Φθινοπωρινές σπορές: Περισσότερα τα σκληρά σιτάρια στην Ελλάδα, κόντρα στο ευρωπαϊκό ρεύμα

Σε αντίθεση με την εικόνα της υπόλοιπης Ευρώπης, όπου οι σπορές σιτηρών προοιωνίζονται μια τάση μείωσης των καλλιεργούμενων εκτάσεων σε σύγκριση με πέρυσι, η τάση που παρατηρείται στην Ελλάδα είναι αντίθετη. Καθώς οι φετινές φθινοπωρινές σπορές έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί στη χώρα, τα έως τώρα δεδομένα αποτυπώνουν συνολική αύξηση των στρεμμάτων στα σιτηρά.
των Μαρίας Αμπατζή, Νίκου Γαργαλάκου, Γιώργου Ρούστα,
Γιάννη Σάρρου, Νικολέτας Τζώρτζη, Αφροδίτης Χρυσοχόου
Μέχρι και στη Θεσσαλία, όπου ο αγροτικός κόσμος προσπαθεί ακόμη να συνέλθει από τις καταστροφικές επιπτώσεις της θεομηνίας Daniel, η ανησυχία των παραγωγών για την επάρκεια των υποδομών άρδευσης τους έστρεψε στα σιτηρά, αντί για καλλιέργειες με μεγαλύτερες απαιτήσεις σε νερό.
Τα παραπάνω δεδομένα αποτυπώνονται με αρκετά μεγάλη σαφήνεια στο κατά τόπους ρεπορτάζ που πραγματοποίησαν οι ανταποκριτές της «ΥΧ».
Ο διαγωνισμός της Ορεστιάδας αύξησε σημαντικά τις εκτάσεις στον Βόρειο Έβρο
Ώθηση έδωσαν στους Εβρίτες παραγωγούς οι τιμές για τη φετινή παραγωγή που πέτυχε ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Δημητριακών Ορεστιάδας «Η ΕΝΩΣΗ» στον διαγωνισμό σιτηρών εσοδείας 2023. Η τιμή παραγωγού για το σκληρό βρέθηκε στα 345 ευρώ ανά τόνο, χωρίς ΦΠΑ, και για το μαλακό στα 195 ευρώ ανά τόνο.
Ο αντιπρόεδρος της Ένωσης, Δημήτρης Σταματίου, επιβεβαιώνει ότι αυτή η τάση ενισχύθηκε από τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετώπισαν οι αγρότες από τις άλλες παραγωγές. «Με τον ηλίανθο μπήκαμε “μέσα” όλοι. Δεν πήραμε ούτε τα λεφτά μας. Συνέπεια αυτού είναι η αύξηση των εκτάσεων στα σιτηρά να αγγίξει μέχρι και το 30%, σύμφωνα με την εικόνα που μεταφέρουν οι γεωπόνοι μας. Αρκετοί έσπειραν σιτάρι στο ίδιο χωράφι».
Οι διαπιστώσεις στηρίζονται στις αγορές σε σπόρια και λιπάσματα που πραγματοποίησε ο συνεταιρισμός, συγκριτικά με πέρυσι, «γιατί με το προβληματικό ΟΣΔΕ δεν μπορούμε να βγάλουμε συμπεράσματα», όπως λέει ο κ. Σταματίου. Οι περισσότεροι παραγωγοί καλλιεργούν σκληρό σιτάρι, ενώ, στον αντίποδα, οι εκτάσεις με μαλακό είναι ελάχιστες. Η σπορά ολοκληρώθηκε μετ’ εμποδίων για κάποιους, καθώς αναγκάστηκαν να σπείρουν με βροχή, μέσα στη λάσπη. «Το σιτάρι αντικατέστησε κατά κύριο λόγο το καλαμπόκι», μεταφέρει ο ίδιος κλείνοντας.
Σε εξέλιξη είναι η σπορά των σιτηρών στον Νομό Δράμας, η οποία φαίνεται ότι θα κινηθεί στα ίδια επίπεδα με πέρυσι. Στο Κάτω Νευροκόπι, η σπορά έχει ολοκληρωθεί, αλλά οι εκτάσεις δείχνουν να είναι μειωμένες, σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΑΣ Δράμας, Ιωάννη Κεσκίνογλου.
«Οι τιμές δεν πήγαν καλά και στο Νευροκόπι οι παραγωγοί δεν είναι διατεθειμένοι να ασχοληθούν με τα σιτηρά», δηλώνει, σημειώνοντας ότι και οι υπόλοιπες καλλιέργειες δεν τους ευνόησαν, καθώς το καλαμπόκι, ο ηλίανθος και το βαμβάκι δεν έχουν καλές τιμές. Στον κάμπο της Δράμας καλλιεργείται μόνο σκληρό σιτάρι, ενώ μαλακό επιλέγουν στο Νευροκόπι.
Όπως εκτιμά ο ίδιος, μέχρι το τέλος του χρόνου η σπορά θα έχει ολοκληρωθεί, καθώς μετά την ξηρασία ακολούθησαν βροχές. Τέλος, ο κ. Κεσκίνογλου αναφέρει ότι υπάρχουν αρκετές αδιάθετες ποσότητες.
Κερδισμένο στις προτιμήσεις το σκληρό, χαμένο το μαλακό και το κριθάρι
στη Μακεδονία
Σταθερά φαίνεται να κρατάει τα σκήπτρα το σκληρό σιτάρι στη Βόρεια Ελλάδα, καθώς οι παραγωγοί έδειξαν αυξημένο ενδιαφέρον ζήτησης προς αυτή την κατεύθυνση, αναδεικνύοντάς το πρώτο στις προτιμήσεις τους. Την ίδια ώρα, αν και δεν έχουν ολοκληρωθεί οι φθινοπωρινές σπορές των σιτηρών σε όλη τη χώρα, εξαιτίας των βροχοπτώσεων στη Θράκη και του χιονιού στη Δυτική Μακεδονία, μια πρώτη εκτίμηση μοιάζει να φωτογραφίζει ως «χαμένους» το μαλακό σιτάρι και το κριθάρι, ενώ η ζήτηση για την ελαιοκράμβη εξακολουθεί να είναι πολύ χαμηλή.
Την εικόνα αυτή μεταφέρει στην «ΥΧ» ο προϊστάμενος σπόρων σποράς της εταιρείας Κ&Ν Ευθυμιάδης, Γιάννης Εμμανουήλ. Όπως επισημαίνει, η απογοήτευση για τις τιμές των άλλων προϊόντων, οι Συνδεδεμένες Ενισχύσεις και οι δράσεις των Οικολογικών Σχημάτων για πιστοποιημένο σπόρο είναι μερικοί από τους λόγους που λειτούργησαν παρακινητικά για πολλούς παραγωγούς, ώστε να στραφούν την τρέχουσα καλλιεργητική περίοδο προς το σκληρό σιτάρι, το οποίο παρουσιάζει μια αύξηση, στα χειμερινά σιτηρά, της τάξης των 10%-15%.
«Οι εκτάσεις στο σκληρό σιτάρι αυξήθηκαν, σίγουρα σε βάρος του μαλακού και λιγότερο του κριθαριού. Το σύνολο των χειμερινών σιτηρών αυξήθηκε στη Β. Ελλάδα, με τη Θεσσαλία να παραμένει ένα μεγάλο ερώτημα, αναφορικά με το τι συμβαίνει εκεί. Οι τιμές στο σκληρό ξεκίνησαν καλά και αυτός ήταν ένας λόγος που έκανε το προϊόν ελκυστικό προς τους παραγωγούς, αν και σήμερα έχουν αρχίσει να διαγράφουν καθοδική πορεία», τονίζει ο κ. Εμμανουήλ.
Τέλος, σύμφωνα με τον ίδιο, κερδισμένο από την όλη κατάσταση θα βγει και το καλαμπόκι, αφού οι αποδόσεις είναι πλέον πολύ υψηλές και ακόμη και με τα 18 λεπτά παραμένει μια ελκυστική καλλιέργεια, εάν υπάρχει δυνατότητα άρδευσης.
Οι καταστροφές του Daniel στο αρδευτικό έστρεψαν τους Θεσσαλούς στο σιτάρι
Αυξητική τάση εμφανίζει η σπορά σιτηρών στον πληγωμένο από τα πρωτοφανή καιρικά φαινόμενα του Σεπτεμβρίου θεσσαλικό κάμπο, καθώς όπου μπορούσαν να μπουν αγροτικά μηχανήματα στα χωράφια, τα σιτηρά κυριάρχησαν στις σπορές, κερδίζοντας έδαφος από το βαμβάκι και το καλαμπόκι.
Αυτό συνέβη για δύο βασικούς λόγους: Πρώτον, εξαιτίας της χαμηλής εμπορικής τιμής του βαμβακιού και του αυξημένου κόστους παραγωγής του καλαμποκιού και, δεύτερον, λόγω της αβεβαιότητας που υπάρχει σχετικά με το αρδευτικό δίκτυο, το οποίο σήμερα –ελέω Daniel– είναι καταστραμμένο σε πολλά σημεία και ουδείς γνωρίζει αν μπορεί να αρδεύσει εαρινές καλλιέργειες.
Όσον αφορά τη διαδικασία της σποράς, αυτή έχει ολοκληρωθεί στα στεγνά χωράφια, ιδιαίτερα του Δήμου Κιλελέρ, όπως π.χ. στη Νίκαια. Στάση αναμονής κρατούν οι παραγωγοί των παρακάρλιων, όπου δεν υπάρχει πρόσβαση και χιλιάδες στρέμματα παραμένουν κάτω από το νερό.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Πλατυκάμπου, Γιάννη Κουκούτση, «οι παραγωγοί περιμένουν να δουν πότε θα έχουν πρόσβαση στα χωράφια. Αυτήν τη στιγμή, το μεγαλύτερο πρόβλημα έγκειται στην αυξημένη ιλύ (σ.σ. λάσπη υγρών αποβλήτων) που υπάρχει στην επιφάνεια των χωραφιών».
Όπως εξηγεί ο ίδιος, «οι καλλιεργητές προσπαθούν να στεγνώσουν και να οργώσουν τα χωράφια με μηχανήματα, αλλά οι βροχές που πέφτουν κατά διαστήματα συντηρούν τη σκληρή, μη καλλιεργήσιμη επιφάνεια. Όσοι έσπειραν σιτηρά διατηρούν επιφυλάξεις για τις στρεμματικές αποδόσεις, οι οποίες θα είναι ιδιαίτερα χαμηλές. Εάν το έδαφος συνεχίσει να είναι μη καλλιεργήσιμο, τότε η τελευταία επιλογή των παραγωγών θα είναι τα ρεβίθια, που σπέρνονται, συνήθως, στα τέλη Φεβρουαρίου.
Αυξημένα τα ακαλλιέργητα στη Δυτική Ελλάδα, ενδιαφέρον για τη μηδική
Σε φάση ολοκλήρωσης βρίσκονται οι φθινοπωρινές σπορές σιτηρών στη Δυτική Ελλάδα, με εμφανή τη μείωση των καλλιεργούμενων εκτάσεων, κυρίως λόγω της μη ικανοποιητικής τιμής διάθεσης, αλλά και της μικρότερης ζήτησης από πλευράς των κτηνοτρόφων.
Όπως αναφέρει στην «ΥΧ» ο γεωπόνος Κώστας Τσαπάρας, από την εταιρεία εμπορίας ζωοτροφών ΑΦΟΙ ΤΣΑΠΑΡΑ ΕΕ, η οποία εδρεύει στον Πύργο Ηλείας, η μείωση εκτιμάται ότι θα είναι της τάξεως του 30% με 40% σε σχέση με την περσινή χρονιά, όταν το ενδιαφέρον για ζωοτροφές ήταν πιο ζωηρό.
«Πέρυσι υπήρχε αύξηση στις καλλιεργούμενες εκτάσεις κριθαριού, σιταριού και βρώμης για την κάλυψη των αναγκών σίτισης των ζώων. Φέτος, η κατάσταση φαίνεται να είναι τελείως διαφορετική εδώ στην Ηλεία, γιατί έχει πέσει η τιμή παραγωγού, από τα 300 ευρώ τον τόνο που ήταν πέρυσι, στα 200 ευρώ τον τόνο. Επίσης και η κτηνοτροφία βαίνει μειούμενη, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει και ζήτηση. Να φανταστείτε, δίπλα από τις δικές μας εγκαταστάσεις, υπήρχαν 300 με 500 στρέμματα καλλιέργειες και τώρα αυτά τα χωράφια είναι χέρσα», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Τσαπάρας.
Στην Αιτωλοακαρνανία, οι καλλιεργούμενες εκτάσεις εκτιμάται ότι θα είναι μειωμένες κατά 20% σε σχέση με πέρυσι, εξαιτίας διάφορων παραγόντων, όπως οι καιρικές συνθήκες, η ανομβρία και η πτώση της τιμής στο παραγόμενο προϊόν. Όπως εξηγεί στην «ΥΧ» ο γεωπόνος Γιάννης Τζαχρήστας, από την «Τζαχρήστας agro-Γεωργικά εφόδια», στο Αγρίνιο, αν και οι συγκυρίες φαίνονταν ευνοϊκές φέτος, λόγω των σπόρων που επιδοτούνταν, τελικά η σπορά δεν έγινε όπως θα έπρεπε.
«Την περίοδο που οι παραγωγοί θα έπρεπε να μπουν στα χωράφια τους και να σπείρουν, είχαμε ανομβρία και μετά υπήρχαν έντονες βροχοπτώσεις, οπότε και πάλι δεν μπορούσαν να προβούν σε σπορά», σημειώνει, θέτοντας, ωστόσο, και μία ακόμα παράμετρο για τη μείωση των καλλιεργούμενων εκτάσεων. Το γεγονός ότι τα περσινά σπόρια, λόγω έντονων καιρικών συνθηκών, δεν μπόρεσαν να συγκομισθούν τον Ιούνιο, με αποτέλεσμα να ξαναφυτρώσουν τώρα. Αν και ο σπόρος θεωρείται υποδεέστερος, εντούτοις είναι μια πραγματικότητα που διαμόρφωσε την τωρινή κατάσταση.
Ο κ. Τζαχρήστας πάντως, εκτιμά ότι υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για τη μηδική, αλλά και σημαντική έλλειψη σε σπόρους, κάτι το οποίο θα φανεί τον ερχόμενο Φλεβάρη. Αιτία, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι η καταστροφή μεγάλων εκτάσεων στον θεσσαλικό κάμπο λόγω των πρωτόγνωρων πλημμυρών.
Μειωμένες εκτάσεις κατά 10% σε κριθάρι, βρώμη και σιτηρά «βλέπει» και ο γεωπόνος Αθανάσιος Ντάκουλας, από το Νεοχώρι Μεσολογγίου. Όπως μας εξηγεί, φέτος δεν υπήρξε διάθεση από τους παραγωγούς να καλλιεργήσουν.
Σιτηρά και μηδική πιέζουν το βαμβάκι στη Στερεά
Με αυξήσεις πάνω από 20% σε σύγκριση με την περσινή περίοδο δείχνει να κλείνει ο κύκλος της σποράς των σιτηρών στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας. Οι χαμηλές τιμές, αλλά και οι μειωμένες αποδόσεις του βαμβακιού αποθάρρυναν τους παραγωγούς και σημαντικό ποσοστό στράφηκε προς το σκληρό σιτάρι και τη μηδική, η οποία παρουσιάζει σημαντική άνοδο.
Ο Βασίλης Πόρρος, παραγωγός από την Ελάτεια Φθιώτιδας, υποστηρίζει ότι, αν και ο γεωργικός κλήρος της περιοχής είναι μικρός, η σπορά των σιτηρών έκλεισε με σημαντική αύξηση. Μειωμένο για τη νέα περίοδο δείχνει το ενδιαφέρον για το βαμβάκι, καθώς μερίδιο των χωραφιών θα πάρει και η μηδική λόγω της μεγάλης ζήτησης.
Ο ίδιος εκτιμά, επίσης, ότι «χωράφια φτωχά και άνυδρα θα καλυφθούν περισσότερο με μηδική και λιγότερο με σιτηρά». Όπως σημειώνει, το γεγονός της στρεμματικής ενίσχυσης στη μηδική στρέφει το ενδιαφέρον των παραγωγών προς αυτή την επιλογή.
Για αύξηση πάνω από 20% των καλλιεργούμενων εκτάσεων με σιτάρι κάνει λόγο και ο Ανδρέας Σκούρας, παραγωγός από το Προσήλιο Βοιωτίας. Όπως υποστηρίζει, «το βαμβάκι θα είναι σημαντικά μειωμένο και οι εκτάσεις θα καλυφθούν και με μηδικές».
Χωρίς μεγάλες μεταβολές κλείνει ο κύκλος της σποράς των σιτηρών στο οροπέδιο του Δομοκού. Όπως μας ενημερώνει ο Γρηγόρης Αποστολόπουλος από την Ξυνιάδα, αυτή που δείχνει να έχει άνοδο είναι η μηδική, λόγω της τιμής της, αλλά και των ενισχύσεων που θα πάρουν οι παραγωγοί. Τα σιτηρά παραμένουν στα ίδια επίπεδα με τα περσινά, όπως επίσης και τα καλαμπόκια.
Κλείνοντας, ο κ. Αποστολόπουλος αναφέρεται και στην περιοχή της Θεσσαλιώτιδας, λέγοντας ότι οι πλημμυρισμένες εκτάσεις από βαμβάκι έχουν σπαρθεί με σιτηρά. «Ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν την περίοδο της άνοιξης, οι αγρότες θα επιλέξουν τις αντίστοιχες καλλιέργειες», εκτιμά.
Σπορές και τον Γενάρη στα Φάρσαλα
Στην επαρχία Φαρσάλων, που επίσης επλήγη από τα καιρικά φαινόμενα του Σεπτεμβρίου, η σπορά σιτηρών συνεχίζεται μέχρι και σήμερα!
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Επαρχίας Φαρσάλων «Ο ΕΝΙΠΕΑΣ», Θανάση Καραΐσκο, «δεν αποκλείεται οι σπορές να συνεχιστούν και τον Ιανουάριο. Να σημειωθεί ότι, πέρυσι, όσοι έσπειραν –λόγω καιρικών φαινομένων– τον Δεκέμβριο είχαν ικανοποιητική παραγωγή».
Ο κ. Καραΐσκος αναφέρει ότι ο συνεταιρισμός πούλησε 35 λεπτά τους 700 και πλέον τόνους σιτηρών του στην εταιρεία ζυμαρικών «Μέλισσα», ενώ, προ ημερών, τα εναπομείναντα σιτηρά του τα προώθησε στην αγορά με 28 λεπτά. Ο μέσος όρος εμπορικής τιμής για τους αγρότες της επαρχίας κυμάνθηκε στα 31-32 λεπτά.