Ο πρώην πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Αμπέλου και Οίνου, Γιάννης Βογιατζής, εξηγεί ότι ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης στο κρασί δημιούργησε μεγάλα οικονομικά προβλήματα στον κλάδο, ενώ παράλληλα γιγάντωσε την παραοικονομία. «Σε λίγο, όλο και λιγότεροι παραγωγοί θα κάνουν δήλωση καλλιέργειας, αφού μπορούν να πουλούν τα σταφύλια τους χωρίς παραστατικά».
Έμαθε να φτιάχνει χαρμάνι για τσίπουρο, να διαλέγει και να πουλά κρασιά στην ταβέρνα του πατέρα του στην Κατερίνη. Σπούδασε χημικός εντός Ελλάδος και το 1984, επιστρέφοντας από μεταπτυχιακά στο Bordeaux, ξεκίνησε να εργάζεται ως οινολόγος στην εταιρία Μπουτάρη. Έξι χρόνια αργότερα, «υπακούοντας» στην επιθυμία του πατέρα του, επιστρέφει στο Βελβεντό και φτιάχνει τον δικό του αμπελώνα, αναζητώντας κλώνους ελληνικών ποικιλιών ξινόμαυρο Βελβεντού, Ασύρτικο, Τσαπουρνάκος. Από τότε, κάθε χρόνο επεκτείνεται…
Συνεργάζεστε με αμπελουργούς στην περιοχή;
Βασικά, έχουμε δικά μας αμπέλια, αλλά συνεργαζόμαστε και με κάποιους παραγωγούς στην ευρύτερη περιοχή της Κοζάνης, γιατί θέλουμε να φτιάξουμε κάποια καινούρια προϊόντα. Αλλά, καλύτερα να μιλήσουμε μετά τον τρύγο…
Επεκτείνεστε λοιπόν. Άρα υπάρχει ζήτηση για ποιοτικό κρασί…
Ναι υπάρχει, και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Παρά την κρίση, οι πωλήσεις και εντός Ελλάδος δεν έχουν μειωθεί.
Η κατανάλωση χύμα έχει αυξηθεί;
Βέβαια, ειδικά τώρα το καλοκαίρι υπάρχει μεγαλύτερο πρόβλημα. Στις ταβέρνες, όταν υπάρχει τόσος κόσμος πιστεύουν πως ό,τι κρασί και να δώσουν στον τουρίστα δεν πειράζει. Το κακό και ανώνυμο χύμα αντιπροσωπεύει, βέβαια, έναν κακό επαγγελματία. Από την άλλη, το «χύμα», όπως το λέτε δεν είναι σώνει και καλά αντίπαλος. Είναι ένα στοίχημα να βελτιωθεί η ποιότητά του. Προφανώς δεν εννοώ το χύμα, αλλά το κρασί που διακινείται σε ασκούς και μάλιστα όταν αναγράφεται στον κατάλογο η προέλευση του. Υπάρχει αυτή η υποχρέωση από τη νομοθεσία, αλλά βέβαια δεν τηρείται.
Δεν γίνονται έλεγχοι;
Και βέβαια δεν γίνονται. Τώρα μάλιστα, λόγω της επιβολής του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης, η παρανομία και η διακίνηση χωρίς παραστατικά έχει φουντώσει. Και βέβαια θίγονται όσοι λειτουργούν νόμιμα, δηλαδή όσοι προσπαθούν να κάνουν σωστά τη δουλειά τους.
Ο κλάδος σκέφτεται να κάνει κάτι, το έχετε συζητήσει;
Πολλές φορές, έχουμε πάρει υποσχέσεις σωρό, αλλά τίποτα. Μας είπαν ότι θα κάνουν ελέγχους και πάλι τίποτα. Δεν ξέρουμε τι να κάνουμε, σηκώνουμε πλέον τα χέρια ψηλά.
Έχει αυξηθεί η τιμή των κρασιών λόγω του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης;
Ναι, και αυτό βέβαια δεν είναι καλό για τον καταναλωτή. Όμως, έχουν δημιουργηθεί πολλά άλλα προβλήματα, που έχουν προκαλέσει μεγάλη δυσκολία στη λειτουργία των επιχειρήσεων και τελικά στη βιωσιμότητά τους.
Κάθε μήνα πρέπει να πληρώνουμε Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης στα τελωνεία, ανάλογα με τα προϊόντα που φεύγουν από το οινοποιείο και αυτό είναι μια οικονομική θηλιά. Γιατί εμείς δεν εισπράττουμε από την αγορά τον ΕΦΚ στον ένα μήνα που μας ζητάνε να τον καταβάλουμε. Αυτά τα χρήματα δεν τα έχουμε και έτσι αναγκαζόμαστε να καταφύγουμε σε τραπεζικό δανεισμό, σε μια περίοδο που οι τράπεζες δεν δίνουν χρήματα.
Όμως το πιο σημαντικό είναι ότι εξαιτίας του ΕΦΚ και της υψηλής φορολογίας, έχει αναπτυχθεί η παραοικονομία. Κάποιοι αμπελουργοί που πριν δεν ασχολιόντουσαν, τώρα αποφάσισαν να κάνουν κρασί και να το πουλάνε μέσω του κυκλώματος που αναπτύσσεται. Σε λίγο, αφού υπάρχει αγορά και μπορείς να διακινείς χωρίς παραστατικά κρασί, και άλλοι αμπελουργοί θα σταματήσουν να κάνουν δηλώσεις παραγωγής. Έτσι, θα παγιωθεί ένα ολόκληρο παράνομο κύκλωμα και αυτό είναι μια πολύ βαριά στρέβλωση για έναν κλάδο. Δείτε τι γίνεται στο τσίπουρο, που διακινείται χωρίς παραστατικά. Κατάντησε να πουλιέται όσο ένας καφές.
Στόχος μας να μπορέσουμε να βαδίσουμε σε μια συντεταγμένη λειτουργία με το κράτος
Πιστεύετε ότι τα συλλογικά σας όργανα λειτουργούν αποδοτικά;
Είναι μια εποχή δύσκολη για τις συλλογικές δραστηριότητες, αλλά ο φόρος μάς έχει συσπειρώσει, δεν μπορώ να πω. Νομίζω ότι ο κλάδος μας αυτή τη στιγμή δεν είναι άσχημα, από άποψη συλλογικής οργάνωσης και η διεπαγγελματική λειτουργεί και η ΚΕΟΣΟΕ και ο ΣΕΟ κάνουν τη δουλειά τους. Έχουμε, όμως, υψηλότερους στόχους: Να μπορέσουμε να βαδίσουμε σε μια συντεταγμένη λειτουργία με το κράτος. Εμείς είμαστε έτοιμοι στον κλάδο μας. Έχουμε στρατηγική, έχουμε προτάσεις, έχουμε σχέδια που είναι έτοιμα αλλά δεν μπορούμε να τα υλοποιήσουμε.
Πώς θα μπορούσε να γίνει αυτό;
Πρέπει ο θεσμικός ρόλος των διεπαγγελματικών οργανώσεων να αναγνωριστεί πιο ουσιαστικά από το κράτος και να λαμβάνονται υπόψιν οι φορείς σε κάθε κλάδο. Και το κρασί να αντιμετωπίζεται ως προϊόν και όχι ξεχωριστά το αμπέλι, ξεχωριστά το κρασί.
Συνέντευξη στην Τάνια Γεωργιοπούλου
