Για δεκαετίες, εκατοντάδες παραγωγοί έχουν εναρμονιστεί με τον τρόπο παραγωγής και τις νέες τεχνικές των καλλιεργειών αυτών. Ωστόσο, το μοντέλο εμπορίας των προϊόντων αυτών παραμένει παρωχημένο και ξεπερασμένο. Η ανάγκη για εκσυγχρονισμό στον τομέα της διάθεσης των προϊόντων οδηγεί αναπόφευκτα στη λύση των συνεργατικών σχημάτων. Το κρεμμύδι της Στερεάς Ελλάδας μπορεί, μέσα από συλλογικά σχήματα, να πωληθεί στις αγορές του εξωτερικού, κάτι εξαιρετικά προσοδοφόρο, ιδιαίτερα την περίοδο που υπάρχει υψηλή προσφορά και χαμηλή ζήτηση στη ντόπια αγορά.
Αυξημένες οι εκτάσεις του καλοκαιρινού κρεμμυδιού
Ξεκίνησε η σπορά του καλοκαιρινού κρεμμυδιού στην Στερεά Ελλάδα. Στην περιοχή της Θήβας και της Φθιώτιδας, κάθε χρόνο καλλιεργούνται πάνω από 10.000 στρέμματα με αυτό το είδος. Χρησιμοποιούνται εισαγόμενες ποικιλίες, ενώ ένα σχετικά μεγάλο ποσοστό, της τάξης του 60%, προέρχεται από ντόπια απιστοποίητη σποροπαραγωγή. Οι ανάγκες της καλλιέργειας για νερό είναι ιδιαίτερα αυξημένες την καλοκαιρινή περίοδο, με αποτέλεσμα το κόστος παραγωγής να μεγαλώνει.
Στα θετικά συγκαταλέγεται ο σύγχρονος μηχανολογικός εξοπλισμός και η μεγάλη εμπειρία των παραγωγών στις τεχνικές καλλιέργειάς του και στην αντιμετώπιση των ασθενειών του. Οι ψυκτικοί θάλαμοι, για παράδειγμα, καλύπτουν το σύνολο της παραγωγής, διατηρώντας τον βολβό για μεγάλο χρονικό διάστημα, εφόσον βέβαια δεν προκύψουν μετασυλλεκτικές ασθένειες. Τέλος, ο μεγάλος αριθμός εργατών γης από τρίτες χώρες δίνει τη δυνατότητα να παραχθούν μεγαλύτερες ποσότητες. Σύμφωνα με τον παραγωγό Νίκο Νίκα από το Λουτουφί Βοιωτίας, οι προοπτικές της καλλιέργειας δείχνουν να είναι θετικές, παρά τα διάφορα προβλήματα:
«Για τη νέα καλλιεργητική χρονιά θα έχουμε αύξηση των εκτάσεων κρεμμυδιού στην περιοχή, κατά 15%. Η τιμή εξαρτάται από την προσφορά και τη ζήτηση. Με δεδομένο το γεγονός ότι κάποιες από τις καλλιέργειές μας είχαν διάφορα προβλήματα, φαίνεται ότι θα υπάρξει στροφή στο κρεμμύδι. Το πρόβλημα μας είναι η έλλειψη της Ομάδας Παραγωγών κρεμμυδιού για να συντονίσει και να προωθήσει την παραγωγή μας».
Στα αρνητικά πρέπει να αναφερθεί ότι η πολύχρονη καλλιέργεια με το ίδιο είδος ενισχύει τις ασθένειες του φυτού, και έτσι μειώνεται η παραγωγή. Όπως επίσης συμβαίνει με το καρότο και την πατάτα, ο μεγαλύτερος όγκος των προϊόντων συγκεντρώνεται από λίγους μεγαλεμπόρους, οι οποίοι καθορίζουν συχνά και τις τιμές. Οι μικροί αγρότες βρίσκουν διέξοδο μόνο στις λαϊκές αγορές, με τα γνωστά προβλήματα.
Στον τομέα των εξαγωγών, τα ποσοστά βρίσκονται σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα. Οι παράγοντες που επηρεάζουν αυτή την εξέλιξη είναι πολλοί και έχουν να κάνουν με το κόστος παραγωγής, την εμπορική πολιτική, την έλλειψη οργάνωσης των παραγωγών, την πιστοποίηση και προβολή του προϊόντος. Οι αδυναμίες αυτές έχουν σαν αποτέλεσμα πολλές φορές η παραγωγή να μένει απούλητη στα χωράφια, με τις γνωστές οικονομικές συνέπειες για τους παραγωγούς.
Μειώθηκαν τα στρέμματα του αρακά στη Φθιώτιδα
Η Λοκρίδα αποτελεί μία από τις περιοχές της χώρας μας που παράγει αρακά για νωπή χρήση. Ωστόσο, χρόνο με τον χρόνο, οι εκτάσεις αρακά μειώνονται. Τα παλιότερα χρόνια καλλιεργούνταν κάθε χρόνο περίπου 1.500 στρέμματα με το συγκεκριμένο είδος. Η σπορά της πρώιμης συλλογής την άνοιξη τελείωνε στις αρχές του χειμώνα, και προς το τέλος Ιανουαρίου ξεκινούσε η όψιμη. Η επικράτηση της ελιάς στην περιοχή είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της καλλιεργούμενης έκτασης, που σήμερα φτάνει στα 500 περίπου στρέμματα. Αυτή την εικόνα εγκατάλειψης μετέφερε στην «ΥΧ» ο γεωπόνος Λουκάς Σκρέτης, εστιάζοντας στους παράγοντες που οδηγούν σ’ αυτή την αρνητική εξέλιξη:
«Η έλλειψη χωραφιών στην περιοχή μας οδηγεί στη μεγάλη μείωση των καλλιεργούμενων εκτάσεων με νωπό αρακά. Επίσης, ένα άλλο σημαντικό πρόβλημα είναι και το παράσιτο της Οροβάγχης. Με την παρουσία του στα χωράφια έχουν μειωθεί οι αποδόσεις και έτσι ένας μεγάλος αριθμός παραγωγών έχει εγκαταλείψει την καλλιέργεια. Τέλος, οι τελευταίες ακραίες συνθήκες έχουν δημιουργήσει προβλήματα στον νωπό αρακά. Οι παρατεταμένες βροχοπτώσεις, οι σφοδρές χιονοπτώσεις και η μεγάλη υγρασία του εδάφους προκάλεσαν στα νεαρά φυτά σαπίσματα. Όπως δείχνουν τα πράγματα, στο μεγαλύτερο ποσοστό θα γίνουν επανασπορές».
Το φυτό γενικά δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις σε νερό, διότι ο κύριος κύκλος συμπληρώνεται στα μέσα της άνοιξης. Αποτελεί τον προπομπό της καλλιέργειας του νωπού φασολιού και οι επαγγελματίες παραγωγοί δεν θέλουν να τον εγκαταλείψουν. Οι τεχνικές καλλιέργειάς του είναι σχεδόν ίδιες με αυτές του νωπού φασολιού και οι παραγωγοί χρησιμοποιούν τα ίδια μηχανήματα. Ο αρακάς προσφέρει τη δυνατότητα ενός πρόσθετου εισοδήματος, έναν μήνα νωρίτερα πριν από το νωπό φασόλι. Η συλλογή του, ωστόσο, είναι δύσκολη και ανεβάζει το κόστος. Η τιμή του συχνά εξαρτάται και από την πρωιμότητα του φυτού. Μια εναλλακτική λύση για τους παραγωγούς είναι η αναζήτηση χωραφιών σε άλλες κοντινές περιοχές, για να μπορέσουν να συνεχίσουν την καλλιέργεια. Έχει μεγαλύτερο κόστος, αλλά αυτό θα μετριαστεί από την αυξημένη παραγωγή και την πρωιμότητα της.
