Ημερολόγιο Θρέψης – Χειμώνας 2021: Σιτηρά – Ελιά

Oμάδα Σύνταξης
Δρ. Γιαννακοπούλου Φ., Γκρίντζος Π., Δρόλιας Δ., Κατσουλιέρη Α., Λάσκος Β., Μυτιλέκας Ν., Παντελής Ι., Τσουκανάς Β.

Oι ανάγκες θρέψης της κάθε καλλιέργειας υπολογίζονται ανάλογα με τις εδαφοκλιματικές συνθήκες της περιοχής, την ποικιλία, το στάδιο ανάπτυξης, την ηλικία του φυτού, τις καλλιεργητικές τεχνικές και τις επιδιωκόμενες αποδόσεις. Η εδαφολογική ανάλυση και η φυλλοδιαγνωστική ανάλυση αποτελούν πολύτιμα εργαλεία για τον καθορισμό της ορθολογικής λίπανσης.

ΣΙΤΗΡΑ

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Τα σιτηρά αποτελούν μία από τις σημαντικότερες καλλιέργειες στη χώρα μας. Η ορθολογική τους λίπανση είναι καθοριστική για την επίτευξη υψηλών αποδόσεων και την εξασφάλιση των καλύτερων ποιοτικών χαρακτηριστικών.

ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Για την εύρωστη ανάπτυξη των σιτηρών, είναι απαραίτητο να καλύπτονται οι ανάγκες της καλλιέργειας σε μακροστοιχεία και σε ιχνοστοιχεία. Κάθε απαραίτητο θρεπτικό στοιχείο έχει συγκεκριμένο ρόλο στην ανάπτυξη των φυτών και, σε συνθήκες έλλειψής του, υποβαθμίζεται η ποσότητα και η ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων. Οι ανάγκες θρέψης των σιτηρών στα τρία μακροστοιχεία είναι:

Στοιχείο

Σκληρό σιτάρι

(κιλά/στρέμμα)

Μαλακό σιτάρι

(κιλά/στρέμμα)

Κριθάρι

(κιλά/στρέμμα)

Ν

14-16

16-18

8-16

P2O5

5-6

6-8

4-8

K2O

5-6

6-8

0-6

ΕΙΔΟΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ: ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗ ΛΙΠΑΝΣΗ

Οι επιφανειακές λιπάνσεις των σιτηρών είναι κομβικής σημασίας για την επίτευξη της επιδιωκόμενης παραγωγής. Αποσκοπούν κυρίως στη ενίσχυση της καλλιέργειας με άζωτο, αφού κατά τη βασική τους λίπανση τα σιτηρά λαμβάνουν μόλις το 20%-30% των συνολικών τους αναγκών από το στοιχείο αυτό.

Οι εφαρμογές συμπίπτουν χρονικά με το στάδιο του αδελφώματος των σιτηρών όπου οι ανάγκες της απορρόφησης σε άζωτο αρχίζουν να εντείνονται. Η σωστή τροφοδοσία της καλλιέργειας στο στάδιο αυτό θα στηρίξει τον άμεσο σχηματισμό των αδελφιών, την επιμήκυνση του στελέχους, την ένταση της φυλλικής επιφάνειας, όπως και τα επερχόμενα στάδια της άνθισης και του σχηματισμού των κόκκων στο στάχυ. Η λιπαντική τακτική θα πρέπει να σχεδιάζεται διαφορετικά σε κάθε χωράφι και να λαμβάνει υπόψη της το είδος του σιτηρού, τις εδαφικές συνθήκες, το μικροκλίμα της περιοχής, την προηγούμενη καλλιέργεια και τις επιδιωκόμενες αποδόσεις.

Ενδεικτικές ποσότητες αζώτου που απαιτούνται στις επιφανειακές εφαρμογές των σιτηρών είναι για το σκληρό σιτάρι 8-12 κιλά/στρέμμα, για το μαλακό σιτάρι 10-14 κιλά/στρέμμα και για το κριθάρι 5-8 κιλά/στρέμμα.

Η επιφανειακή λίπανση μπορεί να χορηγηθεί εφάπαξ σε μία δόση την περίοδο του αδελφώματος ή σε δύο με τη δεύτερη να γίνεται στο στάδιο του καλαμώματος των σιτηρών και εφόσον υπάρχει επάρκεια νερού. Η 2η δόση του επιφανειακού λιπάσματος προσεγγίζει συνήθως το 20%-30% της συνολικής επιφανειακής.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Μπιλάλης Δ., Παπαστυλιανού Π., Τραυλός Ηλ., 2019, Γεωργία Φυτά Μεγάλης Καλλιέργειας Εκδ. Πεδίο, Αρχείο ΣΠΕΛ,1995-2021

ΕΛΙΑ

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Τα θρεπτικά στοιχεία που απομακρύνονται με τη συγκομιδή της ελιάς, αλλά και με άλλες καλλιεργητικές πρακτικές (π.χ. κλαδέματα) είναι αναγκαίο να αναπληρώνονται μέσω της λίπανσης κάθε χρόνο, ώστε διατηρηθεί η παραγωγικότητα της καλλιέργειας, η ποιοτική παραγωγή και η γονιμότητα των εδαφών.

ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Κάθε απαραίτητο θρεπτικό στοιχείο έχει συγκεκριμένο ρόλο στην ομαλή ανάπτυξη των δέντρων της ελιάς και σε συνθήκες έλλειψής του δημιουργεί πλήθος προβλημάτων τόσο στην ανάπτυξη των φυτών, όσο και στην ποσότητα και στην ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων. Οι ανάγκες θρέψης της ελιάς στα τρία μακροστοιχεία είναι:

ΕΙΔΟΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ: ΒΑΣΙΚΗ ΛΙΠΑΝΣΗ

Στη βασική λίπανση της ελιάς δίνεται έμφαση στην προσθήκη αζώτου (Ν), καλίου (Κ), φωσφόρου (Ρ) και βορίου (Β). Σε περιπτώσεις που δεν έχει προηγηθεί φυλλοδιαγνωστική ανάλυση, κάποιες γενικές κατευθύνσεις είναι οι ακόλουθες:

1) Σε ξηρικούς ελαιώνες (περιοριστικός παράγοντας το ύψος βροχής και η διαθέσιμη εδαφική υγρασία) συνιστάται:

α)100 γρ. Ν/δέντρο/100-400mm ύψους βροχής.

β) Για ύψος βροχής >400mm και μέχρι 700mm ύψος βροχής η ποσότητα αζώτου αυξάνεται ως 150 γρ. Ν/δέντρο/100mm ύψους βροχής.

γ) Για ύψος βροχής > 700mm η ποσότητα αζώτου αυξάνεται έως 1,5 κιλά Ν/δέντρο.

2) Σε αρδευόμενους ελαιώνες όμοια με αυτή των ξηρικών με ύψος βροχής >700mm. Στις περιπτώσεις που έχει πραγματοποιηθεί φυλλοδιαγνωστική ανάλυση, επιδιώκεται η περιεκτικότητα στα φύλλα (χειμώνα) να ανέρχεται στο 1,6%-1,8% ξηρού βάρους, τόσο σε αρδευόμενους όσο και σε ξηρικούς ελαιώνες.

Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στη σωστή δειγματοληψία φύλλων, η οποία συνήθως πραγματοποιείται προς το τέλος φθινοπώρου με αρχές χειμώνα.

Επίσης, μια άλλη γενική κατεύθυνση είναι η ακόλουθη: ανάλογα με την γονιμότητα του εδάφους, το φορτίο του δέντρου που αναμένεται και την εδαφική υγρασία συνιστάται ετήσια χορήγηση αζώτου 500-1.000 γρ. αζώτου (Ν) / δέντρο. Η φωσφορική λίπανση, όταν απαιτείται, εφαρμόζεται στις αρχές του χειμώνα και εφαρμόζεται 1/3-1/5 της ποσότητας αζώτου, ενώ στις περιπτώσεις που έχει πραγματοποιηθεί φυλλοδιαγνωστική ανάλυση συνιστάται η συγκέντρωση στα φύλλα να είναι 0,09%-0,11% και η σχέση Ν:Ρ~18-20. Μία γενική οδηγία λίπανσης καλίου είναι η εφαρμογή 600-1.200 γρ. καλίου ανά δέντρο ετησίως. Η βέλτιστη συγκέντρωση των φύλλων τον χειμώνα σε κάλιο έχει υπολογιστεί από 0,7% έως 0,9%.

ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

Το άζωτο στην καλλιέργεια της ελιάς ευνοεί την βλάστηση, τη διαφοροποίηση των οφθαλμών και την ανθοφορία (ποιοτικά και ποσοτικά), είναι σημαντικός παράγοντας για την κυτταροδιαίρεση και επηρεάζει θετικά την καρπόδεση, καθώς και το ύψος της παραγωγής. Ο φώσφορος, ως δομικό στοιχείο πολλών ενώσεων (ATP, ADP, DNA, RNA) συμβάλλει στην αύξηση του ριζικού συστήματος, στην άνθιση, στην καρπόδεση, στην ωρίμανση και γενικότερα στην ποιότητα των προϊόντων. Το κάλιο συμβάλλει καθοριστικά στην αύξηση της παραγωγής, του βάρους και του μεγέθους του καρπού, της ανθεκτικότητας των δέντρων σε καταστάσεις αβιοτικών καταπονήσεων (ξηρασία, ψύχος). Επίσης, σημαντική είναι η συμβολή του στην αύξηση της περιεκτικότητας του καρπού σε ελαιόλαδο, καθώς και στην ποιότητα του ελαιολάδου.

Το βόριο στην καλλιέργεια ελιάς είναι σημαντικός παράγοντας για τη διαφοροποίηση οφθαλμών σε ανθοφόρους, έχει άμεση επίδραση στη γονιμότητα της γύρης με αποτέλεσμα τη βελτίωση της καρπόδεσης και αυξάνει την παραγωγή και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του καρπού και του ελαιολάδου.

Στοιχείο

Ποσότητα (κιλά/στρέμμα)

Ν

0.5-1

P2O5

0.2-0.5

K2O

0.6-1.2

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ρούσσος Πέτρος, Θρέψη – Λίπανση Ελιάς, v Αρχείο ΣΠΕΛ,1995-2021