραγωγή είναι μειωμένη κατά 50%, φτάνοντας τα 100 κιλά/στρέμμα. «Με τη συγκομιδή να έχει ολοκληρωθεί, εγώ είμαι από τους τυχερούς, κάποιοι δεν αλώνισαν, ενώ άλλοι πήραν 10-20 κιλά σε όσπρια», είπε χαρακτηριστικά. Η μειωμένη παραγωγή, πάντως, αναμένεται να φέρει αυξήσεις στις τιμές και, όπως λέει ο παραγωγός, θα ξεπεράσει το 1,40 ευρώ για το ρεβίθι χωρίς να σημαίνει ότι καλύπτει το κόστος της καλλιέργειας. Η ξηρασία προκάλεσε, επίσης, τεράστια προβλήματα στην αγροτική παραγωγή των νομών Κοζάνης και Γρεβενών, με τις επιπτώσεις να είναι ήδη εμφανείς στις αποδόσεις. Οι ζημιές στα όσπρια στον Νομό Γρεβενών ξεπερνούν το 50%, ενώ σε ορισμένες εκτάσεις το μέγεθος της καταστροφής αγγίζει και το 100%, ενώ στον Νομό Κοζάνης πολλοί αγρότες ορεινών περιοχών δεν αλώνισαν, αφού η παραγωγή ήταν κατά πολύ μειωμένη σε σχέση με πέρσι.
Α. Χρυσοχόου
Ανατολική Μακεδονία: Επιλογή ελληνικών ποικιλιών
Ο Γιώργος Δημάδης καλλιεργεί ρεβίθι στην Κρωβύλη Ροδόπης κι έχει επιλέξει την ποικιλία Αμοργός, η οποία δημιουργήθηκε στο πλαίσιο των βελτιωτικών προγραμμάτων οσπρίων του Ινστιτούτου Κτηνοτροφικών Φυτών και Βοσκών. Ως πρόεδρος του τοπικού συμβουλίου, ενθαρρύνει τους συναδέλφους του παραγωγούς να στραφούν σε άλλες καλλιέργειες πλην του βαμβακιού. Για το ρεβίθι επιχειρεί να κλείσει συμφωνία με μια εταιρεία στη Θεσσαλονίκη που εμπορεύεται ρύζι και όσπρια και να υπογράψουν συμβόλαια για την επόμενη χρονιά. «Η εταιρεία έχει γεωπόνους, οπότε εάν υπογραφούν συμβόλαια, θα επιβλέπουν τις καλλιέργειες».
Οι αποδόσεις στα ξερικά κινούνται στα 100-150 κιλά/στρέμμα, ενώ με σωστή άρδευση ξεπερνάει τα 250 κιλά/στρέμμα. «Το Αμοργός βγήκε από το Ινστιτούτο για ζωοοτροφή, αλλά είναι πολύ καλό βρώσιμο». Ο κ. Δημάδης είναι ικανοποιημένος από την ποικιλία, γιατί «είναι μικρόσπερμη, λεπτόφλουδη και ευκολοχώνευτη». Σπέρνεται το φθινόπωρο μέχρι τις 20 Νοεμβρίου. «Το κλίμα δεν μας ευνοεί, γιατί αντέχει έως -12οC, από εκεί και κάτω παγώνει». Ο ίδιος επιμένει στις ελληνικές ποικιλίες και κάποιοι συγχωριανοί του σπέρνουν Θηβών. Επιχείρησαν, μάλιστα, να πουλήσουν σε μεγάλη αλυσίδα σούπερ μάρκετ, γιατί η συγκεκριμένη ποικιλία έχει ζήτηση, πλην όμως τους προβληματίζει το ενδεχόμενο προσβολής από την ασθένεια Ασκοχύτωση, διότι σε αυτήν την περίπτωση δεν είναι εμπορεύσιμα. Όσοι δίνουν χέρι με χέρι, η τιμή είναι γύρω στα 2,5 ευρώ/κιλό. Όταν η σοδειά πάει στον έμπορο μετά το τριόρισμα πωλείται προς 1 ευρώ/κιλό. Μια σχετικά ικανοποιητική τιμή για τους παραγωγούς θα ήταν 1,20 ευρώ/κιλό.
Κάποιοι συνάδελφοι του κ. Δημάδη καλλιεργούν φακή με στρεμματικές αποδόσεις περίπου στα 150 κιλά/στρέμμα σε ξερική καλλιέργεια. Η φακή, επίσης, πωλείται χέρι με χέρι. Προβλήματα αντιμετωπίζουν πολλοί παραγωγοί οσπρίων στον Έβρο λόγω των καιρικών συνθηκών. Ο προϊστάμενος του ΕΛΓΑ Αλεξανδρούπολης, Θανάσης Πανάγος, μεταφέρει στην «ΥΧ» ότι περίπου 1.500 στρέμματα με ρεβίθια, κυρίως στον Βόρειο Έβρο, υπέστησαν ζημιές λόγω υπερβολικών βροχοπτώσεων. Έγιναν δηλώσεις και έχουν αρχίσει οι εκτιμήσεις από τον ΕΛΓΑ.
Στον Νότιο Έβρο προκλήθηκαν ζημιές σε καλλιέργειες με ξηρά φασόλια, σύμφωνα με τη ΔΑΟΚ Έβρου. Πολλά ήταν τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν από τον καύσωνα της περασμένης Παρασκευής και του σαββατοκύριακου, αλλά οι ζημιές από τον καύσωνα δεν είναι ορατές άμεσα. Ο κ. Πανάγος σημειώνει ότι παρακολουθούν την κατάσταση και την ερχόμενη εβδομάδα θα έχει διαμορφωθεί μια εικόνα για τις συνέπειες του καύσωνα στα όσπρια.
Μαρία Αμπατζή
Στερεά Ελλάδα: Διακυμάνσεις στις αποδόσεις
Μεγάλες είναι οι αυξομειώσεις στις αποδόσεις οσπρίων στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας. Η επαρχία του Δομοκού, που θεωρείται από τις περιοχές με παράδοση στην καλλιέργεια των οσπρίων, παρουσίασε μεγάλες διακυμάνσεις στις αποδόσεις. Ανάλογα με τον τόπο και με το είδος του χωραφιού, οι αποδόσεις κυμάνθηκαν από 20 – 180 κιλά/στρέμμα. Καλύτερα ήταν τα αποτελέσματα για τα ποτιστικά χωράφια με αποδόσεις, οι οποίες ξεπέρασαν τα 200 κιλά το στρέμμα. Αρνητική ήταν και η εικόνα για τα ρεβίθια. Όπως δηλώνει στην «ΥΧ» ο παραγωγός από το Βούζι Δομοκού Καλτσής Χρήστος: «Μεγάλο πλήγμα δέχθηκε το φυτό από την Ασκοχύτωση, μια ασθένεια που προσβάλλει σε μεγάλο βαθμό τα ρεβίθια, με αποτέλεσμα οι αποδόσεις να είναι μειωμένες πάνω από 50%. Περισσότερο ευάλωτη σε αυτή την παθογένεια είναι η εισαγόμενη ποικιλία Μακαρένα που καλλιεργούμε, σε αντίθεση με ελληνικές ποικιλίες, οι οποίες αποδείχθηκαν περισσότερο ανθεκτικές. Το μεγάλο πρόβλημά μας είναι τα αγριογούρουνα, τα οποία δεν αφήνουν τίποτα στο πέρασμά τους. Αν και επανειλημμένα έχουμε ζητήσει από τον ΕΛΓΑ αλλαγή του κανονισμού κάλυψης των ζημιών από την Ασκοχύτωση και τα αγριογούρουνα, οι εκκλήσεις μας έχουν πέσει στο κενό». Όσον αφορά τις τιμές, δεν έχουν ξεκινήσει εμπορικές πράξεις, διότι η περιοχή βρίσκεται ακόμη στη φάση της συγκομιδής.
Γ. Σάρρος
Θεσσαλία: Αρνητικές οι επιπτώσεις του καιρού στην παραγωγή
Αυξητική πρόθεση σποράς οσπρίων (μεταξύ αυτών ρεβιθιών και φακής) εμφανίζεται στη Θεσσαλία τα τελευταία χρόνια, καθώς υπολογίζεται ότι συνολικά στον κάμπο καλλιεργούνται 25.000 στρέμματα, εκ των οποίων τα μισά και παραπάνω βρίσκονται στον Νομό Λάρισας. Η στροφή των Θεσσαλών καλλιεργητών οφείλεται στην αυξητική ζήτηση που παρουσιάζει η αγορά για τα όσπρια, ελέω οικονομικής κρίσης, καθώς οι καταναλωτές στρέφονται ολοένα και περισσότερο σε αυτά (υπολογίζεται ότι ο καθένας μας καταναλώνει 7 κιλά όσπρια σε ετήσια βάση), αλλά και στις χαμηλές τιμές που σημειώνουν τελευταία οι παραδοσιακές καλλιέργειες (βαμβάκι, σιτηρά).
Όσον αφορά τη φετινή σεζόν, ο καιρός άφησε το στίγμα του και στη Θεσσαλία, προκαλώντας προβληματισμό στους παραγωγούς, αφού οι βροχές του Μαΐου μείωσαν αισθητά τις αποδόσεις στη φακή, ενώ ο πρόσφατος καύσωνας είχε αρνητικές επιπτώσεις στο ρεβίθι.
Αναλυτικότερα, η φακή έχει αλωνιστεί, αλλά οι βροχές του Μαΐου περιόρισαν τη συγκομιδή στα 80-150 κιλά/στρέμμα, όταν πέρυσι οι παραγωγές κυμάνθηκαν στα 220 κιλά, κατά μέσο όρο. Οι τιμές που ακούγονται –καθώς ακόμη δεν έχουν κλειστεί συμφωνίες– είναι από 70-80 λεπτά/κιλό από το χωράφι και φθάνει το 1 ευρώ καθαρισμένη.
Στο ρεβίθι, η συγκομιδή ξεκίνησε τούτες τις μέρες, αλλά ο λίβας προκάλεσε ανησυχία αναφορικά με τις μέγιστες αποδόσεις. «Θα είναι ευτύχημα να πιάσουμε τις περσινές αποδόσεις των 250 κιλών», δηλώνει ο εκπρόσωπος της Ομάδας Παραγωγών του Συνεταιρισμού Λαρισαίων Αγροτών, Νίκος Νούλας, και θέτει ως στόχο τουλάχιστον τις περσινές τιμές των 90 λεπτών με 1 ευρώ (1,10-1,20 ευρώ καθαρισμένο). «Η τιμή θα μπορούσε να ήταν καλύτερη, αν αναλογιστεί κανείς την αύξηση στην αγορά του σπόρου (2,5 ευρώ/κιλό), την έλλειψη φαρμάκων στην αγορά, με ό,τι αυτό σημαίνει για το πορτοφόλι μας και τον αυξημένο (στο 24%) ΦΠΑ στα αγροεφόδια, αφού η μείωση στο 13% επήλθε από την 1η Ιουλίου», καταλήγει ο κ. Νούλας.
Γ. Ρούστας
