Συνέντευξη στην Τάνια Γεωργιοπούλου
«Φοβάµαι ότι µε αυτές τις τιµές στο αιγοπρόβειο πολλές µονάδες θα κλείσουν», λέει στην «ΥΧ» ο Γιώργος Ζέρβας, καθηγητής και διευθυντής του Εργαστηρίου Φυσιολογίας Θρέψεως και Διατροφής του ΓΠΑ και πρώην πρύτανης. Προτείνει µείωση του κόστους παραγωγής και βελτίωση της διαχείρισης των µονάδων.
Η ελληνική κτηνοτροφία συρρικνώνεται διαρκώς. Πώς θα µπορούσε να αναστραφεί αυτή η πορεία;
Το χειρότερο είναι ότι ο κλάδος της αιγοπροβατοτροφίας συρρικνώνεται περισσότερο και η φορολογία και οι ασφαλιστικές επιβαρύνσεις θα φέρουν µεγαλύτερο πρόβληµα. Αυτό είναι και το πιο αρνητικό για τη χώρα µας, δεδοµένου ότι υπάρχουν ήδη πολλές κοινωνικές, οικονοµικές, αλλά και περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Ωστόσο, και η αγελαδοτροφία για γαλακτοπαραγωγή έχει σηµαντική κάµψη…
Αυτό συνέβη ιδιαίτερα τις δύο προηγούµενες χρονιές, που το αγελαδινό γάλα είχε πολύ χαµηλή τιµή. Ως συνέπεια της κατάργησης των ποσοστώσεων –Απρίλιος 2014– «πληµµύρισε» η αγορά µε γάλα. Στην Ελλάδα, πολλές εκµεταλλεύσεις που δεν ήταν οικονοµικά βιώσιµες, είχαν µικρή παραγωγικότητα ή χρωστούσαν, αναγκάστηκαν να σφάξουν τις αγελάδες τους.
Συνέβη και στην Ευρώπη αυτό;
Σε κάποιες χώρες ναι, αλλά κάποιες άλλες επωφελήθηκαν από την κατάσταση. Στη Γαλλία, στην Ιταλία και στην Πολωνία συρρικνώθηκε ο αριθµός των γαλακτοπαραγωγών αγελάδων. Στη Γερµανία δεν υπήρξε µείωση, ενώ στην Ολλανδία σηµειώθηκε ακόµα και αύξηση. Ειδικά στην Ολλανδία, η παραγωγικότητα είναι πολύ υψηλή και έτσι άντεξαν οι µονάδες την πτώση των τιµών. Βέβαια, εκεί έχουν µεγάλο περιβαλλοντικό πρόβληµα λόγω του φωσφόρου από τα περιττώµατα και έλλειψη διαθέσιµης γης.
Επιστρέφοντας στην ελληνική αιγοπροβατοτροφία, πώς διαµορφώνεται
η κατάσταση;
Αναπτύσσεται η επιχειρηµατική-εντατική αιγοπροβατοτροφία σε κλειστές εκτροφές από επιχειρηµατίες, ενώ µειώνεται η ορεινή εκτατική προβατοτροφία, γιατί οι άνθρωποι είναι µεγάλοι και δεν έχουν διάδοχη κατάσταση. Έτσι, όµως, δεν γίνεται βόσκηση στις ορεινές περιοχές και προκύπτει περιβαλλοντικό πρόβληµα.
Σε κάποιες περιοχές, λοιπόν, έχουµε υποβόσκηση και σε κάποιες άλλες υπερβόσκηση. Ένας συνδυασµός των δύο µορφών θα ήταν ιδανικός.
Υπάρχει πτώση της κατανάλωσης του κρέατος σε αρνί και κατσίκι;
Δυστυχώς, η κατανάλωση που ήταν στα 18 κιλά ανά άτοµο τον χρόνο, τώρα έχει πέσει στα 12 κιλά. Αυτό οφείλεται κυρίως σε δύο παράγοντες: Ο ένας είναι ότι οι οικογένειες δεν ψωνίζουν πολύ αιγοπρόβειο κρέας γιατί τα παιδιά δεν το έχουν συνηθίσει. Ο δεύτερος είναι ότι το αιγοπρόβειο είναι το µόνο κρέας, που δεν πωλείται τεµαχισµένο σε ειδικά κοµµάτια. Έτσι δεν µπορεί ο καθένας να αγοράσει το κοµµάτι που θέλει και το αιγοπρόβειο κρέας γίνεται λιγότερο ελκυστικό για τον καταναλωτή.
Αυτό γιατί συµβαίνει;
Γιατί απλούστατα δεν έχει επενδύσει κάποιος στον τεµαχισµό του κρέατος. Στο σούπερ µάρκετ το κατσικάκι που έρχεται από τη Νέα Ζηλανδία έχει άλλη τιµή για το µπούτι και άλλη για το µπροστινό.
Από την άλλη, η τιµή του ελληνικού αιγοπρόβειου κρέατος δεν είναι υψηλή. Προχθές που το κοίταξα πουλιόταν 8,40 ευρώ το Ν. Ζηλανδίας και δίπλα ακριβώς το ελληνικό αρνάκι φρέσκο γάλακτος µε 7 ευρώ.
Η εποχικότητα της κατανάλωσης στο αιγοπρόβειο κρέας, επίσης, είναι πολύ µεγάλο πρόβληµα. Πολλοί παραγωγοί λένε «αν δεν αγαπούσα τα ζώα θα τα σκότωνα», γιατί είναι µια ασύµφορη διαδικασία να µεγαλώνεις ένα ζώο για να το βγάλεις στην αγορά λίγες µόνο ηµέρες τον χρόνο. Είναι ασύµφορο να µετατρέπεις το νωπό γάλα σε κρέας. Φοβάµαι ότι, µε αυτές τις τιµές στο αιγοπρόβειο, πολλές µονάδες θα κλείσουν.
Τι θα µπορούσε να γίνει;
Ο παραγωγός θα έπρεπε να αυξήσει την παραγωγικότητα, να µειώσει το κόστος διατροφής και να βελτιώσει πολύ τη διαχείριση της µονάδας του. Ας δούµε τι συµβαίνει στις µονάδες εντατικής κτηνοτροφίας. Έχουν πιο παραγωγικά ζώα. Κάνουν τεχνητό θηλασµό, οπότε κοστίζει λιγότερο η παραγωγή του κρέατος. Επίσης, κρατάνε στοιχεία, γιατί µε το αµελκτήριο µετράνε τη γαλακτοπαραγωγή των ζώων και όταν ένα ζώο έχει µικρή παραγωγή το βγάζει από τη διαδικασία, βελτιώνοντας έτσι την παραγωγικότητα του κοπαδιού του. Μπορεί να φαίνονται λεπτοµέρειες, αλλά είναι πολύ σηµαντικές. Το κόστος θα µπορούσε να µειωθεί µε τη συνεργασία και τη δηµιουργία οµάδων παραγωγών. Όµως, οι κτηνοτρόφοι δεν θέλουν συνεργασίες.
Άµεση σχέση διατροφής και παραγωγικότητας
Πόσο σηµαντικό είναι ως προς τη βιωσιµότητα της εκµετάλλευσης
το θέµα των φυλών των ζώων που χρησιµοποιούνται;
Είναι ένα πολύ σηµαντικό ζήτηµα, αλλά χρειάζεται προσοχή. Όταν έχουµε µια εκτατική εκτροφή στο βουνό, δεν έχει νόηµα να χρησιµοποιήσουµε ένα χιώτικο πρόβατο ή ένα άλλο εισαγόµενο υψηλής παραγωγικότητας, που κάνει 300-400 κιλά γάλα, γιατί µε τη διατροφή στο βουνό, η οποία δεν µπορεί να ικανοποιήσει της διατροφικές ανάγκες ενός τόσο παραγωγικού ζώου, δεν πρόκειται να πάρουµε ποτέ τέτοιες αποδόσεις. Όταν πρόκειται να βοσκήσουµε τα ζώα, τότε είναι καλύτερα να χρησιµοποιήσουµε ένα ζώο ανθεκτικό, ντόπιο, που θα µας δίνει ίσως 150 κιλά γάλα, αλλά το κέρδος ανά ζώο µπορεί να είναι υψηλό, αφού δεν ξοδεύουµε χρήµατα για τη διατροφή. Πρέπει, όµως, οι παραγωγοί να ρωτάνε, να πληροφορούνται.
Τα επιτεύγµατα της επιστήµης στον τοµέα σας περνούν στους κτηνοτρόφους; Υπάρχει ενηµέρωση;
Όχι όσο θα έπρεπε. Η εκπαίδευση και η ενηµέρωση των κτηνοτρόφων έχει πολύ µεγάλη σηµασία. Υπάρχουν νέα παιδιά που θέλουν να εκπαιδευτούν, παιδιά αιγοπροβατοτρόφων που έχουν υψηλότερο µορφωτικό επίπεδο και αναζητούν λύσεις. Χρειάζεται, επίσης, διαρκής ενηµέρωση. Τα νέα παιδιά διαβάζουν εφηµερίδες, όπως π.χ. η δική σας, και αυτό είναι θετικό, αλλά δεν αρκεί.
