Τη διαδικασία χορήγησης ασφαλιστικής ενημερότητας με τον όρο της παρακράτησης για φορολογούμενους με χρέη στην εφορία ή στα ασφαλιστικά ταμεία, οι οποίοι θέλουν να μεταβιβάσουν ακίνητο ή να εισπράξουν χρήματα από το Δημόσιο περιγράφει εγκύκλιος της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ).
Βασική προϋπόθεση είναι οι οφειλές τους να είναι ρυθμισμένες ή μη ληξιπρόθεσμες ή σε αναστολή. Ουσιαστικά, οι φορολογούμενοι θα μπορούν να εκδίδουν φορολογική ενημερότητα περιορισμένης ισχύος και με διαδικασίες εξπρές δίνοντας, ως αντάλλαγμα, στην εφορία μέρος από το τίμημα του μεταβιβαζόμενου ακινήτου ή του εισπραχθέντος ποσού. Ανάλογα με την περίπτωση και τη συνολική οφειλή του, η παρακράτηση μπορεί να φτάσει έως και το 100%.
Είσπραξη χρημάτων
Όπως σημειώνεται στην εγκύκλιο, αν η ενημερότητα με τον όρο της παρακράτησης εκδίδεται για είσπραξη χρημάτων, το ποσοστό παρακράτησης επί της είσπραξης βαίνει μειούμενο ανάλογα με το ποσοστό εξόφλησης της ρύθμισης ή των ρυθμίσεων στις οποίες έχουν υπαχθεί οι οφειλές. Τα ποσοστά παρακράτησης επί του εισπραττόμενου ποσού ορίζονται ως εξής:
α. 10%, όταν έχει καταβληθεί μέσω της ρύθμισης συνολικό ποσό άνω του 70% της ρυθμισμένης οφειλής.
β. 30%, όταν έχει καταβληθεί μέσω της ρύθμισης συνολικό ποσό άνω του 50% έως και 70% της ρυθμισμένης οφειλής.
γ. 50%, όταν έχει καταβληθεί μέσω της ρύθμισης συνολικό ποσό άνω του 30% έως και 50% της ρυθμισμένης οφειλής.
δ. 70%, όταν έχει καταβληθεί μέσω της ρύθμισης συνολικό ποσό έως και 30%.
Τα ποσοστά παρακράτησης προσαυξάνονται:
1) Kατά 10%, εάν ο αιτούμενος την έκδοση ενημερότητας είναι φυσικό πρόσωπο και ο λόγος του ύψους του υπολοίπου της οφειλής που δύναται να παρακρατηθεί, σε σχέση με το ποσό του μέσου ετήσιου πραγματικού δηλωθέντος εισοδήματός του της τελευταίας τριετίας, το οποίο μπορεί να διατεθεί για την αποπληρωμή της οφειλής του, είναι μεγαλύτερος του 2 ή το μέσο ετήσιο πραγματικό δηλωθέν εισόδημα της τελευταίας τριετίας, το οποίο μπορεί να διατεθεί για την αποπληρωμή της οφειλής του, είναι αρνητικό.
2) Κατά 10%, αν ο αιτούμενος είναι νομικό πρόσωπο/νομική οντότητα που τηρεί απλογραφικό λογιστικό σύστημα ή νομικό πρόσωπο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και ο λόγος του ύψους του υπολοίπου της οφειλής που δύναται να παρακρατηθεί, σε σχέση με τον μέσο όρο του ετήσιου καθαρού φορολογητέου εισοδήματός του της τελευταίας τριετίας είναι μεγαλύτερος του 2 ή ο μέσος όρος του ετήσιου καθαρού φορολογητέου εισοδήματος της τελευταίας τριετίας είναι αρνητικός.
3) Κατά 10%, εάν ο αιτούμενος την έκδοση ενημερότητας είναι νομικό πρόσωπο/νομική οντότητα που τηρεί διπλογραφικό λογιστικό σύστημα και ο λόγος του ύψους του υπολοίπου της οφειλής που δύναται να παρακρατηθεί προς τον μέσο όρο EBITDA των τελευταίων τριών ετών είναι μεγαλύτερος του 2 ή ο μέσος όρος του EBITDA των τελευταίων τριών ετών είναι αρνητικός.
4) Κατά 15%, εάν ο αιτούμενος την έκδοση ενημερότητας τα δύο τελευταία έτη πριν από την υποβολή της αίτησης υποβάλλει μηδενικές δηλώσεις εισοδήματος και ΦΠΑ.
5) Στην περίπτωση που ο αιτούμενος το αποδεικτικό εμπίπτει σε παραπάνω από μία από τις παραπάνω κατηγορίες προσαύξησης, λαμβάνεται υπόψη το μεγαλύτερο ποσοστό προσαύξησης αυτών.
Σε κάθε περίπτωση, τα ως άνω συνολικά ποσοστά παρακράτησης πρέπει να αντιστοιχούν στην κάλυψη τουλάχιστον δύο δόσεων της τηρούμενης ρύθμισης/ρυθμίσεων που έπονται της ημερομηνίας κατάθεσης του αιτήματος χορήγησης του αποδεικτικού, εφόσον οι εναπομένουσες δόσεις είναι έως και δώδεκα. Εάν, ωστόσο, οι εναπομένουσες δόσεις της τηρούμενης ρύθμισης/ρυθμίσεων είναι περισσότερες των δώδεκα, το ποσοστό παρακράτησης πρέπει να αντιστοιχεί τουλάχιστον στην κάλυψη τεσσάρων δόσεων της τηρούμενης ρύθμισης/ρυθμίσεων.
Παράδειγμα 1
Δεδομένα:
✱ Φορολογούμενος ζητά στις 10.11.2023 αποδεικτικό ενημερότητας για να εισπράξει από ΟΤΑ 10.000 ευρώ.
✱ O αιτών το αποδεικτικό έχει υπαγάγει τις ληξιπρόθεσμες οφειλές του σε ρύθμιση τμηματικής καταβολής 24 μηνιαίων δόσεων, την οποία τηρεί και είναι ενήμερος σε αυτήν, και έχει πληρώσει 17 δόσεις της ρύθμισης, με εναπομένουσες από την ημερομηνία αίτησης χορήγησης αποδεικτικού επτά δόσεις (ήτοι έχει καταβληθεί ποσό μεγαλύτερο του 70% της ρύθμισης και ο εναπομένων αριθμός δόσεων είναι κάτω των 12).
✱ Οι ανωτέρω βεβαιωμένες στη ΔΟΥ ανοιχτές εναπομένουσες ληξιπρόθεσμες ρυθμισμένες οφειλές του ανέρχονται στις 21.000 ευρώ, με 3.000 ευρώ το ύψος της δόσης.
✱ Πληρούνται οι λοιπές προϋποθέσεις χορήγησης του αποδεικτικού ενημερότητας.
Απάντηση: Το συνολικό ποσοστό παρακράτησης επί της εισπραττόμενης απαίτησης ορίζεται στο 20% (= 10% λόγω της αποπληρωμής του 70% της ρύθμισης + 10% λόγω της προσαύξησης των συντελεστών) επί της απαίτησης/είσπραξης, το οποίο όμως θα πρέπει να καλύψει τουλάχιστον τις δύο δόσεις της ρύθμισης που έπονται της ημερομηνίας αίτησης χορήγησης του αποδεικτικού, ήτοι τις δόσεις του Νοεμβρίου (3.000 ευρώ) και Δεκεμβρίου (3.000 ευρώ). Συνεπώς: Το ποσό παρακράτησης επί του αποδεικτικού ενημερότητας ανέρχεται στο ύψος των 6.000 ευρώ.
Παράδειγμα 2
Δεδομένα:
✱ Φορολογούμενος ζητά την έκδοση αποδεικτικού ενημερότητας για μεταβίβαση ακινήτου από επαχθή αιτία (πώληση ακινήτου).
✱ Ο φορολογούμενος έχει συνολικές ληξιπρόθεσμες ρυθμισμένες οφειλές ύψους 240.000 ευρώ.
✱ Οι λοιπές προϋποθέσεις αποδεικτικού ενημερότητας πληρούνται.
✱ Η αντικειμενική αξία του ακινήτου που μεταβιβάζεται είναι 80.000 ευρώ.
✱ Το δηλούμενο τίμημα ανέρχεται στο ποσό των 80.000 ευρώ.
Απάντηση: Το ποσοστό παρακράτησης επί του αποδεικτικού ενημερότητας ορίζεται στο 70% επί του τιμήματος [ήτοι 56.000 (=70% x 80.000 ευρώ)] και έως το ύψος των συνολικών ληξιπρόθεσμων ρυθμισμένων οφειλών (ήτοι 240.000 ευρώ). Συνεπώς: Το ποσό παρακράτησης επί του αποδεικτικού ενημερότητας ανέρχεται στο ύψος των 56.000 ευρώ.
Είσπραξη περιοδικών απαιτήσεων κατά του Δημοσίου
Στις περιπτώσεις που υφίστανται περιοδικές απαιτήσεις κατά του δημόσιου τομέα για την είσπραξη των οποίων απαιτείται αποδεικτικό ενημερότητας και με την προϋπόθεση ότι αυτές οι περιοδικές απαιτήσεις αφορούν τον ίδιο φορέα, το ποσοστό παρακράτησης ορίζεται ως εξής:
α) Στο 10% επί της εισπραττόμενης απαίτησης για συνολική εναπομένουσα ρυθμισμένη οφειλή έως 20.000 ευρώ.
β) Εάν η εναπομένουσα ρυθμισμένη οφειλή είναι άνω 20.000 ευρώ, το ποσοστό παρακράτησης πρέπει να αντιστοιχεί στην κάλυψη μίας δόσης της τηρούμενης ρύθμισης/ρυθμίσεων που έπεται της ημερομηνίας κατάθεσης του αιτήματος χορήγησης του αποδεικτικού ενημερότητας και να ανέρχεται σε ποσοστό τουλάχιστον 10% του εισπραττόμενου ποσού, αλλά να μην υπερβαίνει το 30% αυτού. Σημειώνεται ότι στην περίπτωση που η μία δόση της τηρούμενης ρύθμισης/ρυθμίσεων του προηγούμενου εδαφίου έχει ήδη καλυφθεί, το ποσοστό παρακράτησης περιορίζεται στο 10% του εισπραττόμενου ποσού.
Μεταβίβαση ακινήτου
Όταν αιτία χορήγησης του αποδεικτικού είναι η μεταβίβαση ακινήτου ή σύσταση εμπράγματου δικαιώματος επ’ αυτού από επαχθή αιτία με τίμημα, το ποσοστό παρακράτησης επί του τιμήματος, εφόσον το τίμημα δεν υπολείπεται της αντικειμενικής αξίας, ορίζεται ως εξής:
Α. Όταν ο αιτών το αποδεικτικό έχει ληξιπρόθεσμες ρυθμισμένες οφειλές 70% επί του τιμήματος και έως το ύψος των ληξιπρόθεσμων ρυθμισμένων οφειλών. Οι βεβαιωμένες ληξιπρόθεσμες οφειλές σε καθεστώς αναστολής είσπραξης, που έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση, δεν προσμετρώνται κατά τον υπολογισμό των ανωτέρω.
Β. Όταν ο αιτών το αποδεικτικό έχει συνολικές ληξιπρόθεσμες βασικές οφειλές άνω των 50.000 ευρώ σε καθεστώς αναστολής είσπραξης, ανεξαρτήτως εάν έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση τμηματικής καταβολής 50% επί του τιμήματος και έως το ύψος των συνολικών ληξιπρόθεσμων οφειλών σε αναστολή είσπραξης συμπεριλαμβανομένων των επιβαρύνσεων αυτών, ήτοι των προσαυξήσεων/τόκων και του προστίμου εκπρόθεσμης καταβολής.
Αν υφίστανται οφειλές του αιτούντος το αποδεικτικό ενημερότητας για μεταβίβαση ακινήτου ή σύσταση εμπράγματου δικαιώματος επ’ αυτού από επαχθή αιτία που εμπίπτουν και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις, εφαρμόζονται σωρευτικά οι ανωτέρω κανόνες παρακράτησης επί του τιμήματος ή επί της αντικειμενικής αξίας που ισχύουν για κάθε περίπτωση και μέχρι το 70% επί του τιμήματος ή επί της αντικειμενικής αξίας αντιστοίχως.
Στην περίπτωση που με το ποσό της παρακράτησης υπολογισμένο επί του τιμήματος δεν εξοφλούνται πλήρως οι συνολικές ληξιπρόθεσμες οφειλές (ληξιπρόθεσμες ρυθμισμένες οφειλές και ληξιπρόθεσμες οφειλές σε καθεστώς αναστολής είσπραξης, οι οποίες κατά τα ανωτέρω δύνανται να παρακρατηθούν κατά περίπτωση) και το τίμημα υπολείπεται της αντικειμενικής αξίας, τότε το ποσό της παρακράτησης υπολογίζεται επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου και υπό την προϋπόθεση ότι το ποσό της παρακράτησης που προκύπτει από τον ανωτέρω υπολογισμό (επί της αντικειμενικής αξίας) δεν υπερβαίνει το τίμημα.
Γ. Στην περίπτωση που το ποσό της παρακράτησης, όπως προκύπτει υπολογιζόμενο επί της αντικειμενικής αξίας ως ανωτέρω, υπερβαίνει το τίμημα, δεν χορηγείται αποδεικτικό ενημερότητας, αλλά εξετάζονται οι προϋποθέσεις χορήγησης βεβαίωσης οφειλής.
Υπενθυμίζεται ότι ο προϊστάμενος μπορεί να χορηγεί αποδεικτικό ενημερότητας για μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων ή σύσταση εμπράγματων δικαιωμάτων επ’ αυτών, εφόσον συντρέχουν οι λοιπές προϋποθέσεις χορήγησης του αποδεικτικού ενημερότητας και η εναπομείνασα καθαρή αξία της ακίνητης περιουσίας του υπόχρεου υπερκαλύπτει το σύνολο της αμφισβητούμενης οφειλής. Άλλως δεν εκδίδεται αποδεικτικό ενημερότητας/βεβαίωση οφειλής.
