Φονικές πυρκαγιές: Στάχτη ελαιώνες και μελίσσια

των Μαρίας Αμπατζή, Γιάννη Σάρρου

Μία από τις μεγαλύτερες οικολογικές καταστροφές υφίσταται τις τελευταίες ημέρες η χώρα, καθώς η πύρινη λαίλαπα που πλήττει ιδιαίτερα την Θράκη, την Αττική και τη Βοιωτία, εξακολουθεί να καταστρέφει τα πάντα στο πέρασμά της. Χιλιάδες εκτάσεις δασικής έκτασης κάηκαν ολοσχερώς, σπίτια καταστράφηκαν, ενώ καλλιέργειες, ποιμνιοστάσια και μελίσσια παραδόθηκαν στις φλόγες. Δεν είναι όμως μόνο η περιβαλλοντική και η οικονομική καταστροφή, γιατί και αυτήν τη φορά χάθηκαν ανθρώπινες ζωές: Από τους μετανάστες στο δάσος της Δαδιάς μέχρι βοσκούς που προσπάθησαν να σώσουν τα ζώα τους. Ένας εφιαλτικός απολογισμός, που δυστυχώς δεν έχει τελειώσει ακόμα.

• Κάηκε η Θράκη

Στη Θράκη, όταν με το καλό σβήσουν οι φωτιές και αρχίσουν οι κάτοικοι να μετρούν την πραγματική καταστροφή που υπέστησαν, διεκδικώντας αποζημιώσεις και κάνοντας επανεκκίνηση στη ζωή και στην εργασία τους -όπου αυτό είναι εφικτό-, αυτό που θα μετρήσει είναι ο μεγάλος βαθμός αλληλεγγύης των κατοίκων.

Θα μετρήσει όμως και ο καθοριστικός ρόλος σε πολλές περιπτώσεις των ανθρώπων του πρωτογενούς τομέα που εκλήθησαν και επίσημα από την περιφέρεια: «Όσοι διαθέτουν τρακτέρ και οι οικισμοί τους ή άλλες εκμεταλλεύσεις κινδυνεύουν από την εκδήλωση πυρκαγιάς, να συνδράμουν άμεσα υπό τις οδηγίες της Πυροσβεστικής και των αρμοδίων αρχών στη διάνοιξη αντιπυρικών ζωνών».

Ανάχωμα στις φωτιές στάθηκαν γεωργικά μηχανήματα και ανθρώπινα σώματα, σε μια άνιση μάχη που δεν έχει δει ακόμη τίτλους τέλους.

• Το δύσκολο έργο του ΕΛΓΑ

Με την Εγνατία Οδό, που συνδέει την Κομοτηνή με την Αλεξανδρούπολη να παραμένει τις περισσότερες ώρες κλειστή, το έργο του ΕΛΓΑ είναι ιδιαίτερα δύσκολο. Ο προϊστάμενος υποκαταστήματος ΕΛΓΑ Αλεξανδρούπολης, Δημήτρης Πανταζής, είχε επισκεφθεί μέχρι το πρωί της Τετάρτης 23/8 όλες τις πληγείσες περιοχές του Δήμου Αλεξανδρούπολης. Ο Οργανισμός άνοιξε άμεσα αναγγελία και υποβάλλονται δηλώσεις ζημιάς για μελισσοσμήνη, φυτικό, ζωικό, πάγιο κεφαλαίο, εξοπλισμό γεωργικής χρήσης και αποθηκευμένα προϊόντα ζωοτροφών. «Οι κτηνίατροι είναι έξω από το πρωί της Δευτέρας και από την Τετάρτη συνδράμουν και οι γεωπόνοι». Επίσης, βρέθηκαν στη φωτιά της Δαδιάς. Δηλώνει ότι δίνουν προτεραιότητα στα ζώα, γιατί πρέπει να ταφούν για λόγους δημόσιας υγείας. Από χθες, Πέμπτη 24/8, ξεκίνησαν να έχουν πρόσβαση και στον γειτονικό Νομό Ροδόπης. Όταν τους ειδοποιούν για απώλειες ζωικού κεφαλαίου, προσεγγίζουν όπου μπορούν.

• Κρατική αρωγή

Ο κ. Πανταζής εξηγεί πως για ό,τι δεν έχει σχέση με ζωικό κεφάλαιο και μελίσσια, δηλαδή λεβάντα, δενδρώδεις καλλιέργειες, ελαιόδεντρα, αποθήκες, υπόστεγα και αποθηκευμένα προϊόντα πάσης φύσης συγκροτούνται άμεσα τριμελείς επιτροπές. «Θα ενταχθούν όλα στην κρατική αρωγή και όχι στα ΠΣΕΑ. Θα είμαστε παρόντες και για την κρατική αρωγή, θα γράψουμε κατά προτεραιότητα τα πορίσματα, με σκοπό να αποζημιωθούν γρήγορα οι παραγωγοί».

• Παρανάλωμα ο ελαιώνας της Μάκρης

Τίποτα δεν θα είναι ίδιο στον αρχαίο ελαιώνα της Μάκρης με τα υπεραιωνόβια δέντρα. Οι παραγωγοί αδυνατούν να πλησιάσουν και κάποιοι που έχουν μερική πρόσβαση σβήνουν φωτιές και φυλάνε βάρδιες, όπως είναι η οικογένεια του Αργύρη Κελίδη. Παραγωγός που μετράει χιλιάδες δέντρα μεταφέρει ότι υπάρχει ολική καταστροφή, αλλά προς το παρόν δεν μπορεί να πλησιάσει.

Η Βάλια Κελίδου βλέπει τον ουρανό βαμμένο κόκκινο και τα δέντρα μαύρα και αυτό που κάνουν είναι να ρίχνουν νερό στους κορμούς όσων ελαιόδεντρων μπορούν να πλησιάσουν, κάτι που πρέπει να κάνουν όλοι οι παραγωγοί, για να μη γίνουν αναζωπυρώσεις.

Η ίδια περιγράφει την αφετηρία της καταστροφής. «Άρχισε η εκκένωση του πανεπιστημιακού νοσοκομείου και σε μια ώρα άρχισε να κινδυνεύει ο ελαιώνας στη Μάκρη. Προσπαθούσαμε να δούμε τι σώζεται από μια επιχείρηση 40 ετών». Οι μέρες κυλούν δραματικά και η οικογένεια κυκλικά είναι παρούσα. «Οι γεωτρήσεις μας είναι ανοιχτές. Βοηθάμε πυροσβέστες και πολίτες.

Σε όλη τη Μάκρη είναι παραταγμένα τα τρακτέρ και τα ραντιστικά. Ρίχνουμε νερό σε κορμούς που κάηκαν, αλλά παραμένει ο κίνδυνος αναζωπύρωσης». Οι ίδιοι διαθέτουν τρία βυτία, όπως βυτία έχουν και άλλοι παραγωγοί. Για να δώσει την έκταση των καμένων στον ελαιώνα, αναφέρει ότι από το ύψος του ελαιοτριβείου μέχρι το βουνό είναι 2 χλμ. και από τη Χιλή μέχρι τη Μάκρη περίπου 10 χλμ. Η αγωνία τους εστιάζεται στο να σβήσει η φωτιά. «Έχουμε αποθηκευμένους τόνους ελαιόλαδο και επιπλέον είχαμε κλαδέψει όλα τα δέντρα μας και υπάρχουν πολλά καυσόξυλα, επίσης αποθηκευμένα», αναφέρει.

• Αποδεκατίστηκε το ζωικό κεφάλαιο

Για μεγάλη καταστροφή σε ζωικό κεφάλαιο, υποδομές και ζωοτροφές κάνει λόγο ο πρόεδρος του Κτηνοτροφικού Συλλόγου του Δήμου Αλεξανδρούπολης, Κώστας Δουνάκης, τονίζοντας τη μεγάλη έκταση των καταστροφών.

«Η μία φωτιά ξεκίνησε από τα όρια του Δήμου Αλεξανδρούπολης στο βόρειο κομμάτι. Ξέσπασε και η φωτιά στη Δαδιά, στον δήμο Σουφλίου, κατέκαψε όλο τον νότιο Έβρο και πέρασε στη Ροδόπη». Έχουν καεί αιγοπρόβατα και βοοειδή. «Κάηκαν αποθήκες με ζωοτροφές κτηνοτρόφων που προετοιμάστηκαν για τον χειμώνα». Ο ίδιος, όταν μιλήσαμε, επιχειρούσε να διασώσει 80 μοσχάρια από το βουστάσιό του. Πληροφορήθηκε ότι αντιμετώπισε προβλήματα η μονάδα αβγοπαραγωγής στην Αλεξανδρούπολη, αλλά δεν ξέρει αν διασώθηκε. Εξηγεί ότι οι υποδομές και οι ζωοτροφές αποζημιώνονται από τα ΠΣΕΑ, αλλά η διαδικασία είναι πολύ χρονοβόρα.

Στους Υφαντές, στα 3 χλμ. από τη φωτιά, είναι ο στάβλος του Σάκη Κοσουτζή, προέδρου του Κτηνοτροφικού Συλλόγου Ροδόπης. «Από τον Μίσχο μέχρι τον Πολύανθο είχε αγελάδες και γίδια ελευθέρας βοσκής. Κάηκαν ζώα, στάβλοι, ζωοτροφές. Θα αλλάξουν επάγγελμα οι κτηνοτρόφοι αυτοί, γιατί τα κοπάδια μηδενίζονται με τη φωτιά και δεν ξαναμπαίνει σε λειτουργία το μητρώο. Αυτό συνεπάγεται ότι θα κοπούν ενισχύσεις από την Κομισιόν». Τονίζει ότι οι περισσότεροι εγκαταλείπουν το επάγγελμα γιατί υφίστανται τις γενικότερες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. «Έπαιρνα 120 κιλά γάλα την ημέρα και μόλις άρχισαν βοριάδες 8 μποφόρ και καύσωνας έπεσαν στα 37! Ποιος θα καλύψει τη διαφορά;», αναρωτιέται.

Όσοι δεν πρόλαβαν να απομακρύνουν τα μελίσσια τους από τις περιοχές που εκδηλώθηκαν πυρκαγιές τα έχασαν στις φλόγες, μεταφέρει ο πρόεδρος του Συλλόγου Μελισσοκόμων Κεντρικού Έβρου, Πασχάλης Χριστοδούλου, ενώ παρακολουθεί τη φωτιά στο δάσος της Δαδιάς.

• Σάλος με fake news

Ταυτόχρονα, ρίχνει φως σε ένα απίστευτο fake news που πήρε τεράστιες διαστάσεις με αφορμή μια φωτογραφία με καμένα μελίσσια πάνω σε λάστιχα, στον Ίασμο, μαζί με μια κατασκευή μικρών παιδιών στο δασάκι της Νυμφαίας (στον Νομό Ροδόπης και οι δύο). «Οι φωτογραφίες χρησιμοποιούνται με δόλιο τρόπο για να δείξουν ότι ήταν εστίες εμπρησμού, ενώ ήταν τα λάστιχα πάνω στα οποία ήταν οι κυψέλες». Τέλος, λέει ότι στην περιοχή του δεν έγινε αναφορά για καμένα μελίσσια, αντίθετα με την Αλεξανδρούπολη, που έχει πολλές εστίες.

• Συνεχίζεται η πύρινη λαίλαπα στη Στερεά Ελλάδα

Σε πύρινο κλοιό βρίσκεται και η Στερεά Ελλάδα, που μετρά ήδη απώλειες ανθρώπινων ζωών και ανυπολόγιστες ζημιές σε φυσικό πλούτο. Οι μεγαλύτερες εστίες πυρκαγιών καταγράφηκαν στη Μακρακώμη Φθιώτιδας, στον Δήμο Διστόμου-Αράχωβας-Ακτίκυρας στη Βοιωτία και στους δήμους Χαλκιδαίων και Ψαχνών.

Οι απώλειες σε φυτικό και ζωικό κεφάλαιο, όπως και οι ζημιές σε εγκαταστάσεις και λοιπές υποδομές είναι τεράστιες και έρχονται να προστεθούν στις καταστροφές της Βόρειας Εύβοιας, μετά από τις οποίες οι κάτοικοι ακόμα δεν μπορούν να βρουν τον βηματισμό τους και ίσως χρειαστούν χρόνια για να επιστρέψουν στην κανονικότητα.

•  Μεγάλες πυρκαγιές στη Μακρακώμη

Στη Μακρακώμη Φθιώτιδας εκδηλώθηκε μεγάλη πυρκαγιά που πέρασε στα χωριά Βίτωλη Μακρακώμη και Τσούκα. Με δυσκολία οι κάτοικοι της περιοχής κατάφεραν να σώσουν τις περιουσίες τους. Την ίδια τύχη όμως δεν μπόρεσαν να έχουν ζώα και ποιμνιοστάσια, που εγκλωβίστηκαν στις φλόγες και πολλά από αυτά έγιναν παρανάλωμα.

Συνολικά 4 ποιμνιοστάσια, πολλές κυψέλες μελισσών και πάνω από 5.000 στρέμματα δάσους και καλλιεργειών κάηκαν από τη μανία της πυρκαγιάς, σύμφωνα με τις πρώτες αποτιμήσεις.

• Στις φλόγες παραδόθηκε η ιστορική μονή του Οσίου Λουκά

Στο πέρασμα της πυρκαγιάς που εκδηλώθηκε στην ευρύτερη περιοχή στο Στείρι της Βοιωτίας, οι φλόγες έκαψαν ολοσχερώς τον περίβολο του ιστορικού μοναστηριού του Οσίου Λουκά, όπως επίσης και ένα από τα παλαιότερα κτήρια. Η καταστροφή αυτή είναι ένα σημαντικό πλήγμα στην πολιτιστική και θρησκευτική κληρονομιά του τόπου.

Σε ό,τι αφορά το πύρινο μέτωπο στην περιοχή, αυτό δεν έχει ακόμη κοπάσει. Απειλήθηκαν οικισμοί όπως το Κυριάκι, όπου φλόγες έφτασαν μέχρι τα πρώτα σπίτια. Στο πέρασμά της η φωτιά αποτέφρωσε χιλιάδες στρέμματα δασικές και αγροτικές εκτάσεις με κύρια καλλιέργεια την ελιά, όπως επίσης και κτηριακές εγκαταστάσεις αποθηκευτικών χώρων και κτηνοτροφικών μονάδων.

Πυρκαγιές επίσης εκδηλώθηκαν στην περιοχή Αγιάς, η οποία βρίσκεται στα όρια του Δήμου Θηβαίων, καίγοντας χαμηλή βλάστηση και ελαιόδεντρα, απειλώντας και σπίτια που βρίσκονται στην περιοχή.

Οι ίδιες τραγικές εικόνες σημειώθηκαν στα Βάγια και στην Υλίκη, όπου κάηκαν χωράφια και χαμηλή βλάστηση. Αξίζει να σημειωθεί ότι εκκενώθηκαν 9 οικισμοί και έχουν καεί σπίτια στο Ταρσό και στο Κυριάκι. Στην περιοχή Σαράντη καταστράφηκε ένα κάμπινγκ με 70 τροχόσπιτα και η φωτιά κατέστρεψε χιλιάδες στρέμματα δάσους, καθώς και ελαιόδεντρα.

• Κτηνοτρόφος έχασε τη ζωή του

Μην μπορώντας να αξιολογήσει το μέγεθος της πυρκαγιάς, στην περιοχή του Προδρόμου Βοιωτίας, ένας 78χρονος κτηνοτρόφος έχασε τη ζωή του στην προσπάθειά του να σώσει το κοπάδι του. Αγωνιώντας για την τύχη των ζώων του, προσπάθησε αλλά δεν πρόλαβε να τα οδηγήσει σε ασφαλές περιβάλλον. Στην ίδια κατάσταση βρέθηκαν και άλλοι κτηνοτρόφοι που όμως ήταν πιο τυχεροί και κατάφεραν με ασφάλεια να μεταφέρουν τα κοπάδια τους.

• Πάνω από 10.000 στρέμματα δασικής και αγροτικής έκτασης κάηκαν στην Εύβοια

Στον ίδιο εφιάλτη θεατές είναι ξανά οι κάτοικοι της κεντρικής Εύβοιας. Σε πολλά σημεία, κυρίως στον Δήμο Χαλκιδέων και Διρφύων-Μεσσαπίων, έχουν εκδηλωθεί εστίες πυρκαγιών. Η ένταση των ανέμων συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στην επέκταση της φωτιάς, η οποία καταστρέφει ό,τι βρει στο πέρασμά της.

Νέες πυρκαγιές σημειώθηκαν στην περιοχή Δοκού του Δήμου Χαλκιδέων, χωρίς να έχουν καταγραφεί μέχρι τώρα απώλειες. Επίσης, σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης κηρύχθηκε η Νέα Αρτάκη, μετά από την καταστροφική δασική πυρκαγιά της 21ης Αυγούστου. Σημαντικές είναι και οι φωτιές που εκδηλώθηκαν πάνω από τη βιομηχανική ζώνη της περιοχής και κατευθύνθηκαν προς τα βόρεια, απειλώντας τα δάση της Στενής.