Oμάδα Σύνταξης: Δρ. Γιαννακοπούλου Φ., Δρόλιας Δ., Λάσκος Β., Μυτιλέκας Ν., Τσουκανάς Β.
ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Τα θρεπτικά στοιχεία που απομακρύνονται από την καλλιέργεια της ελιάς, αλλά και αυτά που απομακρύνονται με άλλες διαδικασίες (π.χ. κλαδέματα) είναι αναγκαίο να αντικατασταθούν μέσω της λίπανσης κάθε χρόνο για να διατηρηθεί η παραγωγικότητα της καλλιέργειας, η ποιοτική παραγωγή και η γονιμότητα των εδαφών.
ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Οι ανάγκες θρέψης της ελιάς στα τρία βασικά μακροστοιχεία, είναι: Άζωτο (Ν) 0,5-1 κιλά/δέντρο, Φώσφορος (Ρ2Ο5) 0,2-0,5 κιλά/δέντρο, Κάλιο (Κ2Ο) 0,6-1,2 κιλά/στρέμμα.
Στα ελληνικά εδάφη, ο προσδιορισμός των απαιτήσεων της καλλιέργειας στα θρεπτικά στοιχεία θα πρέπει να καθορίζονται με βάση τα αποτελέσματα των εδαφολογικών και φυλλοδιαγνωστικών αναλύσεων, λαμβάνοντας υπόψη πάντα και την εικόνα του ίδιου του δέντρου.
ΕΙΔΟΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗ ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ: ΒΑΣΙΚΗ ΛΙΠΑΝΣΗ
Στη βασική λίπανση της ελιάς δίνεται έμφαση στην προσθήκη αζώτου (Ν), καλίου (Κ), φωσφόρου (Ρ) και βορίου (Β), των οποίων η έλλειψη είναι περιοριστική για την ποσότητα και την ποιότητα της παραγωγής.
Σε περιπτώσεις που δεν έχει προηγηθεί φυλλοδιαγνωστική ανάλυση, κάποιες γενικές κατευθύνσεις είναι οι ακόλουθες:
A) Σε ξηρικούς ελαιώνες (περιοριστικός παράγοντας το ύψος βροχής και η διαθέσιμη εδαφική υγρασία) συνιστάται 100gr Ν/δέντρο/100mm ύψους βροχής μέχρι 400mm ύψος βροχής, για ύψος βροχής >400mm και μέχρι 700mm ύψος βροχής η ποσότητα αζώτου αυξάνεται ως 150gr Ν/δέντρο/100mm ύψους βροχής και για ύψος βροχής > 700mm ύψος βροχής η ποσότητα αζώτου αυξάνεται ως 1,5kg Ν/δέντρο.
B) Σε αρδευόμενους ελαιώνες, όμοια με αυτήν των ξηρικών, με ύψος βροχής >700mm. Στις περιπτώσεις που έχει πραγματοποιηθεί φυλλοδιαγνωστική ανάλυση, επιδιώκεται η περιεκτικότητα στα φύλλα (χειμώνα) να ανέρχεται στο 1,6%-1,8% ξηρού βάρους, τόσο σε αρδευόμενους όσο και σε ξηρικούς ελαιώνες. Προσοχή, ωστόσο, απαιτείται στη σωστή δειγματοληψία φύλλων, η οποία συνήθως πραγματοποιείται προς το τέλος φθινοπώρου με αρχές χειμώνα.
Επίσης, μια άλλη γενική κατεύθυνση είναι η ακόλουθη: Ανάλογα με τη γονιμότητα του εδάφους, το φορτίο του δέντρου που αναμένεται και την εδαφική υγρασία, συνιστάται ετήσια χορήγηση 500-1.000 γρ. Αζώτου (Ν)/δέντρο.
Η φωσφορική λίπανση, όταν απαιτείται, εφαρμόζεται στις αρχές του χειμώνα και εφαρμόζεται 1/3-1/5 της ποσότητας αζώτου, ενώ στις περιπτώσεις που έχει πραγματοποιηθεί φυλλοδιαγνωστική ανάλυση συνιστάται η συγκέντρωση στα φύλλα να είναι 0.09%-0.11% και η σχέση Ν:Ρ περίπου 18-20.
Μία γενική οδηγία λίπανσης καλίου είναι η εφαρμογή 600-1.200 γραμμαρίων K ανά δέντρο ετησίως. Η βέλτιστη συγκέντρωση των φύλλων του χειμώνα σε κάλιο έχει υπολογιστεί από 0,7%-0,9%.
ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ
Το άζωτο στην καλλιέργεια της ελιάς ευνοεί τη βλάστηση, τη διαφοροποίηση των οφθαλμών και την ανθοφορία (ποιοτικά και ποσοτικά), είναι σημαντικός παράγοντας για την κυτταροδιαίρεση και επηρεάζει θετικά την καρπόδεση, καθώς και το ύψος της
παραγωγής.
Ο φώσφορος, ως δομικό στοιχείο πολλών ενώσεων (ATP, ADP, DNA, RNA), συμβάλλει στην αύξηση του ριζικού συστήματος, στην άνθιση, στην καρπόδεση, στην ωρίμανση και γενικότερα στην ποιότητα των προϊόντων.
Το κάλιο στην καλλιέργεια της ελιάς συμβάλλει καθοριστικά στην αύξηση της παραγωγής, του βάρους και του μεγέθους του καρπού, της ανθεκτικότητας των δέντρων σε καταστάσεις αβιοτικών καταπονήσεων (ξηρασία, ψύχος). Επίσης, σημαντική είναι η συμβολή του στην αύξηση της περιεκτικότητας του καρπού σε ελαιόλαδο, καθώς και στην ποιότητα του ελαιολάδου.
Το βόριο στην καλλιέργεια ελιάς επηρεάζει την ανάπτυξη μεριστωμάτων και συνεπώς τη βλάστηση, είναι σημαντικός παράγοντας για τη διαφοροποίηση οφθαλμών σε ανθοφόρους, έχει άμεση επίδραση στη γονιμότητα της γύρης, με αποτέλεσμα τη βελτίωση της καρπόδεσης, και αυξάνει την παραγωγή και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του καρπού και του ελαιόλαδου.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ρούσσος Πέτρος, Θρέψη – Λίπανση Ελιάς, Αρχείο ΣΠΕΛ, 1995-2019
