Γιάννης Ανδριανός στην ”ΥΧ”: «Στο 76% η αξιολόγηση των αιτήσεων των Νέων Γεωργών»
Με προσκήνιο τις διεκδικήσεις των αγροτών που βρίσκονται εδώ και τρεις εβδομάδες στα μπλόκα διαμαρτυρόμενοι για το αυξημένο κόστος παραγωγής και τις πιέσεις στο εισόδημά τους, σε μια περίοδο έντονων προκλήσεων για τον πρωτογενή τομέα με τη μετάβαση του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ, ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γιάννης Ανδριανός, τοποθετείται για τα κρίσιμα ζητήματα που απασχολούν τον αγροτικό κόσμο, σε συνέντευξη που παραχώρησε στην «ΥΧ».
Ο υφυπουργός απαντά για το χρονοδιάγραμμα των πληρωμών που επίκεινται έως το τέλος του χρόνου, τις θεσμικές αλλαγές στον ΟΠΕΚΕΠΕ, τη στήριξη των νέων αγροτών και τα επενδυτικά εργαλεία της νέας ΚΑΠ. Αναφερόμενος στα αιτήματα των αγροτών που βρίσκονται στα μπλόκα, ο κ. Ανδριανός επισημαίνει ότι οι λύσεις έρχονται μέσα από τον θεσμικό διάλογο. Παράλληλα, παρουσιάζει τις παρεμβάσεις για την προσαρμογή της ελληνικής γεωργίας στην κλιματική κρίση, την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών και τη μετάβαση σε ένα πιο βιώσιμο και ανταγωνιστικό παραγωγικό μοντέλο.
Στην ατζέντα των αγροτικών διεκδικήσεων του αγροτικού κόσμου βρίσκεται ψηλά το ζήτημα των έγκαιρων πληρωμών ενισχύσεων, προγραμμάτων και αποζημιώσεων. Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα πληρωμών μέχρι το τέλος του έτους;
Για τον γεωργό και τον κτηνοτρόφο, η πληρωμή των ενισχύσεων είναι αναγκαία ρευστότητα για να συνεχιστεί η παραγωγή. Γι’ αυτό, από την πρώτη στιγμή, εργαστήκαμε ώστε οι αναπόφευκτες συνέπειες των αναγκαίων διασταυρωτικών ελέγχων να είναι οι μικρότερες δυνατές για τους παραγωγούς. Στόχος μας είναι να κλείσει η χρονιά χωρίς εκκρεμότητες και, ταυτόχρονα, κάθε ευρώ να φτάσει στους πραγματικούς δικαιούχους, τους ανθρώπους του μόχθου και της παραγωγής. Βρισκόμαστε σε μια μεταβατική περίοδο, που όμως με την ολοκλήρωσή της θα έχει δημιουργήσει ένα νέο σύστημα πληρωμών απολύτως διάφανο, δίκαιο και αποτελεσματικό.
Ήδη οι πληρωμές έχουν ομαλοποιηθεί. Μέχρι το τέλος του Δεκεμβρίου θα πληρωθούν 1,2 δισ. ευρώ από το σύνολο των 3,8 δισ. που κατευθύνονται για τη στήριξη των παραγωγών το 2025.
Στις 16 Δεκεμβρίου έγινε η εξόφληση της Βασικής Ενίσχυσης ύψους 208,6 εκατ. ευρώ, της αναδιανεμητικής ενίσχυσης, ύψους 142,9 εκατ. ευρώ, και της ενίσχυσης γεωργών νεαρής ηλικίας, ύψους 14,9 εκατ. ευρώ, ενώ αναφέρω ακόμη το Μέτρο 23, τη βιολογική κτηνοτροφία και τις ενισχύσεις για τις αυτόχθονες φυλές. Θέλω να υπογραμμίσω ότι πλέον οι αποζημιώσεις του ΕΛΓΑ, ύψους 121,5 εκατ. ευρώ, καταβάλλονται μέσα στο ίδιο έτος, ενώ ειδικά για την κτηνοτροφία θα γίνει συμπληρωματική πληρωμή σε συγκεκριμένες περιφερειακές ενότητες, ώστε να αντιμετωπιστούν αδικίες του μαθηματικού τύπου σε πραγματικούς παραγωγούς.
Ποιο είναι το μήνυμά σας προς τους αγρότες που διαμαρτύρονται στα μπλόκα για μια σειρά αιτημάτων που έχουν να κάνουν με τη βιωσιμότητα του κλάδου τους;
Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: Η κυβέρνηση είναι σταθερά ανοιχτή στον διάλογο και στέκεται έμπρακτα δίπλα στους αγρότες, αλλά οι λύσεις έρχονται μέσα από τον θεσμικό διάλογο και όχι μέσα από μπλόκα και πρακτικές που πλήττουν την κοινωνία και την ίδια την αγροτική παραγωγή.
Από την πρώτη στιγμή, με πρωτοβουλία του ίδιου του πρωθυπουργού, έχουμε αποδείξει ότι ακούμε, συζητάμε και παρεμβαίνουμε όπου χρειάζεται, εξαντλώντας κάθε διαθέσιμη δυνατότητα. Και για να είναι ο διάλογος ουσιαστικός, πρέπει να ξεκινά από την πραγματικότητα: Από το πλαίσιο των ευρωπαϊκών κανόνων, τις δημοσιονομικές δυνατότητες της χώρας και την ανάγκη να μπει οριστικό τέλος σε στρεβλώσεις του παρελθόντος. Σε αυτή την κατεύθυνση, η υπαγωγή του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ είναι αναγκαία θεσμική τομή για να στηριχθούν με διαφάνεια, δικαιοσύνη και αποτελεσματικότητα οι πραγματικοί αγρότες, αίτημα που άλλωστε έχουν και οι ίδιοι οι έντιμοι αγρότες
Είμαι απολύτως βέβαιος ότι η μεγάλη πλειονότητα των αγροτών αντιλαμβάνεται ότι η κυβέρνηση είναι μαζί τους, στην ίδια πλευρά. Υπενθυμίζω τα 3,8 δισ. ευρώ που μέσα στο 2025 κατευθύνονται για τη στήριξη των παραγωγών, τη μόνιμη επιστροφή του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο αγροτικό πετρέλαιο με επιπλέον 50% αύξηση του πλαφόν ανά καλλιέργεια, την καταβολή των αποζημιώσεων του ΕΛΓΑ στο ίδιο έτος.
Ταυτόχρονα, εξετάζουμε θετικά περαιτέρω παρεμβάσεις που αφορούν το κόστος παραγωγής, την ενέργεια με τη διασφάλιση σταθερής και πιο χαμηλής τιμής για το αγροτικό ρεύμα, το ζήτημα του αγροτικού πετρελαίου στην αντλία με ασφαλιστικές δικλείδες, ώστε να χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την καλλιέργεια, αλλαγές στον κανονισμό του ΕΛΓΑ ώστε οι αποζημιώσεις να καλύπτουν το 100% της ασφαλιζόμενης ζημίας, την περαιτέρω ενίσχυση κλάδων που πιέζονται περισσότερο όπως η κτηνοτροφία και συγκεκριμένες καλλιέργειες, με την αξιοποίηση αδιάθετων ποσών της Βασικής Ενίσχυσης της ΚΑΠ που προέκυψαν από την εξυγίανση του ΟΠΕΚΕΠΕ και τους στοχευμένους διασταυρωτικούς ελέγχους της ΑΑΔΕ.
Συνεπώς, δεν παραβλέπουμε, ούτε υποτιμούμε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί: Τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, το αυξημένο κόστος, τις απώλειες στο ζωικό κεφάλαιο. Ακριβώς γι’ αυτό η πολιτική μας κινείται σε δύο επίπεδα: Άμεση στήριξη όπου υπάρχει ανάγκη και, ταυτόχρονα, διασφάλιση των όρων για μια βιώσιμη και ανταγωνιστική αγροτική παραγωγή, μεταξύ των οποίων είναι βεβαίως και η θεσμική θωράκιση για τη διαφάνεια και τη δικαιοσύνη. Σ’ αυτήν τη διαρκή προσπάθεια, η κυβέρνηση είναι σύμμαχος των αγροτών, όχι απέναντί τους.
Ποιοι είναι οι βασικοί άξονες της εφαρμογής του νέου Αction Ρlan για τον ΟΠΕΚΕΠΕ;
Ο βασικός στόχος είναι σαφής και αδιαπραγμάτευτος: Οι ενισχύσεις να καταβάλλονται με πλήρη έλεγχο, διαφάνεια και δικαιοσύνη, στην ώρα τους, ώστε κάθε διαθέσιμο ευρώ να πηγαίνει αποκλειστικά και μόνο στη στήριξη των έντιμων παραγωγών.
Το σχέδιο δράσης που εφαρμόζουμε σηματοδοτεί μια καθαρή αλλαγή σελίδας στη λειτουργία του ΟΠΕΚΕΠΕ. Επενδύουμε σε αυστηρότερους και ουσιαστικούς διασταυρωτικούς ελέγχους, με ψηφιακή θωράκιση σε όλα τα στάδια της διαδικασίας, από την υποβολή της αίτησης έως την πληρωμή και τον έλεγχο.
Κομβικό ρόλο παίζει η αξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογικών εργαλείων, των δορυφορικών και γεωχωρικών δεδομένων που δίνουν αξιόπιστη εικόνα των καλλιεργειών και των εκτάσεων, καθώς και νέων ψηφιακών εργαλείων που διευκολύνουν τις διορθώσεις και τις ενστάσεις, μειώνοντας τα λάθη και τις καθυστερήσεις.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και στην κτηνοτροφία με την αποτελεσματική ταυτοποίηση και ιχνηλασιμότητα των ζώων με τη χρήση ηλεκτρονικής σήμανσης, του λεγόμενου «βώλου», και πραγματικά παραγωγικά στοιχεία, ώστε να αποκατασταθεί η δικαιοσύνη και να στηριχθούν όσοι πραγματικά μοχθούν και παράγουν.
Το νέο σύστημα εγγυάται διαφάνεια, λιγότερη γραφειοκρατία, απόλυτο σεβασμό στα χρήματα του Έλληνα και Ευρωπαίου φορολογούμενου, δίκαιη και αξιόπιστη στήριξη των παραγωγών μας.
Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η αξιολόγηση των αιτήσεων για το πρόγραμμα νέων αγροτών και πότε αναμένεται να «τρέξει» το νέο πρόγραμμα για τα Σχέδια Βελτίωσης;
Η στήριξη των νέων ανθρώπων που επιλέγουν να επενδύσουν και να παραμείνουν στην ύπαιθρο αποτελεί σταθερή προτεραιότητα της κυβέρνησης και αυτό αποτυπώνεται και στον τρόπο με τον οποίο υλοποιούμε τα βασικά χρηματοδοτικά εργαλεία της νέας ΚΑΠ.
Σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα των Νέων Αγροτών, η αξιολόγηση των αιτήσεων έχει ήδη προχωρήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό, καθώς έχει ολοκληρωθεί περίπου το 76% του συνολικού έργου. Προκειμένου οι πόροι να κατευθυνθούν στους πραγματικούς δικαιούχους, η τελική αξιολόγηση συνδέεται με τον ακριβή προσδιορισμό του μεγέθους των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, με βάση τις δηλωμένες και επαληθευμένες εκτάσεις καλλιέργειας των υποψηφίων. Η διαδικασία αυτή θα ολοκληρωθεί μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2026.
Στο πρώτο εξάμηνο του 2026 θα ενεργοποιηθεί και η νέα πρόσκληση για τα Σχέδια Βελτίωσης, με δημόσια δαπάνη 200 εκατ. ευρώ και δυνατότητα υπερδέσμευσης πόρων. Πρόκειται για μια οριζόντια παρέμβαση που θα καλύπτει το σύνολο του πρωτογενούς τομέα – από μηχανολογικό και αρδευτικό εξοπλισμό έως κτηριακές υποδομές και επενδύσεις σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
Το να διασφαλίσουμε τη στήριξη και την εγκατάσταση των νέων ανθρώπων στην παραγωγή και τα εργαλεία ώστε οι αγρότες μας να επενδύσουν, να εκσυγχρονίσουν τις εκμεταλλεύσεις τους και να γίνουν πιο ανταγωνιστικοί, είναι προϋπόθεση για τη βιωσιμότητα, αλλά και τον εκσυγχρονισμό της πρωτογενούς παραγωγής. Η προστιθέμενη αξία αυτής της προσέγγισης είναι ξεκάθαρη, όπως βλέπουμε σε άλλες χώρες, και περνά μέσα από τη στενότερη σύνδεση με την επιστημονική έρευνα και τις νέες τεχνολογικές λύσεις.
Οφείλουμε, λοιπόν, και αυτή είναι η δέσμευσή μας, να αξιοποιήσουμε κάθε διαθέσιμο εργαλείο για να πετύχουμε αυτό το ποιοτικό άλμα προς τα μπροστά που χρειάζεται η αγροτική μας παραγωγή.
Οι Οργανώσεις Ελαιουργικών Φορέων (ΟΕΦ) αντιμετωπίζουν δυσχέρειες στην αξιολόγηση και τις πληρωμές των προγραμμάτων τους. Θα υπάρξει απλοποίηση των διαδικασιών και αναθεώρηση του πλαισίου λειτουργίας τους;
Ήδη, με την υπουργική απόφαση που δημοσιεύθηκε στις 12 Δεκεμβρίου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως οι υπαρκτές αυτές δυσκολίες αντιμετωπίζονται και διαμορφώνεται πιο καθαρό και πιο λειτουργικό πλαίσιο για τα επιχειρησιακά προγράμματα των ΟΕΦ για την περίοδο 2024-2027.
H τετραετής διάρκεια των προγραμμάτων δίνει σταθερότητα και δυνατότητα ουσιαστικού προγραμματισμού, ενώ κρίσιμες ποσοστώσεις δαπανών ελέγχονται συνολικά στο τέλος της τετραετίας. Παράλληλα, διευρύνεται η δυνατότητα τροποποιήσεων των προγραμμάτων, ώστε οι ΟΕΦ να μπορούν να προσαρμόζονται στις πραγματικές ανάγκες της αγοράς και των παραγωγών χωρίς να χάνεται ο στρατηγικός προσανατολισμός τους.
Ξεκαθαρίζεται, επίσης, το πλαίσιο για τις προκαταβολές και τις πληρωμές, ώστε να αποφεύγονται άδικες επιστροφές πόρων όταν τηρούνται οι βασικές υποχρεώσεις, ενώ εισάγονται πρακτικές διευκολύνσεις στη διαχείριση τιμολογίων, προμηθειών και συμβάσεων.
Οι ΟΕΦ αποτελούν κρίσιμο εργαλείο για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της βιωσιμότητας του ελαιοκομικού τομέα. Στόχος μας είναι να μπορούν να λειτουργούν με λιγότερη γραφειοκρατία και περισσότερη αποτελεσματικότητα. Παρακολουθούμε στενά την εφαρμογή του νέου πλαισίου και, αν και όπου χρειαστεί, θα προχωρήσουμε σε πρόσθετες βελτιώσεις, σε συνεχή διάλογο με τον κλάδο.
Με αφορμή το νέο θεσμικό πλαίσιο του ΥΠΑΑΤ, το οποίο «τρέξατε» μαζί με το ΥΠΕΝ για τις συσκευασίες φυτοφαρμάκων, πιστεύετε ότι η χώρα μας θα περάσει σε πλήρη συμμόρφωση σε ό,τι αφορά τη χρήση αυτών των συσκευασιών;
Με τη νέα Κοινή Υπουργική Απόφαση που εκδώσαμε από κοινού με το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, έγινε ένα αποφασιστικό βήμα με το οποίο η χώρα κλείνει οριστικά μια εκκρεμότητα δεκαετιών. Για πρώτη φορά, θεσπίζεται ένα εθνικό, καθολικό και ελεγχόμενο σύστημα συλλογής και διαχείρισης των κενών συσκευασιών φυτοπροστατευτικών προϊόντων, με μηχανισμό καταγραφής και ελέγχου και σαφείς ποσοτικούς στόχους ανακύκλωσης.
Το νέο αυτό σύστημα ευθυγραμμίζεται απολύτως με το σχετικό ευρωπαϊκό πλαίσιο και είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξος ότι η συμμόρφωση θα είναι πλήρης. Γι’ αυτό δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στην ενημέρωση και την επιμόρφωση των παραγωγών, σε συνεργασία με τις Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής, το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο, τους συλλόγους γεωπόνων και τα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης. Θέλουμε οι παραγωγοί να γνωρίζουν τη διαδικασία και να αισθάνονται συμμέτοχοι σε μια αλλαγή που προστατεύει πρώτα απ’ όλα τη δική τους υγεία, αλλά και τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον.
Στόχος μας είναι όλα τα καταστήματα πώλησης φυτοπροστατευτικών προϊόντων να λειτουργήσουν ως σημεία επιστροφής και το σύνολο της αλυσίδας –παραγωγοί, γεωπόνοι, επιχειρήσεις– να αξιοποιήσει στην πράξη αυτό το νέο σύστημα. Και σε αυτήν τη δράση, θα παρακολουθήσουμε στενά την υλοποίησή της, ώστε να παρέμβουμε βελτιωτικά, αν και όπου χρειαστεί.
Η ελληνική ύπαιθρος βιώνει έντονα τα τελευταία χρόνια τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Υπάρχει σχεδιασμός για αναδιάρθρωση καλλιεργειών και σε ποιες περιοχές;
Η κλιματική αλλαγή είναι μια πραγματικότητα που ήδη επηρεάζει την παραγωγή, τη διαθεσιμότητα του νερού και το εισόδημα των αγροτών. Γι’ αυτό και ο σχεδιασμός μας για αναδιάρθρωση καλλιεργειών θα πρέπει να είναι πολυεπίπεδος και συνδεδεμένος με τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής, με επιστημονική τεκμηρίωση και με σεβασμό στη στρατηγική σημασία συγκεκριμένων τομέων της ελληνικής γεωργίας και, βεβαίως, με διάλογο με τους εμπλεκόμενους παραγωγούς και επιστημονικούς φορείς.
Η αναδιάρθρωση καλλιεργειών προβλέπεται μέσω των Οργανώσεων Παραγωγών και των επιχειρησιακών τους προγραμμάτων στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ 2023-2027, ενώ ενισχύεται και από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Παράλληλα, υπάρχει επιστημονική μελέτη σε συνεργασία με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ώστε οι παρεμβάσεις να βασίζονται σε πραγματικά δεδομένα και, βεβαίως, θα συνεχίσουμε τη συνεργασία με την επιστημονική κοινότητα και τους φορείς των παραγωγών.
Σε περιοχές με αυξημένη πίεση στους υδατικούς πόρους, δίνεται έμφαση στην ορθολογική διαχείριση του νερού, στην εξοικονόμηση μέσω σύγχρονων αρδευτικών πρακτικών και στην επιλογή ανθεκτικών ποικιλιών. Όπου υπάρχουν οι προϋποθέσεις, εξετάζεται και η ενίσχυση εναλλακτικών καλλιεργειών χωρίς να διαταράσσεται η τοπική οικονομία. Στόχος μας είναι να διασφαλίσουμε ότι η ελληνική γεωργία θα παραμείνει βιώσιμη, ανταγωνιστική και ανθεκτική στις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, με λύσεις που στηρίζουν τον παραγωγό και δεν μεταφέρουν απλώς το πρόβλημα στο μέλλον.
Ποιες νέες καλλιέργειες έχουν δυνατότητες ανάπτυξης στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια;
Οι δυνατότητες είναι πολλές και ουσιαστικές, αλλά δεν υπάρχει μία απάντηση για όλους, καθώς άλλες καλλιέργειες ταιριάζουν στα νησιά, άλλες σε πεδινές περιοχές, άλλες σε ορεινές. Το κριτήριο είναι τριπλό: ανάγκες σε νερό, ανθεκτικότητα έναντι των κλιματικών αλλαγών και προοπτικές απόδοσης.
Στην κατεύθυνση αυτή, το έργο που επιτελούν φορείς όπως ο ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο και άλλοι εξειδικευμένοι επιστημονικοί ερευνητικοί φορείς είναι ιδιαίτερα σημαντικό, για τη θωράκιση των ήδη υφιστάμενων καλλιεργειών, για την ανάπτυξη νέων ανθεκτικότερων και αποδοτικότερων ποικιλιών, αλλά και για την εισαγωγή νέων υποσχόμενων καλλιεργειών.
Θέλω, τέλος, να υπογραμμίσω τα σημαντικά περιθώρια ενίσχυσης ήδη γνωστών καλλιεργειών, όπου το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας μας είναι ελλειμματικό, ενώ υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις για ανταγωνιστική και αποδοτική παραγωγή. Καμία μετάβαση, βεβαίως, δεν μπορεί να πετύχει αν ο παραγωγός μείνει μόνος. Γι’ αυτό υπάρχει σχέδιο πλαισίωσης της κάθε τέτοιας προσπάθειας με συμβουλευτική υποστήριξη, πιστοποίηση, συλλογικά σχήματα και επενδυτικά εργαλεία, ώστε οι αποφάσεις να λαμβάνονται με γνώση και ασφάλεια.
Στόχος μας είναι μια ελληνική γεωργία που εξελίσσεται, αξιοποιεί τις δυνατότητές της και δημιουργεί εισόδημα και προοπτική στον παραγωγό και τις τοπικές κοινωνίες.
