H oρθή θρέψη και λίπανση καλλιεργειών ως συνδυασμός καλής απόδοσης, ποιότητας και σεβασμού στο περιβάλλον

Η θρέψη και η λίπανση αποτελούν για τους παραγωγούς ένα σύμπλεγμα αποφάσεων, τις οποίες καλούνται να στηρίξουν οι γεωπόνοι. Στην περίπτωση του Νομού Έβρου και ευρύτερα της Θράκης υποστηρικτικό, και μάλιστα καθοριστικό σε πολλές περιπτώσεις, ρόλο διαδραματίζει το Τμήμα Αγροτικής Ανάπτυξης. Στα χρόνια λειτουργίας του, πέτυχε μια ουσιαστική συνεργασία με τους παραγωγούς, τις Ενώσεις, τους συνεταιρισμούς μέσα από μια σειρά δράσεων, στις οποίες περιλαμβάνεται και η διά ζώσης επικοινωνία – συμβουλευτική στους παραγωγούς.

Σωστή λίπανση σε σωστό χρόνο

Ως ένα πολύ σημαντικό αντικείμενο που απασχολεί τους αγρότες, τους γεωπόνους και τους ερευνητές χαρακτηρίζει τη θρέψη των φυτών ο κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών Γεωπονίας και Δασολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης στην Ορεστιάδα, Σπύρος Κουτρούμπας, γιατί η θρέψη έχει αντίκτυπο στην απόδοση και στην ποιότητα των προϊόντων, καθώς και στο περιβάλλον.

Όπως ο ίδιος σημειώνει, στην εποχή της κρίσης έχει ταυτόχρονα οικονομικό αντίκτυπο: «Προσπαθούμε να συνδυάσουμε την καλή απόδοση, την ποιότητα και την οικονομικότητα των καλλιεργειών, ταυτόχρονα με τη μειωμένη επίδρασή τους στο περιβάλλον», περιγράφει επιγραμματικά την ορθολογική λίπανση. Ο κ. Κουτρούμπας θυμίζει ότι ανέκαθεν η θρέψη στηριζόταν σε κοπριά ζώων και εναλλαγή καλλιεργειών, έννοιες που έχουν παραγκωνιστεί είτε γιατί δεν μπορούν να εφαρμοστούν είτε γιατί τα σύγχρονα λιπάσματα ικανοποιούν τις απαιτήσεις των καλλιεργειών. Για παράδειγμα, η κοπριά δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε φυτά μεγάλης καλλιέργειας.

Ο ίδιος αναγνωρίζει αυτό που οι γεωπόνοι έχουν κατανοήσει, ότι οι σύγχρονες ποικιλίες έχουν υψηλό δυναμικό απόδοσης για να το εκφράσουν, όμως, χρειάζεται να βρουν καλό περιβάλλον, ήτοι σωστή λίπανση, άρα υψηλές απαιτήσεις σε λιπάσματα. «Αυτό που προσπαθούμε είναι να εξορθολογήσουμε τη λίπανση, να βρούμε το κατάλληλο στάδιο στο οποίο θα εφαρμόσουμε τα λιπάσματα στις κατάλληλες ποσότητες και να ερευνήσουμε εάν τα εφαρμοζόμενα λιπάσματα αξιοποιούνται καλά από το φυτό. Παράλληλα με την έρευνα που έρχεται από το εξωτερικό, θα πρέπει να κάνουμε δική μας έρευνα στην Ελλάδα», σημειώνει. Δίνοντας έμφαση στην έρευνα, αναφέρει ότι στο Πανεπιστήμιο της Ορεστιάδας ανέπτυξε συστήματα θρέψης σε μεγάλη γκάμα καλλιεργειών.

Παράλληλα, δεν παραλείπει να υπενθυμίσει δύο βασικές αρχές, την αρχή του ελαχίστου και τον νόμο της μη αναλόγου αποδόσεως. Ως προς την πρώτη εξηγεί ότι «θα πρέπει να εντοπίζουμε σε έναν αγρό το στοιχείο που βρίσκεται στη μικρότερη διαθεσιμότητα και αυτό να επιχειρήσουμε να ανεβάσουμε. Επίσης, να εξετάσουμε εάν το κόστος του επιπλέον λιπάσματος που θα ρίξουμε σε μια καλλιέργεια καλύπτει την επιπλέον απόδοση».

Ακόμη, προσθέτει την εισαγωγή των ψυχανθών στα φυτά μεγάλης καλλιέργειας, τα οποία εξαιτίας της αζωτοδέσμευσης μπορούν να υποβοηθήσουν τη λίπανση των επόμενων καλλιεργειών. Σε σχέση με τα χημικά λιπάσματα, εξηγεί ότι δεν πρέπει να τα δαιμονοποιούμε σε περίπτωση που δεν γίνεται σωστή χρήση από τον παραγωγό.

Εναλλακτικοί τρόποι

Ο κοσμήτορας επισημαίνει ότι μεγάλο μέρος των λιπασμάτων που χρησιμοποιούνται δεν καταλήγει στον τελικό αποδέκτη, δηλαδή τα φυτά. Επομένως, χρειάζεται να βρεθούν οι τρόποι εκείνοι που θα μειώσουν τις απώλειες των λιπασμάτων για την καλύτερη αξιοποίησή τους από τα φυτά.

«Πέρα από τα χημικά λιπάσματα, μας ενδιαφέρει να χρησιμοποιήσουμε και κάποιους εναλλακτικούς τρόπους, υποβοηθητικούς στη θρέψη, όπως είναι οι μικροοργανισμοί που μπορούν να εφαρμοστούν στο ριζικό σύστημα των φυτών ή βιοδιεγέρτες ή να χρησιμοποιήσουμε τον ζεόλιθο, ο οποίος βοηθά στην καλύτερη αξιοποίηση των λιπασμάτων», προσθέτει ο κ. Κουτρούμπας ως εναλλακτικές τεχνικές υποστηρικτικές της κλασικής μεθοδολογίας.

Ως εναλλακτικό τρόπο λίπανσης των καλλιεργειών, αναφέρει τη χρήση ιλύος βιολογικού καθαρισμού. Το Τμήμα σε συνεργασία με τον Δήμο Ορεστιάδας εφάρμοσε πειραματικά τη χρήση λυματολάσπης σε καλλιέργειες μαλακού σιταριού, αραβοσίτου, ξηρικού ηλίανθου, κριθαριού και βαμβακιού αγροτικών εκτάσεων του δήμου. Επίσης, παρόμοιο πρόγραμμα λυματολάσπης ξεκίνησε να εφαρμόζει πιλοτικά από το 2012 η ΔΕΥΑ Κομοτηνής, δημιουργώντας λίπασμα για 2.000 στρέμματα αγρών, με εφαρμογή σε βαμβακοκαλλιέργεια, καλύπτοντας έτσι ανάγκες καλλιεργητών σε εδαφοβελτιωτικά.

Κλιματική αλλαγή

Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με τα πιο απαιτητικά στη θρέψη φυτά και τον ρόλο που διαδραματίζει η κλιματική αλλαγή, ο κ. Κουτρούμπας αναφέρει πως «πιο απαιτητικά είναι τα φυτά που αναπτύσσονται τη θερινή περίοδο, όπως το καλαμπόκι. Επίσης, τα τελευταία χρόνια, στα χειμερινά σιτηρά έχουμε περιόδους με ξηρασία, η οποία δυσκολεύει τη σωστή απορρόφηση των θρεπτικών στοιχείων, καθώς ένας από τους κύριους μηχανισμούς που απορροφούνται από το έδαφος είναι το ρεύμα της διαπνοής.

Επομένως, όταν το έδαφος δεν έχει νερό δεν γίνεται διαπνοή, άρα και πρόσληψη θρεπτικών στοιχείων. Γι’ αυτόν τον λόγο, τα τελευταία χρόνια, σε φυτά μεγάλης καλλιέργειας εφαρμόζουμε λιπάσματα βραδείας αποδέσμευσης που απελευθερώνουν σιγά-σιγά τα θρεπτικά τους στοιχεία, ώστε να μην έχουμε απώλεια χρημάτων και προβλήματα στο περιβάλλον».

Χρήση αισθητήρων

Αναφερόμενος στη γεωργία ακριβείας, ο κοσμήτορας σημειώνει ότι έχει προκηρυχθεί από το υπουργείο ένα πρόγραμμα που θα ψηφιοποιήσει τη γεωργία και «θα εγκατασταθεί σε όλη την Ελλάδα ένα μεγάλο δίκτυο τηλεμετρικών σταθμών, περίπου 6.500, το οποίο θα βοηθήσει εμάς τους γεωπόνους στη διαμόρφωση μιας καλύτερης εικόνας των αγροτεμαχίων».

 

Άρθρο της «ΥΧ» που κυκλοφόρησε την Παρασκευή 31 Μαΐου 2019